Ένα νέο, ανησυχητικό trend στο TikTok δείχνει παιδιά μόλις επτά ετών να εφαρμόζουν προϊόντα περιποίησης προσώπου με δραστικά συστατικά σχεδιασμένα για ενήλικες, από απολεπιστικά οξέα μέχρι αντιγηραντικές ρετινόλες, που στο παιδικό δέρμα προκαλούν εγκαύματα, αλλεργικές αντιδράσεις και σοβαρή ευαισθητοποίηση στο φως του ήλιου.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Pediatrics, οι ανήλικοι δημιουργοί περιεχομένου ακολουθούν πολυεπίπεδες ρουτίνες 6 έως 14 προϊόντων, με κόστος που φτάνει τα 600 δολάρια. Κι όμως, μόνο στο 26% των βίντεο χρησιμοποιείται αντηλιακό — παρά τη χρήση συστατικών, όπως τα άλφα-υδροξυοξέα (AHA), που αυξάνουν σημαντικά την ευαισθησία στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 100 δημοφιλή TikTok βίντεο με εκατομμύρια προβολές, στα οποία συμμετείχαν ανήλικοι ηλικίας 7 έως 18 ετών. Τα περισσότερα παρουσίαζαν ορατά δερματικά προβλήματα.
Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, μια έφηβη κοπέλα εφαρμόζει προϊόντα αξίας 350 δολαρίων, ενώ η κάμερα καταγράφει το ερεθισμένο και ερυθρό της πρόσωπο. Η ίδια λέει στην κάμερα: «Πολύ μου αρέσει η λάμψη του δέρματός μου! Απλώς αγνοήστε το γεγονός ότι καίει. Δεν ξέρω τι συμβαίνει, αλλά πονάει αρκετά».
Μια πλασματική ανάγκη που γεννά εθισμό
Οι αλγόριθμοι του TikTok παίζουν κρίσιμο ρόλο: αρκούν λίγα likes σε σχετικά βίντεο και το feed του χρήστη γεμίζει με παρόμοιο περιεχόμενο, ενισχύοντας την ψευδαίσθηση ότι τέτοιες ρουτίνες είναι «φυσιολογικές» για τα παιδιά. Η αισθητική των βίντεο, ιδίως της δημοφιλούς κατηγορίας "Get Ready With Me", παρουσιάζει αυτές τις πρακτικές ως καθημερινή φροντίδα, αποσιωπώντας τους κινδύνους.
Οι δημιουργοί είναι στη συντριπτική πλειονότητα κορίτσια με ανοιχτόχρωμο δέρμα, γεγονός που, σύμφωνα με τους ειδικούς, ενισχύει έμμεσα λευκοκεντρικά πρότυπα ομορφιάς. Όροι όπως «πορσελάνινο», «γυαλιστερό» ή «γυάλινο» δέρμα κυριαρχούν, διαιωνίζοντας την ιδέα ότι η ομορφιά σημαίνει τελειότητα, λευκότητα και κατανάλωση.
Η χρήση δραστικών ουσιών όπως ρετινόλη, σαλικυλικό οξύ ή γλυκολικό οξύ σε παιδικό δέρμα μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα και μακροχρόνια βλάβη. Παράλληλα, τα περισσότερα προϊόντα περιέχουν άρωμα, μία από τις βασικότερες αιτίες αλλεργικής δερματίτιδας. Οι δερματολόγοι επισημαίνουν ότι το μόνο που χρειάζονται τα παιδιά είναι ένα ήπιο καθαριστικό και αντηλιακό.
Όπως τονίζει η δερματολόγος Δρ. Μόλι Χέιλς:
Προωθούμε την ιδέα ότι η φροντίδα του δέρματος είναι υγεία, ενώ στην πραγματικότητα συχνά αποτελεί συγκαλυμμένη μορφή πίεσης προς την κανονικότητα, την τελειότητα και την ομοιομορφία
Και η συνάδελφός της, Δρ. Τάρα Λάγκου, προσθέτει:
Πολλά από τα πρότυπα που κυκλοφορούν είναι βαθιά φυλετικά κωδικοποιημένα και εξυψώνουν το λευκό, άψογο δέρμα
Τα παιδιά δεν χρειάζονται ρουτίνες ομορφιάς, χρειάζονται προστασία
Πέρα από το προφανές σωματικό ρίσκο, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την ψυχολογική πίεση που δέχονται τα παιδιά -και ιδίως τα κορίτσια- να φροντίσουν ένα δέρμα που δεν χρειάζεται φροντίδα, να διορθώσουν κάτι που δεν έχει πρόβλημα, να συμμορφωθούν σε άπιαστα πρότυπα, που ούτε οι ενήλικες μπορούν να φτάσουν χωρίς αισθητικές επεμβάσεις και κόστος.
Αντί λοιπόν τα παιδιά να προστατεύονται από τη βιομηχανία της ομορφιάς, εκτίθενται σε ένα περιβάλλον που προωθεί την ανασφάλεια ως αρετή. Και αυτό, καταλήγουν οι ερευνητές, μπορεί να είναι το πιο τοξικό προϊόν όλων.
