Η "φορολογική κατοικία" είναι η σπουδαία "ανακάλυψη" των τελευταίων ετών για επιχειρηματίες, εισοδηματίες, διακινητές χρήματος - και γενικώς για "έχοντες και κατέχοντες". Είναι κάτι που μεταφέρεται και δίνει στον φορολογούμενο τη δυνατότητα να ξεφύγει από τις δαγκάνες της εφορίας, αποφεύγοντας ελέγχους, διασταυρώσεις στοιχείων και φόρους:
- Αντί να ελεγχθεί και να φορολογηθεί εδώ, υπόκειται στη δικαιοδοσία των φορολογικών αρχών της χώρας που θα επιλέξει να μεταφέρει την φορολογική έδρα-"κατοικία" του.
- Αποφεύγει τα τεκμήρια καθώς και τον έλεγχο των τραπεζικών του καταθέσεων από την Εφορία
Η μεταφορά απαιτεί κάποιες διαδικασίες και επιπλέον πρέπει να πληρούνται κάποιοι όροι που θέτει η χώρα υποδοχής. Ομως το αποτέλεσμα αξίζει τον κόπο αυτών των διατυπώσεων: Ακόμη και κέρδη ή εισοδήματα που αποκτώνται από δραστηριότητες στην Ελλάδα, μπορούν να εμφανιστούν ως αποκτώμενα στο εξωτερικό και να φορολογηθούν με τους (πολύ χαμηλότερους) συντελεστές της φορολογικής έδρας.
Την Παρασκευή έληξε η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για μεταφορά φορολογικής κατοικίας. Πέρασε απαρατήρητη για τους πολλούς που τρέχουν να ρυθμίσουν υποχρεώσεις, αλλά οι πραγματικά ενδιαφερόμενοι δεν έχασαν την ευκαιρία. Οι αιτήσεις ήταν πολύ περισσότερες από τα προηγούμενα χρόνια.
Καθώς όμως τα οφέλη από τη μεταφορά της κατοικίας στο εξωτερικό είναι πολλαπλά, η ΑΑΔΕ περνάει από κόσκινο τις αιτήσεις και τα δικαιολογητικά. Στη συνέχεια θα ελέγξει τους συγκεκριμένους «φορολογικούς μετανάστες», περνώντας από "ψιλό κόσκινο" και τα δικαιολογητικά που καλούνται να προσκομίσουν.
Εκείνοι που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό, εξασφαλίζουν διάφορα «προνόμια».
Βασικά, γλιτώνουν τον έλεγχο των τραπεζικών τους λογαριασμών από την ΑΑΔΕ, μια διαδικασία που αποτελεί βραχνά για όλους τους φορολογούμενους.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι κάτοικοι εξωτερικού που έχουν γνωστοποιήσει στις ελληνικές φορολογικές αρχές τη φορολογική τους κατοικία, υποχρεούνται να δηλώσουν μόνο το πραγματικό εισόδημα που αποκτούν την Ελλάδα - και όχι τα συνολικά τους εισοδήματα
Για τους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, τα εισοδήματα που δηλώνονται σωρευτικά στην πάροδο των ετών στην Ελλάδα, θα πρέπει να συμφωνούν με τα ποσά των καταθέσεων που τηρούνται σε ελληνικές και αλλοδαπές τράπεζες.
Όμως, για τους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού, δεδομένης της μη υποχρέωσής τους να δηλώνουν το παγκόσμιο εισόδημά τους στην Ελλάδα, η ΑΑΔΕ δεν έχει δικαίωμα να ελέγξει τις τραπεζικές καταθέσεις φορολογικών κατοίκων εξωτερικού.
Επίσης, η ΑΑΔΕ δεν μπορεί να ελέγξει τις καταθέσεις του προσώπου που μετέφερε την φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό, ούτε εκείνες που είναι σε ελληνικές τράπεζες ούτε εκείνες που έχει σε τράπεζες του εξωτερικού.
