Αν υπάρχει ένας κλάδος που γνωρίζει όσο κανένας άλλος τι σημαίνει ρίσκο, αυτός είναι η ασφάλιση. Όμως η κλιματική αλλαγή φέρνει ανατροπές ακόμη και εδώ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023, οι αποζημιώσεις λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων παγκοσμίως άγγιξαν τα 120 δισ. δολάρια, ένα ποσό σχεδόν ίσο με το ΑΕΠ της Κένυας και 50% υψηλότερο από τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.
Καθώς οι φυσικές καταστροφές πολλαπλασιάζονται και η κλιματική αστάθεια γίνεται η νέα κανονικότητα, ο κλάδος της ασφάλισης βρίσκεται σε ευαίσθητη θέση.
Domino effect σε όλη την αλυσίδα της ασφάλισης
Όλοι γνωρίζουμε τι είναι ασφάλιση: για ένα τακτικό ασφάλιστρο, οι πελάτες εξασφαλίζουν αποζημίωση σε περίπτωση ζημιάς.
Όταν όμως οι ζημιές αυξάνονται, είτε τα ασφάλιστρα ανεβαίνουν, είτε τα κέρδη μειώνονται. Πλέον, συμβαίνουν και τα δύο. Οι ασφαλιστικές πιέζονται από δύο πλευρές: από τη μια οι αποζημιώσεις αυξάνονται δραματικά, από την άλλη οι πελάτες δυσκολεύονται να αντέξουν τα υψηλότερα ασφάλιστρα.
Θεωρητικά, η αύξηση των ασφαλίστρων σε περιοχές υψηλού κινδύνου θα έπρεπε να λειτουργεί ως σήμα προς πολίτες και επιχειρήσεις να μετακινηθούν ή να αλλάξουν πρακτικές. Στην πράξη όμως, η ανθρώπινη συμπεριφορά αντιστέκεται.
Σε περίπτωση που οι ζημιές ξεπερνούν κάθε πρόβλεψη, το βάρος μεταφέρεται στις εταιρείες αντασφάλισης, όπως οι Swiss Re και Munich Re. Αυτές με τη σειρά τους αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερη πίεση: περιορίζουν την κάλυψη που προσφέρουν, αυξάνουν τα τιμολόγιά τους ή αποχωρούν εντελώς από ορισμένες αγορές.
Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση κάνει τους επενδυτές να αρχίζουν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του τυφώνα Ian στη Φλόριντα: πολλοί απέσυραν κεφάλαια από τον τομέα της επανασφάλισης, διαβλέποντας ένα «ντόμινο» κλιματικών ζημιών που θα έπληττε όλη την αλυσίδα αξίας – από τις ασφαλιστικές έως τα χαρτοφυλάκια των επενδυτών.
ESG και αναπροσαρμογή του επιχειρηματικού μοντέλου
Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, ο ασφαλιστικός κλάδος στρέφεται στην καινοτομία και στα ESG κριτήρια. Οι εταιρείες επιχειρούν να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές, να πιέσουν τις επενδυόμενες επιχειρήσεις για χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα και να δημιουργήσουν νέα, πιο «πράσινα» προϊόντα.
Η ολλανδική NN Group, για παράδειγμα, προσφέρει ασφαλιστικά προγράμματα που ενθαρρύνουν την επισκευή αντί της αντικατάστασης ηλεκτρονικών συσκευών, μια επιλογή πιο φιλική προς το περιβάλλον, αν και αρχικά πιο δαπανηρή για την εταιρεία.
Ταυτόχρονα, μεγάλοι αντασφαλιστές, όπως η Swiss Re, υιοθετούν πολιτικές αποεπένδυσης από νέα έργα ορυκτών καυσίμων, σηματοδοτώντας μια στροφή προς ένα πιο υπεύθυνο, βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο.
Η νέα εποχή της ασφάλισης
Η ασφάλιση υπήρξε ανέκαθεν κλάδος που στηριζόταν στην πρόβλεψη με βάση το παρελθόν. Όμως, η κλιματική κρίση καθιστά τα ιστορικά δεδομένα όλο και λιγότερο αξιόπιστα.
Η «νέα αριθμητική του ρίσκου» απαιτεί νέα μοντέλα, μεγαλύτερη χρήση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και –ίσως το πιο δύσκολο– αλλαγή νοοτροπίας.
Οι κλιματικοί κίνδυνοι δεν είναι μόνο απειλή για τον ασφαλιστικό κλάδο. Είναι και ευκαιρία να επανεφεύρει τον εαυτό του. Και αυτή τη φορά η εξίσωση του ρίσκου περιλαμβάνει κάτι παραπάνω από αριθμούς: το μέλλον του πλανήτη.
