Ύστερα από μια μακρά περίοδο μηδενικών επιτοκίων καταθέσεων και πολύ αργής αύξησης, μετά τις αντίστοιχες κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πλησιάζει η ώρα να... δικαιωθούν οι αποταμιευτές με σημαντικές αύξησης στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, που ενδέχεται συνολικά να ξεπεράσουν και τις τρεις ποσοστιαίες μονάδες, όπως εκτιμούν αναλυτές.
Μέχρι στιγμής, οι τράπεζες ενσωματώνουν σε πολύ μικρό βαθμό στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων τις αυξήσεις από την ΕΚΤ, που έχουν αρχίσει από το περασμένο καλοκαίρι και σωρευτικά έχουν οδηγήσει σε άνοδο κατά 3,5% των βασικών επιτοκίων του ευρώ. Το ποσοστό ενσωμάτωσης των αυξήσεων ως τώρα στις προθεσμιακές καταθέσεις είναι της τάξεως του 40% - 45%. Δηλαδή, ενώ έχουν αυξηθεί κατά 3,5 μονάδες τα επιτόκια της ΕΚΤ, τα επιτόκια των προθεσμιακών έχουν αυξηθεί περίπου κατά 1,5%.
Το ιδιότυπο... κατενάτσιο που παίζουν οι τραπεζικές διοικήσεις με τα επιτόκια, προκειμένου να κρατούν ψηλά το καθαρό περιθώριο επιτοκίου, δηλαδή τη διαφορά στα επιτόκια δανείων και καταθέσεων, δεν μπορεί να συνεχισθεί επ' άπειρον, εκτιμούν αναλυτές. Προβλέπουν ότι σύντομα θα κλείσει ο κύκλος των αυξήσεων από την ΕΚΤ με μία ή δύο ακόμη αυξήσεις κατά 0,25% και, στη συνέχεια, δηλαδή από το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, οι τράπεζες θα αρχίσουν να επιταχύνουν τις δικές τους αυξήσεις στα επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων.
Μάλιστα, αναλυτές διεθνών οίκων εκτιμούν ότι οι τράπεζες θα φθάσουν τελικά σε αρκετά υψηλό ποσοστό ενσωμάτωσης των αυξήσεων επιτοκίων από την ΕΚΤ, ενδεχομένως και στο 80%, παρότι στα επιχειρησιακά τους σχέδια προβλέπουν ότι το ποσοστό θα είναι πολύ χαμηλότερο. Ενδεικτική είναι πρόσφατη ανάλυση της HSBC, όπου εκτιμά ότι τα ποσοστά ενσωμάτωσης σε κάθε τράπεζα, ενώ προβλέπονται από τις ίδιες μεταξύ 50% και 80%, θα ανέλθουν τελικά για όλες στο 80% - 90%.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την ανάλυση του διεθνούς οίκου, η Eurobank και η Εθνική έχουν στα επιχειρησιακά τους σχέδια τους υψηλότερους στόχους ενσωμάτωσης των αυξήσεων επιτοκίων, της τάξεως του 70% - 80%. Και αναμένεται ότι θα φθάσουν σε ποσοστά ενσωμάτωσης 80% - 90%. Η Alpha και η Πειραιώς έχουν στα επιχειρησιακά τους σχέδια πολύ χαμηλότερους στόχους, γύρω στο 50%, αλλά η HSBC προβλέπει ότι τελικά θα υποχρεωθούν να ακολουθήσουν τον ανταγωνισμό και να προσφέρουν ποσοστά ενσωμάτωσης της τάξεως του 80%.
Με βάση το σενάριο των οικονομολόγων της HSBC για τα επιτόκια της ΕΚΤ, τελικά το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων θα ανεβεί ως το 3,5% (από 3% σήμερα), δηλαδή σε αυτόν τον κύκλο θα υπάρξει μια συνολική αύξηση επιτοκίων κατά 4%, δεδομένου ότι το σημείο εκκίνησης ήταν αρνητικό επιτόκιο -0,5%. Αν το ποσοστό ενσωμάτωσης αυτών των αυξήσεων φθάσει στο 80%, αυτό σημαίνει ότι το 2024 τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών θα έχουν αυξηθεί κατά 3,2%, ένα ποσοστό αύξησης αδιανόητο την εποχή των μηδενικών επιτοκίων, αλλά και μέχρι πρόσφατα.
