Η κυβέρνηση θέτει σε απόλυτη προτεραιότητα δύο κρίσιμες προκλήσεις για την αγορά ακινήτων: την αναχαίτιση του στεγαστικού προβλήματος, που οξύνεται από την έλλειψη κατοικιών και τα ιλιγγιώδη ενοίκια, και την αποτελεσματική πάταξη της φοροδιαφυγής στον τομέα.
Ο σχεδιασμός είναι πολυδιάστατος, με έμφαση στην ενίσχυση των κατασκευών και στην αναβάθμιση του οικιστικού αποθέματος, όπως τόνισε πρόσφατα ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης.
Πενταπλός άξονας παρεμβάσεων για τη στέγαση
Ο κ. Χατζηδάκης αποκάλυψε πως η κυβερνητική στρατηγική υλοποιείται μέσω πέντε δεσμών παρεμβάσεων, σηματοδοτώντας τη σημασία που αποδίδεται στο στεγαστικό ζήτημα. Ήδη, αποφάσεις όπως η επιστροφή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές και η επέκταση της 100% φορολογικής έκπτωσης για δαπάνες ενεργειακής/αισθητικής αναβάθμισης έως το 2025, δείχνουν την κατεύθυνση. Περισσότερες ανακοινώσεις αναμένονται από τον Πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Οι πέντε αυτές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:
- Μείωση της φορολογίας ακίνητης περιουσίας: Ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ, αναστολή ΦΠΑ και φόρου υπεραξίας, καθώς και φοροαπαλλαγές για κλειστά ακίνητα που μισθώνονται ή μετατρέπονται σε μακροχρόνια μίσθωση.
- Αύξηση της προσφοράς στέγης: Μέσω επιτυχημένων προγραμμάτων όπως το «Εξοικονομώ» και το «Ανακαινίζω - Νοικιάζω».
- Αξιοποίηση δημόσιας ακίνητης περιουσίας: Θεσμοθέτηση της κοινωνικής αντιπαροχής, με ανέγερση ή ανακατασκευή κατοικιών σε δημόσια ακίνητα. Σημαντικό: τουλάχιστον 30% των κατοικιών θα διατίθεται με προσιτό ενοίκιο, με δυνατότητα εξαγοράς μέσω του μοντέλου «rent to own». Προβλέπεται η σύσταση κεντρικού φορέα διαχείρισης και ηλεκτρονικού μητρώου δικαιούχων για διαφάνεια.
- Βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου: Εκπόνηση Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και νομοθετικές παρεμβάσεις στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) για σύγχρονους κανόνες, διατήρηση της ιδιοκτησίας και ενίσχυση της οικογένειας.
- Οριζόντιες πρωτοβουλίες: Σύσταση μόνιμης διυπουργικής επιτροπής για το στεγαστικό, ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας ενημέρωσης και δημιουργία παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση τιμών και πόρων.
Ο κ. Χατζηδάκης απέρριψε τον «μύθο» ότι οι επενδύσεις στην Ελλάδα περιορίζονται στα ακίνητα, επισημαίνοντας ότι το ποσοστό είναι 12 μονάδες χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τόνισε, επίσης, πως η στεγαστική πίεση οφείλεται κυρίως στην ανεπαρκή προσφορά κατοικιών, ιδιαίτερα σε περιοχές υψηλής ζήτησης. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι το 2024 καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων στο real estate, αγγίζοντας τα 2 δισ. ευρώ, ενώ αναμένεται ανάκαμψη στην οικοδομική δραστηριότητα.
ΑΑΔΕ: Σαρωτικοί έλεγχοι κατά της φοροδιαφυγής στα ακίνητα
Παράλληλα με τις παρεμβάσεις στη στέγαση, η ΑΑΔΕ ανεβάζει στροφές στους ελέγχους για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής στον κλάδο των ακινήτων. Ξεκινούν σαρωτικοί έλεγχοι σε 2.500 υποθέσεις αγοραπωλησιών με μετρητά, αδήλωτες μεταβιβάσεις από το 2019, καθώς και παλαιές γονικές παροχές και δωρεές.
Οι υποθέσεις επιλέγονται με αυστηρά κριτήρια κινδύνου, εστιάζοντας σε:
- Σημαντική απόκλιση μεταξύ δηλωθείσας και προεκτιμώμενης αξίας ακινήτων.
- Έλεγχο νομιμότητας απαλλαγών πρώτης κατοικίας.
- Χρήση του αφορολόγητου για γονικές παροχές έως 800.000 ευρώ.
Παράλληλοι έλεγχοι διενεργούνται και σε συμβολαιογράφους για την υποβολή των απαιτούμενων πιστοποιητικών ΕΝΦΙΑ στις μεταβιβάσεις.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στις συναλλαγές με μετρητά, οι οποίες πλέον απαγορεύονται. Επιπλέον, από την 1η Ιανουαρίου 2026, η πληρωμή των ενοικίων καθίσταται υποχρεωτική αποκλειστικά μέσω τραπεζικών λογαριασμών, ανεξαρτήτως τύπου κατοικίας.
Η κυβέρνηση εντείνει τους ελέγχους και τις διασταυρώσεις για τον εντοπισμό ακινήτων που δηλώνονται ψευδώς ως «κενά». Με τη χρήση της ανάλυσης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τον ΔΕΔΔΗΕ και το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), που τίθεται σε λειτουργία το καλοκαίρι, οι αρχές θα εντοπίζουν περιπτώσεις μη δηλωμένων χρήσεων. Η ψευδής δήλωση κενού ακινήτου συνεπάγεται φοροαποφυγή, με το Δημόσιο να στερείται εσόδων από φόρους εισοδήματος, τεκμήρια και δημοτικά τέλη, ενώ σε περίπτωση παραβίασης θα επιβάλλονται αναδρομικές επιβαρύνσεις.
