Από το «Μητσοτάκης γιοκ» στο «Κυριάκο φίλε», από την ακραία ρητορική με φρασεολογία τύπου «θα έλθουμε νύχτα» στο «είμαστε αδέλφια», η μεταστροφή του Ταγίπ Ερντογάν και συνολικά της τουρκικής συμπεριφοράς απέναντι στην Ελλάδα είναι εντυπωσιακή.
Η αλλαγή πιστοποιήθηκε και στο πρόσφατο ταξίδι του Τούρκου ηγέτη στην Αθήνα. Φόρεσε το προσωπείο του καλού γείτονα, εμφανίστηκε υπέρμαχος της συνέχισης του διαλόγου και της περαιτέρω προσέγγισης των δύο χωρών.
Είναι ειλικρινείς οι προθέσεις του; Κανείς δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά για τον πάντα απρόβλεπτο Ερντογάν. Είναι βέβαιο πως η Αθήνα αυτό τον Ερντογάν θέλει απέναντί της. Ενα πολιτισμένο συνομιλητή με τον οποίο μπορεί να διαφωνεί ήπια και κομψά. Χωρίς απειλές και πολεμικές κραυγές.
Η συνάντηση Μητσοτάκη με Ερντογάν είχε θετικό πρόσημο. «Σφραγίστηκε» η βούληση των δύο χωρών για διατήρηση του δίαυλου επικοινωνίας και υπεγράφησαν συμφωνίες για το μεταναστευτικό, το οποίο αποτελούσε εδώ και χρόνια πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα. Η υπογραφή της Διακήρυξης Φιλίας και Καλής Γειτονίας και η θέσπιση πλαισίου για την ισχυροποίηση των μέτρων εμπιστοσύνης είναι εμφανώς θετικές εξελίξεις.
Τα δύσκολα, όμως, είναι μπροστά, καθώς οι μεγάλες ακανθώδεις διαφορές των δύο χωρών, έμειναν εκτός ατζέντας, διότι αυτό που προείχε στην παρούσα φάση για αμφότερες τις πλευρές ήταν να αποφευχθεί μια οξεία δημόσια διαφωνία, ένα «ατύχημα» που θα διέλυε τις προοπτικές για τη συνέχιση του διαλόγου. Το ζήτημα της μειονότητας στη Θράκη τέθηκε στις κοινές δηλώσεις Μητσοτάκη-Ερντογάν, αλλά οι δύο ηγέτες, παρά τη διαφωνία τους, κράτησαν σχετικώς χαμηλούς τόνους.
Ο γεωπολιτικός και διπλωματικός ρεαλισμός επιτάσσει στην Αθήνα να διατηρεί χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών και να πορεύεται με ότι απτό έχει στα χέρια της. Τη δεδομένη στιγμή έχει εξασφαλίσει τη διατήρηση των ήρεμων νερών στο Αιγαίο, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για το άνοιγμα της διαβούλευσης για τα μεγάλα.
Αυτά τα… μεγάλα, όπως η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και η χάραξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, στα οποία αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, είναι μπροστά μας και πρόθεση της Αθήνας είναι να ξεκινήσει την προετοιμασία των φακέλων που θα τεθούν υπό διαβούλευση με την τουρκική πλευρά. Η Αγκυρα έχει, βεβαίως, και τη δική της διογκωμένη ατζέντα με διεκδικήσεις και απαιτήσεις, που δεν πρόκειται να πετάξει στο καλάθι των αχρήστων, αλλά εν ευθέτω χρόνω και όταν κρίνει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή, θα επιχειρήσει να… επιβάλλει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
Το γκριζάρισμα στο Αιγαίο, η αποστρατικοποίηση των νησιών, η μειονότητα στη Θράκη και η συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο, εμπεριέχονται στην γεμάτη τουρκική ατζέντα. Μ’ αυτή, όταν έλθει η ώρα, θα κληθεί να αναμετρηθεί η Αθήνα…
Νώντας Βλάχος