Γάτα και ποντίκι
Η HSBC περιγράφει τη σχέση των καταθετών με τις τράπεζες περίπου σαν ένα παιχνίδι... γάτας και ποντικιού. Οι τράπεζες αποφεύγουν ως τώρα να προσφέρουν ικανοποιητικά επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων και οι καταθέτες, με τη σειρά τους, αποφεύγουν να «κλειδώσουν» χρήματα για μεγάλες περιόδους, με αποτέλεσμα οι προθεσμιακές να παραμένουν -παρά τη μικρή αύξησή τους το τελευταίο διάστημα- σε πολύ χαμηλό ποσοστό των συνολικών καταθέσεων.
Όμως, όσο θα αυξάνονται τα ποσοστά ενσωμάτωσης των αυξήσεων από την ΕΚΤ, τόσο περισσότερο θα σπεύδουν οι καταθέτες να κλείσουν χρήματα σε καταθέσεις προθεσμίας. «Η αύξηση του κόστους των καταθέσεων ήταν περιορισμένη μέχρι στιγμής, καθώς οι καταθέτες περιμένουν να κορυφωθούν τα επιτόκια πριν κλειδώσουν μεγάλες διάρκειες, κατά την άποψή μας», αναφέρει η HSBC. «Η διαφοροποίηση του μείγματος καταθέσεων από τις καταθέσεις ταμιευτηρίου στις προθεσμιακές ήταν περιορισμένη μέχρι τώρα, αλλά θα επιταχυνθεί».
Όπως εκτιμά ο οίκος, το μερίδιο των προθεσμιακών καταθέσεων συνολικά θα φτάσει το 45%, ενώ προηγουμένως προέβλεπε ότι θα ανέλθει στο 40%. Μάλιστα, η HSBC προβλέπει ότι αυτός θα είναι και ο βασικός λόγος που η κερδοφορία των τραπεζών θα μειωθεί το 2024, σε αντίθεση με όσα προβλέπουν οι ίδιες οι τράπεζες για συνέχιση της ανοδικής πορείας.
«Διατηρούμε την άποψή μας ότι τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια των ελληνικών τραπεζών θα εξομαλυνθούν σταδιακά από το 2ο τρίμηνο του 2023 και μετά, καθώς η συμπεριφορά των καταθετών αλλάζει σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων», τονίζει η HSBC.
«Είναι αλήθεια ότι η μετατόπιση του μείγματος από τις βασικές στις προθεσμιακές καταθέσεις ήταν μέχρι στιγμής υποτονική. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα επιτόκια καταθέσεων αυξάνονται για μεγαλύτερες διάρκειες και οι Έλληνες καταθέτες μπορεί να περιμένουν να κορυφωθούν τα επιτόκια πριν κλειδώσουν τα κεφάλαιά τους έως και για ένα χρόνο. Ως εκ τούτου, η μετάβαση από τις βασικές στις προθεσμιακές καταθέσεις μπορεί να επιταχυνθεί και αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να δούμε μια καθυστερημένη αύξηση του κόστους χρηματοδότησης».
Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις, η HSBC προβλέπει ότι το ποσοστό συμμετοχής των προθεσμιακών στο σύνολο των καταθέσεων θα εκτιναχθεί γύρω στο 45% το 2024, από μόλις 20% το 2022.
Ο πρώτος γύρος αυξήσεων
Οι τράπεζες έκαναν τις πρώτες κινήσεις τους για την αύξηση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις στα τέλη Φεβρουαρίου, παρουσιάζοντας νέα προϊόντα, βασική ιδιαιτερότητα των οποίων είναι η κλιμακωτή αύξηση των αποδόσεων με το πέρασμα του χρόνου, ώστε να καθυστερήσει κατά το δυνατόν η επιβάρυνσή τους από τα υψηλότερα επιτόκια.
