Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο βρίσκεται στην πιο προσοδοφόρα φάση της ιστορίας του, με τα έσοδα των πέντε κορυφαίων λιγκών της ηπείρου να φτάνουν τα 20,4 δισ. ευρώ τη σεζόν 2023-2024. Η εκρηκτική αυτή ανάπτυξη έχει προσελκύσει πολλούς Αμερικανούς επενδυτές, οι οποίοι διεκδικούν πλέον μερίδιο από την πιο εμπορική αθλητική αγορά του κόσμου.
Στην Premier League της Αγγλίας, οι ΗΠΑ κατέχουν πλέον πλειοψηφικό μερίδιο ιδιοκτησίας σε συλλόγους, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων από τα «Big Six» — Chelsea, Liverpool, Manchester United και Arsenal.
Από 2,5 δισ. σε 20,4 δισ. ευρώ
Η Deloitte υπενθυμίζει ότι το 1996-97, όταν ιδρύθηκε η Premier League, τα συνολικά έσοδα των πέντε μεγαλύτερων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων έφταναν μόλις τα 2,5 δισ. ευρώ. Σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα, το ποσό έχει αυξηθεί κατά 750%, τροφοδοτώντας την εκτόξευση των αποτιμήσεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η οικογένεια Γκλέιζερ απέκτησε τη Manchester United το 2005 για 790 εκατ. λίρες (1,07 δισ. δολ.). Το 2024, η πώληση μειοψηφικού πακέτου στον δισεκατομμυριούχο Τζιμ Ράτκλιφ αποτίμησε τον σύλλογο σε περίπου 5 δισ. λίρες, τη μεγαλύτερη αξία στην παγκόσμια ποδοσφαιρική βιομηχανία.
Όπως εξηγεί ο Κίραν Μαγκουάιρ, καθηγητής χρηματοοικονομικών του ποδοσφαίρου στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, η αμερικανική «έκρηξη» ιδιοκτησίας οφείλεται στην τεράστια συγκέντρωση πλούτου στις ΗΠΑ, αλλά και στη σπανιότητα διαθέσιμων επαγγελματικών ομάδων για εξαγορά.
«Όταν οι τιμές για ομάδες NFL ή NBA είναι απαγορευτικές, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο φαντάζει ως πιο προσιτή και ελκυστική εναλλακτική», σημειώνει.
Η άνοδος του private equity
Σύμφωνα με στοιχεία της PitchBook, περισσότερες από 36 ομάδες στις πέντε κορυφαίες ευρωπαϊκές λίγκες έχουν πλέον συμμετοχή private equity, venture capital ή private debt, είτε μέσω πλειοψηφικών, είτε μέσω μειοψηφικών μετοχών. Οι επενδύσεις σε εξαγορές και συγχωνεύσεις αυξήθηκαν από 66,7 εκατ. ευρώ το 2018 σε σχεδόν 2,2 δισ. ευρώ το 2024.
Πολλοί Αμερικανοί επενδυτές υιοθετούν το μοντέλο "multi-club ownership", δηλαδή τον έλεγχο περισσότερων συλλόγων σε διαφορετικές χώρες. Η στρατηγική αυτή αποφέρει συνέργειες τόσο σε μάρκετινγκ, όσο και σε οικονομίες κλίμακας, όμως αρχίζει να προκαλεί ανησυχίες στις ρυθμιστικές αρχές.
Η UEFA έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις: φέτος απαγόρευσε στην Crystal Palace να συμμετάσχει στο Europa League λόγω διπλής ιδιοκτησίας του Αμερικανού Τζον Τέξτορ, που κατέχει μετοχές και στη γαλλική Λυών. Η υπόθεση χαρακτηρίστηκε «αδικία» από τον αγγλικό σύλλογο, αλλά αποτελεί ένδειξη ότι οι περιορισμοί θα αυστηροποιηθούν.
Επιβράδυνση εσόδων και νέες στρατηγικές
Παρά τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη, η Deloitte προβλέπει ότι τα έσοδα θα φτάσουν σε «οροφή» το 2025-26, καθώς η άνοδος της αξίας των τηλεοπτικών δικαιωμάτων επιβραδύνεται.
Ως εκ τούτου, οι ομάδες στρέφονται στην ενίσχυση των εμπορικών συνεργασιών και στην αξιοποίηση των γηπέδων για συναυλίες ή άλλες εκδηλώσεις.
Παράλληλα, η αναζήτηση νέων αγορών φέρνει στο τραπέζι τη διεξαγωγή αγώνων στο εξωτερικό. Η La Liga ετοιμάζεται να διοργανώσει τον πρώτο της αγώνα κανονικής περιόδου εκτός Ισπανίας, με τη Barcelona να αντιμετωπίζει τη Villarreal στο Μαϊάμι, ενώ η Serie A εξετάζει αντίστοιχη κίνηση στην Αυστραλία.
Η FIFA μελετά αλλαγές στους κανονισμούς ώστε να επιτραπεί επισήμως η διεξαγωγή εγχώριων αγώνων εκτός συνόρων.
Όπως επισημαίνει ο Μαγκουάιρ, είναι ζήτημα χρόνου να ακολουθήσουν και οι αγγλικοί σύλλογοι. «Το οικονομικό όφελος θα είναι τέτοιο, που οι αγώνες θα παρουσιαστούν στους φιλάθλους ως τετελεσμένο γεγονός», τονίζει.
