Γιατί να δοκιμάσει κάποιος το διαλογισμό; Και εάν το αποφασίσει, πως μπορεί να ξεκινήσει; Η ερώτηση αυτή εμφανίστηκε στο Quora –το δίκτυο όπου οι χρήστες μοιράζονται γνώσεις, θέτοντας και απαντώντας ερωτήσεις. Μία απλή, αλλά πραγματικά περιεκτική απάντηση έδωσε ο Ariel Banayan, συνιδρυτής της Partners in Grind, αναλυτής παραγωγικότητας και προσωπικής ανάπτυξης. Και -σε ελεύθερη απόδοση- λέει τα εξής:
«Θα απαντήσω την ερώτηση αναφέροντας κατ’ αρχήν λίγους από τους λόγους για τους οποίους ο διαλογισμός είναι μία τόσο σημαντική πρακτική. Έπειτα θα δώσω μερικούς από τους λόγους που η έννοια του διαλογισμού μπορεί να φοβίζει κάποιους ανθρώπους και τέλος, θα δώσω μερικές συμβουλές για το πώς μπορεί κάποιος να ξεκινήσει μία απλή άσκηση στο διαλογισμό.
Γιατί είναι τόσο σημαντικός ο διαλογισμός;
Θα απαντήσω αυτή την ερώτηση με τον ίδιο τρόπο που θα σκεφτόμασταν όσο αφορά το γιατί είναι σημαντική κάθε συνήθεια που συνδέεται με μία υγιεινή ζωή: Γιατί είναι τόσο σημαντική η υγιεινή διατροφή και η φυσική άσκηση; Για να εξασφαλίσουμε τη σωματική μας υγεία. Γιατί είναι τόσο σημαντικό το να διαβάζουμε και να ασκούμε το μυαλό μας; Για να εξασφαλίσουμε τη νοητική μας ανάπτυξη. Επομένως, γιατί είναι τόσο σημαντικός ο διαλογισμός;
1. Διότι ποτέ δε μας δίδαξε κάποιος πώς να διαχειριζόμαστε σωστά τα συναισθήματά μας και την αδιάκοπη φλυαρία του μυαλού μας. Όσο σημαντική είναι η φυσική και η νοητική μας υγεία, άλλο τόσο σημαντικό είναι και το να αισθανόμαστε ψυχική άνεση και συναισθηματική σταθερότητα, προκειμένου να ζούμε μία υγιή και καλά ισορροπημένη ζωή.
2. Όλη την ημέρα το μυαλό μας τρέχει μία αδιάκοπη κούρσα συνειδητών και ασυνείδητων σκέψεων. Δε συνειδητοποιούμε όμως ότι κάθε σκέψη απαιτεί μία συγκεκριμένη ποσότητα ενέργειας, μας στερεί κάποια ποσότητα ενέργειας δηλαδή. Οι σκέψεις στις οποίες εμμένουμε και «χτίζουμε» πάνω σε αυτές –και συνήθως δεν το καταλαβαίνουμε καν, τις περισσότερες φορές το κάνουμε ασυνείδητα- κυριολεκτικά μας απομυζούν από ενέργεια. Μάλιστα, εάν μπορέσουμε και το παρατηρήσουμε, θα δούμε ότι σύντομα αισθανόμαστε και τις σωματικές επιπτώσεις τους. Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ αυτή την ανεπάρκεια νοητικής ενέργειας και ικανότητας, που δεν αντιλαμβανόμαστε καν τη δυνατότητα που έχουμε, να ζούμε χωρίς να κρεμόμαστε από τις ασυνείδητες σκέψεις μας.
3. Όλοι έχουμε τη δική μας «συζήτηση» σχετικά με τη ζωή και κάθε διαφορετική πτυχή της. Όταν λέω «συζήτηση» εννοώ πεποιθήσεις, προκαταλήψεις και απόψεις για όλα όσα συναντάμε στη ζωή. Για παράδειγμα, η δική εσωτερική «συζήτηση» σχετικά με το να δουλεύεις σε γραφείο, λέει ότι είναι χάλια και είναι ένας φρικτός τρόπος ζωής (αυτή δεν είναι στ’ αλήθεια η άποψή μου, απλά το δίνω ως ένα εύκολα κατανοητό παράδειγμα). Η πρακτική του διαλογισμού σου επιτρέπει να αξιολογείς πιο αντικειμενικά τις δικές σου εσωτερικές «συζητήσεις» σχετικά με τη ζωή και να τις αμφισβητείς ειλικρινά, με έναν τρόπο που ουσιαστικά σε ωθεί να αμφισβητείς οτιδήποτε «ξέρεις», «πιστεύεις», «καταλαβαίνεις».
Γιατί τόσοι άνθρωποι «φοβούνται» το διαλογισμό;
1. Δεν έκαναν ποτέ μία ουσιαστική προσπάθεια να δοκιμάσουν
2. Δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν. Δεν ξέρουν τι πραγματικά κάνουν –όταν κάθονται και κλείνουν τα μάτια, απλώς αρχίζουν να περιπλανώνται στις σκέψεις τους, όπως κι αν πηγαίνουν αυτές και έτσι σύντομα μπαίνουν σε ένταση και τα παρατάνε.
3. Δεν καταλαβαίνουν την ουσία του να κάνεις διαλογισμό, άρα δε βλέπουν και τα οφέλη.
