Η επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης θα είναι το 2024 ο κορυφαίος στόχος των τραπεζικών διοικήσεων, καθώς το τρέχον έτος διέψευσε τις αρχικές προσδοκίες για μεγάλη αύξηση των «πράσινων» χαρτοφυλακίων των τραπεζών και θα χρειασθεί ένα «σπριντ» δανειοδοτήσεων που θα κλείσουν λίγο πριν την εκπνοή της χρονιάς για να αποφευχθεί μια μείωση στις ροές των δανείων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα επιτελεία των τραπεζών καταστρώνουν τα σχέδιά τους για μεγάλη επιτάχυνση των χορηγήσεων, ιδιαίτερα από την άνοιξη και μετά, όπου η ΕΚΤ αναμένεται να στείλει στην αγορά το πρώτο «σήμα» χαλάρωσης της πολιτικής της, προχωρώντας σε μια μείωση κατά 0,25%. Δύο είναι τα πεδία όπου οι τράπεζες θα «γκαζώσουν» για να ανακτήσουν το έδαφος που χάθηκε το 2023:
- Σε ό,τι αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, που αποτελούν και την ατμομηχανή της πιστωτικής επέκτασης, οι τράπεζες μπαίνουν στη νέα χρονιά με ένα πολύ ισχυρό, νέο «όπλο»: Τα επιπλέον 5 δισ. ευρώ φθηνών δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, που εγκρίθηκαν πρόσφατα για την Ελλάδα και επιτρέπουν να χρησιμοποιηθεί νέο χρήμα για χαμηλότοκα δάνεια, καθώς ήδη έχουν σχεδόν εξαντληθεί τα 13 δισ. φθηνών δανείων που είχαν εγκριθεί αρχικά. Μπαίνοντας στο μείγμα των επιχειρηματικών δανείων αυτά τα χαμηλότοκα δάνεια θα επιτρέψουν να δοθούν με καλούς όρους χρηματοδοτήσεις στις επιχειρήσεις για επενδύσεις και κεφάλαια κίνησης, ώστε να ξεπερασθεί το πρόβλημα έχει δημιουργήσει το υψηλό επίπεδο των τραπεζικών επιτοκίων στη ζήτηση δανείων.
- Στα στεγαστικά δάνεια, οι τράπεζες αναμένεται ότι θα κάνουν το 2024 την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια αναθέρμανσης αυτής της αγοράς, που έχει περάσει από τη φάση των τεράστιων υπερβολών πριν την οικονομική κρίση, στο στάδιο της απόλυτης... ξηρασίας τα τελευταία χρόνια. Ειδικά η Εθνική, που έχει κεντρικό ρόλο κατά παράδοση στη στεγαστική πίστη, ετοιμάζει προγράμματα που έχουν στόχο να αναθερμάνουν τις δανειοδοτήσεις και αναμένεται στην ίδια κατεύθυνση να κινηθούν όλες οι τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες, βασικό στοιχείο της νέας γενιάς στεγαστικών θα είναι η αύξηση της αξίας των ακινήτων που θα χρηματοδοτούνται με δάνεια και η γενικότερη χαλάρωση των όρων δανεισμού.
«Άσφαιρο» το 2023
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το 10μηνο του 2023 δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις των αρχών του έτους για σημαντική αύξηση των χορηγήσεων, οι ροές δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα ήταν συνολικά αρνητικές κατά 582 εκατ. ευρώ. Στα επιχειρηματικά δάνεια καταγράφεται μεγάλη, αλλά χαμηλότερη από το αναμενόμενο αύξηση, αλλά οι αρνητικές ροές σχεδόν 1 δισ. ευρώ στα στεγαστικά δάνεια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη συνολική συγκράτηση των ροών δανείων.
