Ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αναμένεται ευρέως να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια για τέταρτη διαδοχική συνεδρίαση αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προχώρησε πρόσφατα στην όγδοη μείωση επιτοκίων μέσα σε έναν χρόνο, εντείνοντας τη νομισματική απόκλιση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωζώνης.
Η απόσταση αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επανειλημμένα έχει ζητήσει από τη Fed να μειώσει τα επιτόκια κατά μία ποσοστιαία μονάδα, κατηγορώντας τον πρόεδρό της, Τζερόμ Πάουελ, ως "ανίδεο" που επιμένει σε πολιτική αυστηρότητας, ενώ η Ευρώπη μειώνει "τα επιτόκιά της 10 φορές".
«Εμείς δεν έχουμε κάνει τίποτα. Κανείς δεν καταλαβαίνει», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η διαφοροποίηση μεταξύ των δύο κεντρικών τραπεζών αντικατοπτρίζει τις αποκλίνουσες πορείες των οικονομιών που εποπτεύουν. Η ΕΚΤ μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο 2% από 2,25%, στο χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 2023 και έχει ήδη υποδείξει πως πλησιάζει στο τέλος του κύκλου χαλάρωσης.
Αντίθετα, η Fed δεν έχει προχωρήσει σε νέα μείωση επιτοκίων από τον Δεκέμβριο του 2024, παραμένοντας σε εύρος 4,25%-4,5%. Έτσι, το επιτοκιακό χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωζώνης ξεπερνά πλέον τις 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Οικονομολόγοι και αναλυτές εκτιμούν ότι η στάση της Fed θα συνεχίσει να προκαλεί εκνευρισμό στον Τραμπ.
Διαφορετική ανάγνωση του πληθωρισμού
Ουσιαστικά, οι δύο τράπεζες διαφέρουν ως προς την εκτίμηση του πληθωριστικού κινδύνου. Στις ΗΠΑ, η Fed αύξησε τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό την άνοιξη, ανησυχώντας για την επίδραση των δασμών που έχει επιβάλει ο Τραμπ, παρά το γεγονός ότι οι αναμενόμενες αυξήσεις τιμών δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.
Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ μειώνει τις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό, προβλέποντας υποχώρηση στον στόχο του 2% εντός του έτους,και περαιτέρω πτώση στο 1,6% για το 2026.
Εν ολίγοις, η Ευρώπη μειώνει τα επιτόκια επειδή ο πληθωρισμός είναι χαμηλός και απειλείται η ανάπτυξη. Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός είναι επίσης χαμηλός και η ανάπτυξη κινδυνεύει, αλλά η Fed προς το παρόν διστάζει.
Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν τη στάση της Fed στην καλύτερη κατάσταση του Αμερικανού καταναλωτή -και την ισχυρή εσωτερική ζήτηση- που επιτρέπει στην κεντρική τράπεζα να λειτουργεί με μεγαλύτερη υπομονή.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει προειδοποιήσει ότι οι εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ ενδέχεται να εντείνουν τη μεταβλητότητα στις αγορές και να μειώσουν τη ζήτηση στην Ευρώπη, κάτι που θα πιέσει περαιτέρω τον πληθωρισμό.
Οι περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ υπόκεινται ήδη σε δασμούς 10%, που θα μπορούσαν να αυξηθούν στο 50% αν δεν υπάρξει συμφωνία έως την προθεσμία της 9ης Ιουλίου που έχει θέσει ο Λευκός Οίκος.
Διαφορετικές εντολές, διαφορετικές στρατηγικές
Η Fed έχει διπλή εντολή: να διατηρεί τιμές σταθερές και μέγιστη απασχόληση. Η ΕΚΤ, αντίθετα, επικεντρώνεται αποκλειστικά στον πληθωρισμό, κάτι που της επιτρέπει να κινείται νωρίτερα όταν εκλείπει ο πληθωριστικός κίνδυνος.
Ο Πάουελ και άλλοι αξιωματούχοι της Fed έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να παραμείνουν προσεκτικοί, θεωρώντας ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον πληθωρισμό και να περιορίσουν την ανάπτυξη, κάτι που καθιστά την εξίσωση περίπλοκη.
Ωστόσο, υπάρχει εσωτερικός διχασμός στη Fed: άλλοι εκτιμούν πως η επίδραση των δασμών είναι παροδική και πρέπει να «την προσπεράσουν», αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης επιτοκίων.
Ο Τραμπ τονίζει επίσης, ότι η μείωση των επιτοκίων θα μείωνε το κόστος εξυπηρέτησης του αμερικανικού χρέους.
Εν τω μεταξύ, η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε ότι οι εμπορικές εντάσεις και η πολιτική αβεβαιότητα θα επιβραδύνουν την παγκόσμια ανάπτυξη στο 2,3% φέτος, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2008 (εκτός ύφεσης).
Εάν αυτό συμβεί, η ΕΚΤ πιθανώς θα χρειαστεί να κινηθεί ακόμα πιο χαλαρά, ενώ η Fed μπορεί να είναι πιο ανοιχτή για μία πρώτη μείωση τον Σεπτέμβριο, ή ακόμα και τον Ιούλιο, εάν η αμερικανική αγορά εργασίας συνεχίσει να δείχνει επιβράδυνση.
