Μια ιδιωτική εταιρεία θα έχει τον πρώτο λόγο στη διαχείριση του «Νέου ΟΣΕ», της κρατικής εταιρείας που θα αναλάβει τη διαχείριση των εθνικών σιδηροδρομικών υποδομών. Κύρια αποστολή του «Νέου ΟΣΕ», η ολοκλήρωση της οποίας έχει γίνει επιτακτική μετά και το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, είναι να προχωρήσει στην εγκατάσταση των σύγχρονων συστημάτων ασφάλειας που για χρόνια η ΕΡΓΟΣΕ δεν έχει καταφέρει να εγκαταστήσει.
Η κυβέρνηση, όπως προκύπτει από την παρουσίαση για τον «Νέο ΟΣΕ» που έκανε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Χρήστος Σταϊκούρας, εγκαταλείπει το αποδεδειγμένα αναποτελεσματικό μοντέλο των «σπασμένων» σε διαφορετικές θυγατρικές δραστηριοτήτων (ΟΣΕ για το δίκτυο, ΕΡΓΟΣΕ για τα έργα και ΓΑΙΑΟΣΕ για τα ακίνητα) και δημιουργεί έναν... ΟΣΕ από τα παλιά, δηλαδή μια ενιαία εταιρεία με όλες τις δραστηριότητες, πλην βεβαίως των μεταφορικών δραστηριοτήτων, που έχουν ιδιωτικοποιηθεί και τις ασκεί η υπό ιταλικό έλεγχο Hellenic Train.
Ο «Νέος ΟΣΕ» θα είναι μια μεγάλη ΔΕΚΟ, με πέντε ξεχωριστές διευθύνσεις για την άσκηση των επιμέρους λειτουργιών του, μεταξύ των οποίων οι Γενικές Διευθύνσεις Νέων Έργων και Λειτουργίας και Συντήρησης. Όμως, από την παρουσίαση Σταϊκούρα γίνεται σαφές ότι στον «Νέο ΟΣΕ» θα έχουν ρόλο οι Γάλλοι, με τους οποίους έχει συναφθεί ειδική συμφωνία, ενώ καίριο ρόλο στη λειτουργία του θα έχει ιδιωτική εταιρεία τεχνικών συμβούλων, που δεν θα παρέχει απλώς συμβουλές, αλλά θα είναι «υπεύθυνη για τη διαχείριση των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων του ΟΣΕ».
Ο τεχνικός σύμβουλος θα αποτελεί ουσιαστικά μια παράλληλη διοίκηση εντός των δομών του ΟΣΕ, όπως προκύπτει από το κείμενο της παρουσίασης στο υπουργικό συμβούλιο, όπου σημειώνεται ότι:
- Θα προσληφθεί, μετά από διεθνή διαγωνισμό, εταιρεία με αποδεδειγμένη τεχνική και διοικητική εμπειρία στη διοίκηση και λειτουργία αντίστοιχων φορέων, ως «Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης» της «Νέος ΟΣΕ».
- Ο Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης θα συνεισφέρει με τεχνογνωσία και εξειδικευμένα ανώτατα στελέχη, αναλαμβάνοντας την ευθύνη, σε καθημερινή βάση, του συνόλου των επιχειρησιακών εργασιών της Εταιρείας, καθώς και την ειδικότερη ευθύνη κρίσιμων Επιχειρησιακών Τομέων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 ετών.
Στα θέματα της ασφάλειας, φαίνεται ότι οι σύμβουλοι από την γαλλική κυβέρνηση θα έχουν καίριο ρόλο, καθώς, όπως τονίζεται, θα υπάρξει «αξιοποίηση της Δήλωσης Πρόθεσης Συνεργασίας, που έχει ήδη συναφθεί μεταξύ των αρμόδιων Υπουργών Ελλάδας και Γαλλίας στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών, με κύρια εστίαση στα θέματα διαχείρισης κινδύνων, ασφάλειας και διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού δικτύου». Σημειώνεται ότι από τη Γαλλία προέρχεται και ένας από τους βασικούς προμηθευτές συστημάτων ασφάλειας, η Alstom.
Περιγράφοντας τον νέο φορέα, το υπουργείο Μεταφορών σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι
- Θα είναι Ανώνυμη Εταιρεία ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα ορίζεται από τη Ελληνική Κυβέρνηση, τηρώντας όλες τις διαδικασίες που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την αξιοκρατία.
- Ο «Νέος ΟΣΕ» θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Εντός του φορέα θα δημιουργηθούν διακριτοί Επιχειρησιακοί Τομείς στους οποίους θα ενταχθεί, με τις απαραίτητες προσαρμογές, το υφιστάμενο επιχειρησιακό έργο των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ και οι σχετικές οργανωτικές μονάδες (Διευθύνσεις) που το υλοποιούν.