Οι ροές δανείων το 2023
| Δάνεια προς εγχώριο ιδιωτικό τομέα | Δάνεια προς μη χρημ/κές επιχειρήσεις | Δάνεια προς επαγγελματίες | Στεγαστικά δάνεια | Καταναλωτική Πίστη | |
| Ιανουάριος | -2053,33 | -1419,00 | -89,28 | -163,76 | -34,34 |
| Φεβρουάριος | 19,66 | -91,16 | -20,54 | -97,59 | 0,39 |
| Μάρτιος | 1235,90 | 1324,05 | 49,03 | -105,78 | 34,96 |
| Απρίλιος | -796,20 | -444,56 | -50,61 | -148,20 | -6,54 |
| Μάιος | -279,14 | -324,78 | -24,29 | -92,51 | 13,07 |
| Ιούνιος | 1804,14 | 1406,45 | 103,10 | -37,81 | 99,14 |
| Ιούλιος | -1377,75 | -1171,76 | -100,13 | -115,58 | 41,94 |
| Αύγουστος | -406,82 | -297,41 | -15,61 | -81,35 | 15,29 |
| Σεπτέμβριος | 2126,11 | 2207,17 | 52,47 | -33,87 | 65,24 |
| Οκτώβριος | -854,48 | -429,34 | -66,04 | -84,03 | -29,15 |
| Σύνολο 10μήνου | -581,92 | 759,65 | -161,91 | -960,48 | 199,99 |
Τα στελέχη των τραπεζών περιμένουν ότι με το κλείσιμο πολλών δανειακών συμβάσεων για επιχειρήσεις, που αφορούν χρηματοδοτήσεις μέσω των φθηνών δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, ως το τέλος του έτους το χαμένο έδαφος θα έχει καλυφθεί, όμως, σε κάθε περίπτωση, η φετινή χρονιά θα αποδειχθεί ότι δεν δικαίωσε τις προσδοκίες για μια ουσιαστική αύξηση των δανειακών χαρτοφυλακίων, ώστε να αρχίσουν να παράγονται περισσότερα έσοδα τόκων από αυτά που φέρνει το αυξημένο σπρεντ επιτοκίων.
Η επιθετική πολιτική της ΕΚΤ, που έχει προχωρήσει συνολικά σε δέκα αυξήσεις επιτοκίων και τα έχει ανεβάσει στα υψηλότερα επίπεδα από την κυκλοφορία του ευρώ «ενοχοποιείται» για τη συγκρατημένη πιστωτική επέκταση, παρά το γεγονός ότι η αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας θα δικαιολογούσε μεγαλύτερη αύξηση των χορηγήσεων. Η αύξηση του μέσου επιτοκίου δανεισμού από 3,7% σε 6,2% αποθάρρυνε τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από τη ζήτηση δανείων.
Αυτό φαίνεται κυρίως στα επιχειρηματικά δάνεια, έναν τομέα που έχει τα πρωτεία των νέων χορηγήσεων. Τα στελέχη των τραπεζών λένε ότι ήταν μια δυσάρεστη έκπληξη οι αποπληρωμές δανείων που έγιναν από επιχειρήσεις μέσα στο 2023, καθώς οι επιχειρήσεις, από τη μια, είχαν πλούσια ρευστότητα από τις δραστηριότητές τους και, από την άλλη, θέλησαν να αποφύγουν τα υψηλά επιτόκια δανεισμού. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος της αύξησης των ροών δανείων προήλθε κατά κύριο λόγο από τις χορηγήσεις δανείων χαμηλού κόστους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων προγραμμάτων.
Στα στεγαστικά δάνεια, ο συνδυασμός των αυξημένων επιτοκίων και των πολύ αυστηρών κανόνων δανεισμού από τις τράπεζες, αλλά και του γεγονότος ότι στην αγορά ακινήτων εισέρχεται χρήμα από άλλες πηγές (ξένοι επενδυτές, χρήμα από... σεντούκια κ.ο.κ.) έφερε μια πολύ κακή χρονιά με μεγάλη μείωση των ροών, καθώς οι αποπληρωμές ξεπέρασαν κατά πολύ τα νέα δάνεια.
