Κυκλοφόρησε στον ΟΗΕ η Έκθεση της ετήσιας πολιτικής διάσκεψης για την ατζέντα "Παιδιά σε Ένοπλες Συγκρούσεις" η οποία είχε σκοπό την ανάδειξη προτεραιοτήτων και την υιοθέτηση συγκεκριμένων συστάσεων το 2025 για το θέμα. Το εργαστήριο αυτό σηματοδότησε τη 12η διοργάνωση από τη Watchlist και τη 2η σε συνεργασία με το Columbia SIPA.
Η διάσκεψη άνοιξε με παρέμβαση της Μόνιμης Αντιπροσωπείας του Βελγίου, η οποία υπογράμμισε την "επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της ατζέντας CAAC" λόγω της αύξησης των καταγεγραμμένων σοβαρών παραβιάσεων το 2024. Όπως τονίστηκε, "η προστασία των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις αποτελεί συλλογική ευθύνη πέραν του Συμβουλίου Ασφαλείας".
Η Ειδική Εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα για τα Παιδιά και τις Ένοπλες Συγκρούσεις ανέφερε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα ότι "παρά τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις, η εντολή CAAC έχει οδηγήσει στην απελευθέρωση άνω των 200.000 παιδιών από ένοπλες ομάδες", ενώ έχουν υπογραφεί πάνω από 40 σχέδια δράσης με τον ΟΗΕ. Η ίδια επεσήμανε τη σημασία του ψηφίσματος 2764 και της επικείμενης 20ής επετείου του ψηφίσματος 1612 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ως αφορμή για ενίσχυση των θεσμών προστασίας παιδιών.
Προκλήσεις και Στρατηγικές Προτεραιότητες για το 2025
Στην πρώτη συνεδρία, οι εκπρόσωποι Μάλτας, Καναδά και Ελλάδας ανέδειξαν τόσο τις επιτυχίες όσο και τα προβλήματα εφαρμογής της ατζέντας CAAC. Όπως σημειώθηκε, η οικοδόμηση συναίνεσης κατέστησε δυνατή την υιοθέτηση 11 συμπερασμάτων και την επανεκκίνηση επιτόπιων αποστολών μετά την πανδημία. Επισημάνθηκε επίσης η ανάγκη ένταξης της γλώσσας προστασίας των παιδιών στις εντολές των ειρηνευτικών αποστολών και σε άλλα κείμενα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ωστόσο, οι συμμετέχοντες έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την αυξανόμενη "πολιτικοποίηση της ατζέντας", ιδιαίτερα όσον αφορά τις διαδικασίες καταχώρισης στις λίστες όσων παραβιάζουν, οι οποίες "σε ορισμένες περιπτώσεις καθυστερούν λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων". Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η "αδυναμία οριστικοποίησης συμπερασμάτων για τη Συρία".
Υπογραμμίστηκε ότι απαιτείται "συστηματική προσέγγιση μέσω επαφών με εμπειρογνώμονες, ιδίως σε ρευστά πεδία συγκρούσεων όπως η Γάζα, η Ουκρανία και το Σουδάν", καθώς και η ενσωμάτωση θεμάτων CAAC στις γενικότερες εργασίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Χρήση Θεσμικών Εργαλείων σε Εντεινόμενες Συγκρούσεις
Η δεύτερη θεματική επικεντρώθηκε στη χρήση διεθνών νομικών και πολιτικών εργαλείων για την ενίσχυση της προστασίας παιδιών σε κλιμακούμενες κρίσεις. Όπως σημειώθηκε, η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη πλήττεται σοβαρά, με το παράδειγμα του Σουδάν να καταδεικνύει ότι "70% των δομών υγείας δεν λειτουργεί" και εκατομμύρια παιδιά είναι εκτός σχολείου.
Ο Μηχανισμός Παρακολούθησης και Αναφοράς (MRM) καλύπτει πλέον και τα 18 ομόσπονδα κρατίδια του Σουδάν, γεγονός που επιτρέπει την "καταγραφή ζωνών σύγκρουσης και τον προγραμματισμό υπηρεσιών".
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον ρόλο της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC), με τους συμμετέχοντες να ζητούν ενίσχυση της συνεργασίας με την OSRSG-CAAC και αξιοποίηση των Παρατηρήσεων της CRC και της Οικουμενικής Περιοδικής Αξιολόγησης (UPR) για εθνικές πιέσεις υπέρ της λογοδοσίας.
