Τελείωσε η στροφή των αποταμιευτών στις προθεσμιακές καταθέσεις και άρχισε η... φυγή από τα προϊόντα των τραπεζών, που προσφέρουν χαμηλές αποδόσεις και με προορισμό κυρίως τα αμοιβαία κεφάλαια, αλλά και τα σύνθετα προϊόντα ασφάλισης ζωής και επένδυσης (unit linked) που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες.
Σε αυτό τον κύκλο αύξησης επιτοκίων, το συνολικό υπόλοιπο των προθεσμιακών καταθέσεων αυξήθηκε από τα περίπου 30 δισ. ευρώ το 2022, στα 49,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023. Στο τέλος του πρώτο τριμήνου του 2024, το υπόλοιπο των προθεσμιακών είχε υποχωρήσει σχεδόν κατά 600 εκατ. ευρώ, για να διαμορφωθεί στα 48,8 δισ. ευρώ.
Η εξέλιξη αυτή είναι συνδεδεμένη με την απόφαση των τραπεζών, που διαθέτουν τεράστια αποθέματα ρευστότητας και δεν πιέζονται να αναζητήσουν καταθέσεις, να δώσουν τέλος στις αυξήσεις επιτοκίων. Το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων κορυφώθηκε μέσα στο πρώτο τρίμηνο και, ενόψει της αναμενόμενης πρώτης μείωσης επιτοκίων από την ΕΚΤ, τον Ιούνιο, συγκρατήθηκε σε ποσοστό μόλις 1,80%.
Οι τράπεζες καταργούν, επίσης, τις προθεσμιακές καταθέσεις με διάρκεια πάνω από 12 μήνες, οι οποίες είχαν προσφέρει αρκετά καλές αποδόσεις στους αποταμιευτές, που ξεπερνούσαν και το 2%. Η καμπύλη των αποδόσεων στις νέες καταθέσεις αντιστρέφεται. Δηλαδή, αντί να αυξάνει η απόδοση όσο αυξάνει και η διάρκεια μιας κατάθεσης, θα μειώνεται. Έτσι, για παράδειγμα, η απόδοση της κατάθεσης με διάρκεια 12 μηνών θα είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη κατάθεση με διάρκεια έξι μηνών.
Το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, η αύξηση των προθεσμιακών καταθέσεων των νοικοκυριών ξεπέρασε το 30% και οι τράπεζες θέλουν να τη σταματήσουν, ώστε να μην αυξηθούν οι δαπάνες τόκων και μειωθούν τα περιθώρια επιτοκίου.
Μπροστά σε αυτό το νέο σκηνικό, οι αποταμιευτές προσαρμόζονται αναλόγως και φαίνεται ότι στρέφονται όλο και περισσότερο στα αμοιβαία κεφάλαια, όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, τοποθετώντας το α' τρίμηνο περίπου 3 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, φαίνεται ότι αυξάνονται οι εισροές στα αμοιβαία κεφάλαια με αποτέλεσμα το ενεργητικό τους να βρίσκεται κοντά στα 19 δισ. ευρώ και να διαμορφώνεται στα υψηλότερα επίπεδα από τα τέλη του 2008, σε υψηλά 15 και πλέον ετών. Διαμορφώνεται συγκεκριμένα στα 18,85 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 3 δισ. ευρώ, ή κατά 19,41%, από τις αρχές του 2024 , ενώ από τον Απρίλιο του 2020 οι εισροές κεφαλαίων στα αμοιβαία κεφάλαια ξεπερνούν τα 8 δισ. ευρώ.
Την ίδια περίοδο, μεγάλες ήταν οι εισροές κεφαλαίων και στα αμοιβαία που συνδέονται με ασφαλίσεις ζωής και προσφέρονται από ασφαλιστικές εταιρείες. Τα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών δείχνουν ότι εκτινάχθηκαν κατά 61,7% υψηλότερα από το αντίστοιχο διάστημα του 2023 τα ασφάλιστρα αυτής της κατηγορίες, και ανήλθαν στα 294 εκατ. ευρώ.