Η μόνη του υποχρέωση είναι η φορολόγηση των τόκων, των καταθέσεών του που τηρεί σε ελληνικές τράπεζες.
Και τα τεκμήρια
Συγχρόνως, οι «φορολογικοί μετανάστες» γλιτώνουν τα τεκμήρια διαβίωσης για τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν στην Ελλάδα. Δηλαδή, ο «φορολογικός μετανάστης» δεν φορολογείται για την τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από την κατοχή ακινήτων, αυτοκινήτου, σκάφους κ.λπ. Επίσης, για τα πρόσωπα αυτά δεν ισχύει ούτε το «πόθεν έσχες».
Στο πλαίσιο αυτό, δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (ακινήτων, οχημάτων κ.λπ.), υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποκτούν πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας. Εάν αποκτούν στην Ελλάδα, ενοίκια ή τόκους καταθέσεων, τότε εμπίπτουν στο καθεστώς των τεκμηρίων.
Αναλυτικότερα, όσοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό:
- Φορολογούνται στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα και αποκτάται μέσα σε προηγούμενο της δήλωσης φορολογικό έτος. Στην περίπτωση, όμως, που ο αποκτών το εισόδημα είναι κάτοικος χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας/ΣΑΔΦ (όλες οι χώρες της Ε.Ε., του ΕΟΧ, των ΗΠΑ, Καναδά, Κίνας κ.λπ.), θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της οικείας σύμβασης.
- Δεν δικαιούνται αφορολόγητο όριο και κατά συνέπεια δεν έχουν υποχρέωση να προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών.
- Δεν βαρύνονται με την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για το εισόδημα που αποκτούν στο εξωτερικό ούτε για το εισόδημα που αποκτά στην Ελλάδα εάν η φορολογική του κατοικία είναι σε χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει υπογράψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας.
- Επίσης, οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού υπόκεινται κανονικά σε φόρο μεταβίβασης ακινήτων ή ΦΠΑ κατά την αγορά ακινήτου το οποίο βρίσκεται στην Ελλάδα. Μάλιστα για πολίτες της ΕΕ, του ΕΟΧ και σε ομογενείς, παρέχεται υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα απαλλαγής από τον φόρο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
- Οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού που διατηρούν ακίνητο στην Ελλάδα πληρώνουν ετησίως τον ΕΝΦΙΑ.
Τα δικαιολογητικά
Όσοι υποβάλουν αίτηση μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό, μέχρι τις 8 Μαρτίου, θα πρέπει μέχρι και τον Σεπτέμβριο να υποβάλουν τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
- Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνει φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους.
- Αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή, ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός του, που υπέβαλε στο άλλο κράτος ως φορολογικός κάτοικος του κράτους αυτού.
- Βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή, με την οποία θα αποδεικνύεται η μόνιμη και σταθερή εγκατάσταση του προσώπου αυτού στο άλλο κράτος.
Ακόμη, ο φορολογούμενος θα πρέπει να προσκομίσει κατά περίπτωση, δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν τη συμπλήρωση τουλάχιστον 183 ημερών στην αλλοδαπή μέσα στο προηγούμενο έτος από εκείνο εντός του οποίου γίνεται η αίτηση μεταβολής.
Τα δικαιολογητικά αυτά μπορεί να είναι, ενδεικτικά, έγγραφα περί ανάληψης μισθωτής εργασίας, έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας στην εν λόγω χώρα και υπαγωγής του στην ασφαλιστική νομοθεσία της χώρας αυτής, εγγραφής σε δημοτολόγιο της εν λόγω χώρας, μίσθωσης κατοικίας, εγγραφής ή παρακολούθησης σχολείων των παιδιών του στη χώρα αυτή.
Στην περίπτωση που η ΑΑΔΕ απορρίψει το αίτημά του, δεν μπορεί να ασκήσει «έφεση», παρά μόνο να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο και θα κρίνει οριστικά την περίπτωσή του.