Παράλληλα, επισημάνθηκε η αξία εργαλείων όπως η Safe Schools Declaration, οι Αρχές του Παρισιού και οι Αρχές του Βανκούβερ, που παρέχουν νομική και πολιτική βάση για ενίσχυση της προστασίας.
Υλοποίηση Συστάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας σε Εθνικό Επίπεδο
Η τρίτη συνεδρία εστίασε στο πώς οι συστάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μεταφράζονται σε δράση. Παραδείγματα από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τη Μοζαμβίκη και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό δείχνουν ότι η "άμεση εμπλοκή με ένοπλες ομάδες" οδήγησε σε "σχέδια δράσης και απελευθερώσεις παιδιών".
Η δημιουργία "τοπικών Ομάδων Φίλων (GoF)" αποδείχθηκε κρίσιμη, με τα παραδείγματα της Αμπούτζα και της Κινσάσα να δείχνουν πώς οι πρεσβείες κινητοποιούν την πολιτική ηγεσία για την εφαρμογή του CAAC.
Παρότι οι νομικές πρόνοιες υπάρχουν, "μόνο έξι διώξεις για επιθέσεις κατά εκπαιδευτικών δομών έχουν καταγραφεί διεθνώς και εθνικά", γεγονός που καταδεικνύει το τεράστιο κενό λογοδοσίας. Η ανάγκη για "εξειδικευμένη ικανότητα συλλογής αποδεικτικών στοιχείων και διενέργειας ανακρίσεων με παιδοκεντρική προσέγγιση" επανέρχεται ως βασική σύσταση.
Προστασία Παιδιών Κατά τη Μετάβαση Αποστολών του ΟΗΕ
Η τελευταία θεματική αφορούσε τις μεταβατικές περιόδους των ειρηνευτικών αποστολών. Αναφέρθηκαν παραδείγματα από το Μάλι και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου η αποχώρηση των αποστολών είχε "καταστροφικές συνέπειες για την τεκμηρίωση παραβιάσεων και την υποστήριξη των παιδιών".
Η απουσία σχεδίου μετάβασης οδήγησε σε "κενά προστασίας, καθυστερήσεις και αδυναμία πρόσβασης σε απομακρυσμένες περιοχές".
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα "κορίτσια που συνδέονται με ένοπλες ομάδες", τα οποία συχνά δεν αναγνωρίζονται ως CAAFAG και "μένουν αόρατα για το σύστημα". Επισημάνθηκε η ανάγκη για "εξειδικευμένα προγράμματα επανένταξης με φροντίδα παιδιών, επαγγελματική κατάρτιση και ασφαλείς χώρους".
Το ψήφισμα 2764 του 2024 αποτέλεσε κεντρική αναφορά, καθώς δίνει οδηγίες για την "προστασία του προσωπικού παιδικής προστασίας κατά τις μεταβάσεις", όμως απαιτείται "προώθηση στην Πέμπτη Επιτροπή για εξασφάλιση χρηματοδότησης".
Σύσταση Δράσεων
Το εργαστήριο ολοκληρώθηκε με κεντρική ομιλία της UNICEF, η οποία τόνισε ότι το 2024 καταγράφηκε "αύξηση 21% στις επαληθευμένες σοβαρές παραβιάσεις - το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί". Το μήνυμα ήταν σαφές: "η ατζέντα CAAC είναι συλλογική ευθύνη που απαιτεί αδιάλειπτη πολιτική βούληση και λογοδοσία".
Οι συστάσεις επικεντρώνονται σε τέσσερις άξονες:
- Αξιοποίηση Εργαλείων:"Ένταξη της παιδικής προστασίας σε πολιτικές διαπραγματεύσεις", χρήση UPR, CRC, και των Γενικών Συνελεύσεων για διατήρηση του CAAC σε υψηλό επίπεδο.
- Εφαρμογή Ψηφισμάτων Συμβουλίου Ασφαλείας: "Δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης και ενσωμάτωσης συστάσεων στις εθνικές νομοθεσίες".
- Διατήρηση Καθηκόντων Παιδικής Προστασίας:"Έγκαιρος σχεδιασμός αποστολών, ενσωμάτωση σε εθνικά πλαίσια και εξασφάλιση χρηματοδότησης".
- Ενίσχυση Λογοδοσίας: "Ποινικοποίηση επιθέσεων σε σχολεία, ενίσχυση ερευνών και δημιουργία ασφαλών οδών συμμετοχής παιδιών στις διαδικασίες δικαιοσύνης".
ΑΠΕ-ΜΠΕ
