Ενώ οι ΗΠΑ αξιοποιούν την ευκαιρία για να συσφίξουν περαιτέρω την αμυντική συνεργασία με την Ελλάδα και ο ΥΠΕΞ Μάρκ Πομπέο έρχεται σήμερα στην Αθήνα έχοντας στην ατζέντα του θέματα όπως τα εξοπλιστικά και η βάση της Σούδας, οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά κινούνται στα βήματα σεναρίου που εκπονήθηκε από δυτικούς συμμάχους και Ευρωπαίους εταίρους πριν η ένταση στην περιοχή αρχίσει να “χτυπάει κόκκινο”.
Η χώρα μας φαίνεται ότι έχει εξασφαλίσει σημαντική διεθνή στήριξη, αλλά η στάση των βασικών δυτικών συμμάχων – ΕΕ, Γαλλίας, Γερμανίας, ΗΠΑ- υπαγορεύεται πρωτίστως από εθνικά συμφέροντα και ΝΑΤΟϊκούς γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς.
Η επιτευχθείσα συναίνεση των δύο πλευρών για την επανέναρξη διερευνητικών συνομιλιών, δίνει στους Ευρωπαίους το πρόσχημα που χρειάζονταν για να μη προχωρήσουν σε επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Η Αθήνα τους διευκολύνει, προσποιούμενη ότι θεωρεί ειλικρινή την πρόθεση της Αγκυρας να προσέλθει σε διάλογο, αν και γνωρίζει ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας στις επιδιώξεις και τη στρατηγική του Ερντογάν.
Από ελληνικής πλευράς δηλώθηκε ήδη ρητά και κατηγορηματικά ότι δεν ζητάμε τώρα να επιβληθούν κυρώσεις, αλλά να καταρτισθεί μία λίστα μέτρων που θα λάβει η ΕΕ έναντι της Τουρκίας, σε περίπτωση που συνεχίσει τις επιθετικές ενέργειες.
Κάνοντας "στραβά μάτια"
Προκειμένου να “διευκολύνει” τους Γερμανούς και άλλους εταίρους που δεν θέλουν να βρεθούν σε ανοιχτή σύγκρουση με την Αγκυρα, η Αθήνα αντιπαρέρχεται το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει καν σταματήσει τις επιθετικές της ενέργειες, καθώς δύο πλοία της συνεχίζουν τις έρευνες-γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Ετσι όλες οι πλευρές σώζουν τα προσχήματα, βγαίνουν από τη δύσκολη θέση της λήψης αποφάσεων, συγκαλύπτουν το πρόβλημα και μεταθέτουν την αντιμετώπιση του στο αόριστο μέλλον – όταν ο Ερντογάν θα επιχειρήσει το “βήμα χωρίς επιστροφή” και θα έχει ενδεχομένως δημιουργήσει τετελεσμένα σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Δεν πρόκειται λοιπόν να ληφθούν αποφάσεις που να “ενοχλούν” την Τουρκία στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη. Τα μηνύματα από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές είναι σαφή: Το Βερολίνο δεν θέλει επ' ουδενί κυρώσεις – ούτε καν προαναγγελία μέτρων που θα μπορούσαν δυνητικά να επιβληθούν στην Τουρκία.
Η στάση της Γερμανίας
Τα ελληνοτουρκικά υποβαθμίζονται, καθώς στη ατζέντα της Συνόδου προστίθενται νέα που δεν είναι άμεσης επικαιρότητας, όπως η ενιαία αγορά, η στήριξη της βιομηχανικής παραγωγής, η ψηφιακή μετάβαση και οι σχέσεις ΕΕ-Κίνας. Το μόνο θέμα της ατζέντας που συναρτάται εν μέρει με τα ελληνοτουρκικά είναι το μεταναστευτικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικές πηγές στο Βερολίνο, η Μέρκελ δεν σκοπεύει να συναινέσει σε οποιαδήποτε πρόταση επιβολής κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Η στάση αυτή υπαγορεύεται από την εκτίμηση ότι η Τουρκία είναι «απαραίτητη» για τη Γερμανία – με οικονομικά και γεωστρατηγικά κριτήρια – και ότι θα γίνει ακόμη πιο σημαντική, εάν ο Τραμπ κερδίσει τις επόμενες εκλογές και οι ΗΠΑ μπουν σε φάση εσωστρέφειας,
Το Βερολίνο επιδιώκει σ' αυτή τη φάση να “συγκρατήσει” τον Ερντογάν και να περιορίσει τις επιθετικές ενέργειες της Αγκυρας, ώστε να μη βρεθεί στην εξαιρετικά δυσάρεστη θέση να αναγκασθεί να μπλοκάρει σκληρές αποφάσεις κατά της Τουρκίας, δείχνοντας ξεκάθαρα ότι προτάσσει τα εθνικά της συμφέροντα σε βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αναμένουν υποτροπή
Εν πάση περιπτώσει, τα ελληνοτουρκικά θα παραμείνουν φλέγον ζήτημα και μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, ανεξαρτήτως του τι θα συζητηθεί και θα αποφασισθεί εκεί.
Στην Αθήνα τα πολιτικοστρατιωτικά επιτελεία δεν τρέφουν αυταπάτες. Ο πρωθυπουργός και ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας “ωμνύουν” σε κάθε ευκαιρία υπέρ του διαλόγου, γνωρίζοντας όμως ότι ακόμη κι αν ξεκινήσει, θα είναι προσχηματικός και δεν πρόκειται να προχωρήσει.
Διευκρινίζουν δε πως οι διερευνητικές επαφές δεν είναι διαπραγματεύσεις, αλλά συνομιλίες των δύο πλευρών για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν επαρκείς συγκλίσεις που θα επέτρεπαν διαπραγμάτευση σε ανώτερο επίπεδο.
Η τακτική της Αγκυρας δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Ενώ η ελληνική πλευρά αποσαφηνίζει ότι μοναδικό θέμα προς συζήτηση είναι ο καθορισμός των θαλάσσιων ζωνών, η Τουρκία επιχειρεί συνεχώς να διευρύνει την ατζέντα. Κόντρα στη διάθεση διαλλακτικότητας που προσπάθησε να προβάλει τις τελευταίες εβδομάδες, έθεσε πάλι ξαφινά ζήτημα αποστρατικοποίησης των νησιών – το οποίο βέβαια δεν πρόκειται να αποδεχθεί η Αθήνα ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Απομένει λοιπόν η διακηρυγμένη πρόθεση διαλόγου, η οποία είναι προσχηματική και θα δώσει απλώς στους Ευρωπαίους ηγέτες το πρόσχημα να αποφύγουν την επιβολή κυρώσεων, επιτρέποντας και στο ΝΑΤΟ να συνεχίσει την τακτική ίσων αποστάσεων.
Οι προθέσεις της Αγκυρας θα φανούν μετά τη Σύνοδο. Κυβερνητικοί και διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα αναμένουν νέα αναζωπύρωση και κλιμάκωση της έντασης τις επόμενες εβδομάδες.
