Διπλό φακέλωμα των προσώπων που συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια όλων των εταιρειών, από την ΑΑΔΕ, αλλά και από τις τράπεζες προβλέπει ο νόμος για την καταπολέμηση της διακίνησης του μαύρου χρήματος, που ψηφίστηκε τον Ιούλιο και σταδιακά ξεκινά η εφαρμογή του.
Σύμφωνα με εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2019 θα δημιουργηθεί στην ΑΑΔΕ ένα μητρώο το οποίο θα περιλαμβάνει πλήρη και αναλυτικά στοιχεία για όλα τα φυσικά πρόσωπα (πραγματικούς ιδιοκτήτες, μεγαλομετόχους κ.λπ.) που βρίσκονται πίσω από Ανώνυμες Εταιρίες, Εταιρίες Περιορισμένης Ευθύνης, Ομόρρυθμες-Ετερόρρυθμες Εταιρίες και λοιπά νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες.
Συγχρόνως, αντίστοιχο «μητρώο» θα καταρτίσουν και οι τράπεζες στο οποίο θα καταγράφουν τις συναλλαγές των πελατών τους και στο οποίο θα έχει πρόσβαση η Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και άλλες ελεγκτικές αρχές.
Το Μητρώο που θα δημιουργηθεί στην ΑΑΔΕ θα διασυνδεθεί ηλεκτρονικά, μέσω των συστημάτων ΤΑΧΙS και ΤΑΧΙSnet, με τον Α.Φ.Μ. και τα λοιπά στοιχεία φορολογικού μητρώου που τηρεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για κάθε νομικό πρόσωπο και κάθε νομική οντότητα στην Ελλάδα.
Στο νέο αυτό Μητρώο θα έχουν πρόσβαση όλες οι ελεγκτικές αρχές που είναι αρμόδιες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των φοροελεγκτικών υπηρεσιών της Α.Α.Δ.Ε., του Σ.Δ.Ο.Ε., της νεοσύστατης Διεύθυνσης Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος, των Οικονομικών Εισαγγελέων και της Οικονομικής Αστυνομίας. Επίσης στο Μητρώο αυτό θα μπορούν να εισέρχονται για να συλλέγουν πληροφορίες όλα τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα που είναι υπόχρεα να λαμβάνουν μέτρα δέουσας επιμέλειας έναντι των πελατών τους, όπως οι τράπεζες, οι λοιποί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και πλήθος κατηγοριών εμπόρων και ελευθέρων επαγγελματιών (συμβολαιογράφοι, λογιστές, μεσίτες, ενεχυροδανειστές κ.λπ.) που ασκούν δραστηριότητες σχετιζόμενες με μεγάλου ύψους οικονομικές συναλλαγές.
Η εφαρμογή αυτή, θα τροφοδοτείται με πλήρη και αναλυτικά στοιχεία για τους πραγματικούς δικαιούχους (ιδιοκτήτες, μεγαλομετόχους κ.λπ.) όλων των εταιριών και των λοιπών νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Τα στοιχεία θα πρέπει να αφορούν τουλάχιστον το ονοματεπώνυμο, την ημερομηνία γέννησης, την υπηκοότητα και τη χώρα διαμονής των πραγματικών δικαιούχων, καθώς επίσης και το είδος και την έκταση των δικαιωμάτων που κατέχουν. Θα πρέπει δε να υποβάλλονται ηλεκτρονικά, μέσω του συστήματος ΤΑΧISnet στο νέο αυτό Μητρώο, από υπεύθυνα για τον σκοπό αυτό στελέχη των εταιριών και των λοιπών νομικών προσώπων και οντοτήτων.
Σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4557/2018 για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες το Κεντρικό Μητρώο θα μπορεί, επίσης, να συνδέεται:
- Με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, από το οποίο θα διατίθενται τα απαραίτητα στοιχεία για κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα,
- Με τα Αποθετήρια Τίτλων,
- Με κάθε άλλο φορέα όπου τηρούνται πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους των εταιρικών και λοιπών οντοτήτων που έχουν έδρα στην Ελλάδα.