- Οι αντίστοιχες υποστηρικτικές (διοικητικές) διευθύνσεις των τριών εταιρειών θα συγχωνευθούν σε ένα ενιαίο Διοικητικό Τομέα, προς αξιοποίηση των σχετικών οικονομιών κλίμακας. Θα προσληφθεί, μετά από διεθνή διαγωνισμό, εταιρεία με αποδεδειγμένη τεχνική και διοικητική εμπειρία στη διοίκηση και λειτουργία αντίστοιχων φορέων, ως «Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης» της «Νέος ΟΣΕ».
- Ο «Νέος ΟΣΕ» θα καταρτίσει στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο και θα συνάψει σύμβαση απόδοσης με το εποπτεύον Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μέσω της οποίας θα παρακολουθείται βάσει συμφωνημένων, μετρήσιμων στόχων, υιοθετώντας τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται στους Γαλλικούς και Γερμανικούς σιδηροδρόμους.
- Ο «Νέος ΟΣΕ» θα αναλάβει την ευθύνη του συνόλου των υποχρεώσεων, των έργων και των λοιπών συμβάσεων των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ (τροχαίο υλικό, ενεργές σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις) που βρίσκονται σε εξέλιξη και οι οποίες θα συνεχιστούν απρόσκοπτα με βάση ειδική πρόβλεψη του νέου νόμου.
- Θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη λειτουργία, συντήρηση και ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου και των υποδομών του.
Ο νέος Οργανισμός θα αναλάβει να ολοκληρώσει την εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων στο σιδηροδρομικό δίκτυο και καλείται να επιτύχει εκεί όπου απέτυχε επί σειρά ετών η ΕΡΓΟΣΕ. Γίνεται λόγος, ειδικότερα, για «εξοπλισμός με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας (ERTMS) ERTMS), διαχείριση της κυκλοφορίας συρμών και βελτιστοποίηση της αξιοποίησης του δικτύου». Ο ΟΣΕ, τονίζεται, θα επανασχεδιασθεί «ως ένας προηγμένος ψηφιακός οργανισμός και εξοπλισμός με σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα (μητρώο παγίων, συστήματα προγραμματισμού και παρακολούθησης των μελετών και έργων, σύγχρονο σύστημα πληροφόρησης και εξυπηρέτησης των επιβατών)».
Στο τέλος του 2025 η πλήρης λειτουργία
Για να φθάσουμε στην πλήρη λειτουργία του «Νέου ΟΣΕ», σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, θα απαιτηθούν σχεδόν δύο χρόνια. Ειδικότερα, το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής:
- Β’ τρίμηνο ‘24: Παρουσίαση του Σχεδίου Δράσης για τη νέα ενοποιημένη εταιρεία («Νέος ΟΣΕ») που θα περιλαμβάνει το αρχικό σχέδιο των απαραίτητων νομοθετικών αλλαγών, καθώς και σχέδιο των τευχών διακήρυξης διεθνούς διαγωνισμού για την πρόσληψη Τεχνικού Συμβούλου Διοίκησης της νέας εταιρείας.
- Δ’ τρίμηνο ‘24: Έναρξη ισχύος των τροποποιήσεων του νόμου 4974 2022 και της δευτερογενούς νομοθεσίας για μια νέα ενιαία εταιρεία με πυρήνα τον ΟΣΕ ("Νέος ΟΣΕ"), στην οποία θα ενσωματωθεί η ΕΡΓΟΣΕ Η νέα εταιρεία θα αναλάβει τη συνολική ευθύνη για θέματα ασφάλειας σιδηροδρομικής υποδομής και θα συνεργάζεται πλήρως με τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις για την εφαρμογή μέτρων ελέγχου των κινδύνων. Προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για την υπογραφή σύμβασης με Τεχνικό Σύμβουλο Διοίκησης, υπεύθυνο για τη διαχείριση των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων του ΟΣΕ.
- Β’ τρίμηνο ‘25: Υιοθέτηση πολυετούς στρατηγικού προγράμματος που περιλαμβάνει τις αναμενόμενες στρατηγικές επενδύσεις και εργασίες συντήρησης. Υπογραφή σύμβασης απόδοσης με συγκεκριμένα ορόσημα και δείκτες KPIs που καλύπτουν, μεταξύ άλλων, την ολοκλήρωση των επενδύσεων για βασικά συστήματα ασφαλείας και υποδομές, την τακτική συντήρηση, και την εφαρμογή κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης της εταιρείας.
- Δ’ τρίμηνο ‘25: Εφαρμογή της οργανωτικής μεταρρύθμισης του σιδηροδρομικού τομέα. Η νέα εταιρεία θα είναι πλήρως λειτουργική.