Τράπεζα Πειραιώς
Η προθεσμιακή κατάθεση «Στα Μέτρα Σου» δίνει σταθερό επιτόκιο έως και 2,00% στο 12μηνο, για όλη τη διάρκεια, αναλόγως του ύψους της προθεσμιακής κατάθεσης.
Η κλιμακούμενη προθεσμιακή κατάθεση «Αυξάνω» δίνει επιτόκιο έως και 2,75%, αναλόγως του ποσού κατάθεσης, για 12μηνη προθεσμιακή κατάθεση, με ανά τρίμηνο κλιμακούμενο επιτόκιο. Για παράδειγμα, εάν βάσει το ποσού κατάθεσης το καταληκτικό ανώτερο επιτόκιο είναι 2,75%, τότε τα ενδιάμεσα επιτόκια θα είναι 0,75%, 1,40%, 2,30% & 2,75% για το πρώτο, δεύτερο, τρίτο και τέταρτο τρίμηνο, αντιστοίχως. Η καταβολή τόκων γίνεται ανά τρίμηνο.
Ο αποταμιευτικός λογαριασμός «Μπορώ» προσφέρει επιτόκιο 1,00%, ανεξαρτήτως υπολοίπου, για επιβράβευση της τακτικής αποταμίευσης, όπως σημειώνει η Τρ. Πειραιώς.
Εθνική Τράπεζα
Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 15 μηνών, με επιτόκιο έως 3%, έχει αυξητικά κλιμακούμενη απόδοση ανά τρίμηνο που φθάνει το τελευταίο 3μηνο έως 3%, και ετησιοποιημένη εγγυημένη απόδοση 2%. Το ελάχιστο ποσό κατάθεσης είναι 10.000 ευρώ.
Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 18 μηνών δίνει επιτόκιο έως 2,3%. Το επιτόκιο είναι από 1,5% έως 2,3% για ποσά από 20.000 - 200.000 ευρώ.
Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 12 μηνών προσφέρει επιτόκιο 1,7% για ποσά από 200.000 ευρώ και άνω, 1,5% για ποσά από €20.000 μέχρι €200.000 και 1% για ποσά μέχρι €20.000.
Alpha Bank
Η τράπεζα πρόσφερε πρώτη, από τον Δεκέμβριο, ένα προϊόν κλιμακούμενης απόδοσης, το Alpha Πρόοδος Plus. Πρόσφατα αύξησε τα επιτόκια του Alpha Πρόοδος Plus κατά 0,80% έως 1,00% για προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας 12 και 24 μηνών. Οι αποδόσεις σταδιακά κάθε τρίμηνο, φθάνοντας έως και 3%, ανάλογα με το ποσό και τη διάρκεια της κατάθεσης. Το Alpha Πρόοδος Plus παρέχει τους τόκους ανά τρίμηνο, ενώ προσφέρεται η δυνατότητα αύξησης του ποσού κατάθεσης, αλλά και η ευελιξία για διακοπή, στο τέλος κάθε τριμήνου, χωρίς κόστος.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για προθεσμιακές καταθέσεις με ελκυστικές αποδόσεις ανάλογα με το ποσό κατάθεσης: Για διάρκεια 12 μηνών, το επιτόκιο είναι έως 3% και το μέσο επιτόκιο από 1,25% έως 1,75%. Για διάρκεια 24 μηνών, το επιτόκιο είναι επίσης έως 3% και το μέσο επιτόκιο 1,50% έως 2,00%.
Eurobank
Η τράπεζα προσφέρει δύο βασικά προϊόντα προθεσμιακών καταθέσεων με κλιμακούμενα επιτόκια και διάρκεια 12 ή 24 μηνών.
Για 12μηνη προθεσμιακή κατάθεση προσφέρονται κλιμακούμενα επιτόκια 1,0% και 2,0%, στο πρώτο και δεύτερο εξάμηνο, αντίστοιχα, και καταβολή τόκων σε τριμηνιαία βάση.
Για 24μηνη προθεσμιακή κατάθεση, προσφέρονται κλιμακούμενα επιτόκια 1,0%, 1,5%, 2,0% και 2,5%, στο πρώτο, δεύτερο, τρίτο και τέταρτο εξάμηνο, αντίστοιχα, και καταβολή τόκων σε τριμηνιαία βάση.