4. Φοβούνται ότι δεν θα είναι καλοί σε αυτό
Πως μπορούμε να εντάξουμε το διαλογισμό στην καθημερινή μας ζωή;
Ο διαλογισμός μπορεί να γίνει οπουδήποτε, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Δεδομένου αυτού, ορίστε μερικές συμβουλές για να κάνετε αυτή την πρακτική όσο το δυνατόν πιο εύκολη:
1. Μόλις πλύνεις τα δόντια σου το πρωί ή όταν κάθεσαι στο γραφείο σου ή πριν πέσεις για ύπνο ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή έχεις 5-10 λεπτά διαθέσιμα, τα οποία ίσως διαφορετικά σπαταλούσες στα social media, την τηλεόραση, τον υπολογιστή κλπ.
2. Βάλε μία ειδοποίηση να χτυπήσει σε 5 ή 10’ (στην αρχή)
3. Κάθισε σε μία καρέκλα με την πλάτη σου όσο μπορείς ίσια. Μπορείς επίσης να καθίσεις στο πάτωμα με ένα μαξιλάρι με τα πόδια οκλαδόν, γέρνοντας ελαφρώς προς τα εμπρός, ώστε να μη σφίγγεται η πλάτη σου. Ή μπορείς ακόμα και να ξαπλώσεις. Αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό είναι να παραμένει η σπονδυλική στήλη ίσια και να μη βάζεις πίεση στην πλάτη σου. Επίσης, είναι καλό κάποια στιγμή να έχεις ένα συγκεκριμένο σημείο όπου κάθεσαι για διαλογισμό, διαμορφωμένο γι’ αυτό το σκοπό, ακόμα κι αν είναι μία γωνίτσα στο σπίτι ή το γραφείο.
Μερικοί τρόποι να ξεκινήσεις:
1. Εστίασε στο σώμα σου τμηματικά και παρατήρησε που υπάρχουν εντάσεις. Ίσως οι ώμοι σου να είναι κρατημένοι προς τα επάνω, τα βλέφαρά σου να είναι σφιχτά, η γλώσσα σου μπορεί να κινείται αδιάκοπα ή να σφίγγεις το στόμα σου, κλπ. Μόλις το παρατηρήσεις, μετακίνησε την εστίασή σου σε άλλο μέρος του σώματος με ένταση. Απλώς νιώσε το κάθε μέρος του σώματός σου συνειδητά, χωρίς να προσπαθήσεις να το ελέγξεις.
2. Εστίασε στην αναπνοή σου για 20 – 100 αναπνοές. Προσπάθησε να μην παρεμβαίνεις στην αναπνοή, αλλά απλώς να την παρατηρείς συνειδητά. Όταν κάποια στιγμή ξεχαστείς και μπεις σε σκέψη, μόλις το συνειδητοποιήσεις άφησέ τη και γύρνα στην παρατήρηση της αναπνοής σου. Μπορεί να διερωτηθείς γιατί δε μπορείς τόσο εύκολα να μείνεις συνειδητά στην αναπνοή σου –ή να παραμείνεις καθισμένος. Δεν υπάρχει πρόβλημα και αυτό σκέψη είναι. Μόλις τη συνειδητοποιήσεις επέστρεψε στην αναπνοή σου.
3. Όταν συνειδητοποιείς ότι ξέφυγες στις σκέψεις, μπορείς επίσης να υπενθυμίσεις στον εαυτό σου «δεν είμαι οι σκέψεις μου. Οι σκέψεις μου συμβαίνουν και εγώ είμαι ο παρατηρητής των σκέψεων που συμβαίνουν στο μυαλό μου». Και ξανά… «δεν είμαι οι σκέψεις μου» και αναπνοή.
Εν κατακλείδι:
Εάν ο διαλογισμός σου φαίνεται ενδιαφέρουσα προοπτική, αλλά βλέπεις ότι προβάλεις ισχυρή αντίσταση στο να ξεκινήσεις, μπορείς να διερωτηθείς «τι είναι αυτό μέσα μου, που είναι τόσο ενάντιο στο να καθίσω απλώς για 5-10 λεπτά και να έχω λίγο μοναχικό χρόνο; Δεν έχω τη δυνατότητα να καθίσω πέντε λεπτά χωρίς κάποιας μορφής σωματική ή νοητική διέγερση;»
Τελευταίο και καλύτερο: Για να αποκομίσεις τα οφέλη του διαλογισμού, χρειάζεται συνέπεια. Ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για να παραμείνεις συνεπής, όταν προσπαθείς να δημιουργήσεις μία νέα συνήθεια, είναι να αναλάβεις κάποιου είδους υπευθυνότητα. Ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνεις υπεύθυνος στην προσπάθειά σου να δημιουργήσεις μία νέα συνήθεια, είναι να βρεις τουλάχιστον άλλον έναν άνθρωπο που θέλει επίσης ειλικρινά να δημιουργήσει την ίδια συνήθεια και να ορίσετε την ώρα και το μέρος» Ναι, παρ'ότι ο καθένας κάθεται μόνος με τον εαυτό του, ο διαλογισμός μπορεί άνετα να γίνει και με παρέα! Δεν είναι υπέροχο και αυτό;
Καλή χαλάρωση!
