Το ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο δημιουργεί νέους κινδύνους και προκλήσεις για τη ναυτιλία που ήδη καλείται να διαχειριστεί την ενεργειακή μετάβαση και τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19, σύμφωνα με την έκθεση Safety and Shipping Review της Allianz Commercial.
Όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση με αφορμή τα ευρήματα της έρευνας, ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα όλο και πιο ασταθές και περίπλοκο περιβάλλον λειτουργίας που χαρακτηρίζεται από επιθέσεις σε πλοία, κατασχέσεις σκαφών, κυρώσεις, καθώς και συνέπειες από περιστατικά που αφορούν ζημιές σε κρίσιμα υποθαλάσσια καλώδια. Επιπλέον, το ντόμινο της αύξησης του προστατευτισμού και των δασμών απειλεί να αναδιαμορφώσει τις εφοδιαστικές αλυσίδες και να ανατρέψει τις καθιερωμένες εμπορικές σχέσεις.
Δεδομένου ότι το 90% του διεθνούς εμπορίου μεταφέρεται μέσω θαλάσσης, οι εξελίξεις αυτές προκαλούν ανησυχία, ιδιαίτερα καθώς ο κλάδος συνεχίζει να αντιμετωπίζει την προοπτική μεγάλων αποζημιώσεων λόγω παραδοσιακών κινδύνων, όπως οι πυρκαγιές, οι συγκρούσεις και οι προσαράξεις, που παραμένουν οι βασικές αιτίες ολικής απώλειας πλοίων μεγάλου μεγέθους. Ωστόσο, υπάρχουν και θετικά νέα: Η ναυτιλία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας τα τελευταία χρόνια. Τη δεκαετία του 1990, ο παγκόσμιος στόλος έχανε περισσότερα από 200 πλοία ετησίως. Αυτός ο αριθμός είχε μειωθεί στο μισό πριν από 10 χρόνια και σήμερα έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, μόλις 27 απώλειες έως το τέλος του 2024 (έναντι 35 το 2023).
Η εμπορική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας και η αύξηση του «σκιώδους στόλου» φέρνουν αβεβαιότητα και προκλήσεις
Η Κίνα υπήρξε ο βασικός στόχος των προστατευτικών μέτρων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, με δασμούς να φτάνουν έως και το 145%, πριν οι δύο χώρες συμφωνήσουν σε μείωσή τους για διάστημα 90 ημερών. Οι εξελίξεις έχουν επηρεάσει σημαντικά το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο, καθώς περίπου το 18% του παγκόσμιου εμπορίου υπόκειται πλέον σε δασμούς, μέχρι τα μέσα Απριλίου 2025, σε σύγκριση με μόλις 4% στις αρχές Μαρτίου. Μάλιστα, καταγράφηκε δραματική πτώση στις θαλάσσιες μεταφορές αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της «Ημέρας Απελευθέρωσης». Παρότι οι μελλοντικές εμπορικές πολιτικές των Η.Π.Α. παραμένουν αβέβαιες, ένα άλλο φαινόμενο αναδεικνύεται σε ολοένα και μεγαλύτερη πρόκληση για τη ναυτιλιακή και την ασφαλιστική βιομηχανία: ο σκιώδης στόλος. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, το μέγεθος του σκιώδους στόλου έχει αυξηθεί σημαντικά.
Σήμερα, περίπου το 17% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων εκτιμάται ότι ανήκει σε αυτό το δίκτυο, με σχεδόν 600 δεξαμενόπλοια να μεταφέρουν μόνο ρωσικό πετρέλαιο. Τα πλοία του σκιώδους στόλου έχουν εμπλακεί σε δεκάδες περιστατικά παγκοσμίως, όπως πυρκαγιές, συγκρούσεις και διαρροές πετρελαίου.
«Παρόλο που οι πρόσφατες κυρώσεις καθιστούν πιο δύσκολες τις δραστηριότητες αυτών των πλοίων, ο σκιώδης στόλος εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή για τη ναυτιλία και το περιβάλλον, καθώς πολλά από αυτά τα πλοία είναι πιθανόν παλαιά, με κακή συντήρηση και ανεπαρκή ασφαλιστική κάλυψη. Σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου από δεξαμενόπλοιο του σκιώδους στόλου, το κόστος καθαρισμού θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α.», αναφέρει ο Justus Heinrich, Global Product Leader, Marine Hull, Allianz Commercial.
