Αρχίζουν να ανοίγουν τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι τράπεζες, ενώ πτωτικά κινούνται τα επιτόκια των δανείων, όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος. Παράλληλα, οι ΜμΕ ενισχύονται χρηματοδοτικά από ευρωπαϊκά προγράμματα, μέσω των οποίων χορηγήθηκαν το πρώτο τρίμηνο συνολικά δάνεια 900 εκατ. ευρώ.
Τα τελευταία στοιχεία, ιδίως από την Έρευνα για την Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση των Επιχειρήσεων (SAFE) στην ευρωζώνη, υποδεικνύουν μια βελτιωμένη εικόνα για τις ελληνικές ΜμΕ όσον αφορά τη σχέση τους με τις τράπεζες και την αξιοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Μια από τις πιο ενθαρρυντικές εξελίξεις είναι η μείωση των επιτοκίων. Οι ελληνικές ΜμΕ αναφέρουν μια ισχυρότερη καθαρή μείωση στα επιτόκια των τραπεζικών δανείων σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε εξαμηνιαία βάση, οι ΜμΕ αρχίζουν να αναφέρουν πτωτικά επιτόκια για πρώτη φορά από το 2021.
Αυτό υποδηλώνει ότι ο κύκλος χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μεταδίδεται στα επιτόκια χορηγήσεων προς τις ΜΜΕ. Ταυτόχρονα, παρατηρείται σημαντική χαλάρωση όσον αφορά το μέγεθος και τη λήξη των διαθέσιμων δανείων, τόσο σε τριμηνιαία όσο και σε εξαμηνιαία βάση.
Αυξημένη διαθεσιμότητα
Παράλληλα με τα πτωτικά επιτόκια, οι ανάγκες των ΜΜΕ για τραπεζικά δάνεια αυξάνονται. Η διαθεσιμότητα (προσφορά) τραπεζικής πίστης συνέχισε να επεκτείνεται το πρώτο τρίμηνο του 2025, ιδιαίτερα στην περίπτωση των δανείων συγκεκριμένης λήξης (term loans), αν και λιγότερο έντονα για τις πιστωτικές γραμμές.
Το α' τρίμηνο του 2025, οι θετικές απαντήσεις στο ερώτημα για τη διαθεσιμότητα δανείων προς τις ΜμΕ ξεπέρασαν τις αρνητικές κατά 16%, έναντι 8% το δ' τρίμηνο του 2024.
Σε εξαμηνιαία βάση, οι επιχειρήσεις ανέφεραν επίσης βελτίωση στη διαθεσιμότητα τραπεζικής πίστης, η οποία ήταν αρκετά σταθερή για τα δάνεια συγκεκριμένης λήξης, αλλά λιγότερο έντονη για τις πιστωτικές γραμμές.
Η εξωτερική χρηματοδοτική απόκλιση που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ –δηλαδή η διαφορά μεταξύ της αλλαγής στις ανάγκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και της αλλαγής στη διαθεσιμότητα τραπεζικών δανείων– εκτιμάται ότι διευρύνθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2025. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αναγκών των ΜμΕ για τραπεζικά δάνεια. Παρόλο που η προσφορά αυξάνεται, η ζήτηση αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό, δημιουργώντας μια διευρυνόμενη απόκλιση.
Αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά εξωτερικής χρηματοδότησης, η επίδραση των γενικών οικονομικών προοπτικών ήταν γενικά ουδέτερη το πρώτο τρίμηνο του 2025, ενώ σε εξαμηνιαία βάση θεωρήθηκε αρνητική. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει μια επιφυλακτικότητα εκ μέρους των τραπεζών όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές, παρά τη βραχυπρόθεσμη σταθερότητα.
Βελτίωση πιστοληπτικής ικανότητας
Αντίθετα, οι ΜμΕ συνέχισαν να αναφέρουν μια συνολικά ισχυρή θετική επίδραση των παραγόντων που σχετίζονται με τη δική τους πιστοληπτική ικανότητα, ιδίως όσων αφορούν τις ειδικές προοπτικές των επιχειρήσεων και το πιστωτικό τους ιστορικό.
Επιπλέον, τόσο σε τριμηνιαία όσο και σε εξαμηνιαία βάση, σημαντικά περισσότερες επιχειρήσεις ανέφεραν περαιτέρω αύξηση της προθυμίας των τραπεζών να χορηγούν δάνεια
Το ποσοστό των επιχειρήσεων που υπέβαλαν αίτηση για τραπεζικό δάνειο ανήλθε σε 17% (έναντι 19% το 2024:Q4 και 15% το 2024:Q1). Για το εξάμηνο Οκτωβρίου 2024-Μαρτίου 2025, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σε 24% σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για τη μη υποβολή αίτησης για τραπεζικό δάνειο ήταν το υψηλό επίπεδο των εσωτερικών κεφαλαίων.
Αυξάνονται οι εγκρίσεις δανείων
Ταυτόχρονα, η αποθάρρυνση των επιχειρήσεων λόγω φόβου απόρριψης από την τράπεζα παρέμεινε σχετικά χαμηλή (περίπου 10%).
Όσον αφορά την έκβαση των αιτήσεων για δάνεια συγκεκριμένης λήξης, το ποσοστό έγκρισης αυξήθηκε τόσο σε τριμηνιαία όσο και κατά το τελευταίο εξάμηνο (σε 63% και 59% αντίστοιχα). Το ποσοστό απόρριψης μειώθηκε σε τριμηνιαία βάση στο 2%, αλλά σε εξαμηνιαία βάση αυξήθηκε στο 16% από 12% το προηγούμενο εξάμηνο.
Ωστόσο, οι ΜΜΕ ανέφεραν μια συνολική σύσφιξη των απαιτήσεων για εξασφαλίσεις και άλλων δαπανών του δανείου, αν και σε χαμηλά καθαρά ποσοστά.
Τα ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία
Εκτός από την άμεση τραπεζική χρηματοδότηση, σημαντικοί χρηματοοικονομικοί πόροι διοχετεύονται στην οικονομία μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων που προσφέρονται στο πλαίσιο διαφόρων ευρωπαϊκών και εθνικών πρωτοβουλιών.
Συγκεκριμένα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕπ) συγχρηματοδοτούν ή εγγυώνται δάνεια που χορηγούνται από εμπορικές τράπεζες, κυρίως σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις.
Το 2024, οι εκταμιεύσεις τραπεζικών δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις που υποστηρίζονται από αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία ανήλθαν σε σχεδόν 3,7 δισ. ευρώ (έναντι 2,0 δισ. ευρώ το 2023). Αυτό αντιπροσωπεύει το 14% του συνόλου των νέων τραπεζικών επιχειρηματικών δανείων (και το 40% των νέων τραπεζικών δανείων προς ΜΜΕ αντίστοιχα).
Κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025, οι εκταμιεύσεις δανείων προς επιχειρήσεις που σχετίζονται με αυτά τα εργαλεία ανήλθαν σε 0,9 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 20% του συνόλου των νέων τραπεζικών επιχειρηματικών δανείων (περίπου 40% για τις ΜΜΕ αντίστοιχα).