Ο νόμος 4557/2018 προβλέπει επίσης ότι οι δημόσιες υπηρεσίες Υπουργείων, Ανεξάρτητων Αρχών και οι υπηρεσίες κάθε άλλου φορέα υποχρεούνται να συνεργάζονται με τη Γ.Γ.Π.Σ. και να παρέχουν τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την τροφοδότηση του Κεντρικού Μητρώου.
Ακόμη, πληροφόρηση ως προς τα ελάχιστα στοιχεία του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων θα μπορεί να έχει κάθε πρόσωπο ή οργανισμός που αποδεικνύει ειδικό έννομο συμφέρον και υποβάλλει σχετικό αίτημα πλήρως τεκμηριωμένο στον Κεντρικό Συντονιστικό Φορέα.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ύστερα από εισήγηση της Αρχής, μπορεί να θεσπίζονται περιορισμοί στην πρόσβαση των προσώπων αυτών, ως προς το σύνολο ή μέρος των πληροφοριών που αφορούν τον πραγματικό δικαιούχο, όταν η πρόσβαση αυτή αιτιολογημένα μπορεί να εκθέσει τον πραγματικό δικαιούχο σε κίνδυνο εξαπάτησης, απαγωγής, εκβιασμού, βίας ή εκφοβισμού ή αν ο πραγματικός δικαιούχος είναι ανήλικος ή με άλλον τρόπο ανίκανος για δικαιοπραξία.
Πλέον, οι εταιρικές και άλλες οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα υποχρεούνται να συλλέγουν και να φυλάσσουν, σε ειδικό μητρώο που τηρούν στην έδρα τους, επαρκείς, ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους τους.
Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον το ονοματεπώνυμο, την ημερομηνία γέννησης, την υπηκοότητα και τη χώρα διαμονής των πραγματικών δικαιούχων, καθώς επίσης και το είδος και την έκταση των δικαιωμάτων που κατέχουν. Το ειδικό αυτό μητρώο θα πρέπει να τηρείται επαρκώς τεκμηριωμένο και επικαιροποιημένο με ευθύνη του νομίμου εκπροσώπου ή ειδικώς εξουσιοδοτημένου προσώπου με απόφαση αρμόδιου εταιρικού καταστατικού οργάνου, και να καταχωρίζεται στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων εντός εξήντα (60) ημερών από την έναρξη λειτουργίας του, με τη χρήση κωδικών εισαγωγής στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ΤΑΧΙSnet. Η καταχώριση τυχόν αλλαγών στα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων θα πρέπει να γίνεται εντός εξήντα (60) ημερών.
Μητρώο καταγραφής και οι τράπεζες
Ακόμη ο νόμος 4557/2018 προβλέπει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί μπορεί να συνιστούν κοινά πληροφοριακά συστήματα τα οποία επιτρέπουν την καταχώριση, την ανταλλαγή και την αποθήκευση επαρκών, ακριβών και επίκαιρων πληροφοριών για τους νόμιμους και τους πραγματικούς δικαιούχους των νομικών προσώπων που είναι πελάτες τους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εδρεύουν στην αλλοδαπή.
Για το σκοπό αυτό, τα πιστωτικά ιδρύματα και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί μπορεί να ιδρύουν ειδικά νομικά πρόσωπα ή να αξιοποιούν υπάρχοντα νομικά πρόσωπα εξειδικευμένα στη συγκέντρωση, την επεξεργασία και τη διάθεση εμπορικών και διατραπεζικών πληροφοριών.
Στα πληροφοριακά αυτά συστήματα πρέπει να παρέχεται πρόσβαση της Αρχής, της Τράπεζας της Ελλάδος, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και των αρμόδιων εισαγγελικών ή άλλων αρχών με ερευνητικές ή ελεγκτικές αρμοδιότητες στον τομέα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
