To παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε φάση μετασχηματισμού. Οχι μόνον ψηφιακού αλλά και γενικότερα επιχειρησιακού. Είναι το αναγκαίο βήμα προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστικό έναντι των νέων παικτών που έχουν εισχωρήσει σε επιμέρους εργασίες συναλλαγών, οι οποίες άλλοτε ήσαν αποκλειστικό προνόμιο των τραπεζών.
Στρατηγικός στόχος των τραπεζών δεν είναι μόνον η διατήρηση της πελατειακής τους βάσης αλλά η διεύρυνση της και ιδιαίτερα η προσέλκυση των νέων ηλικιακά πελατών.
Επίσης η ενίσχυση του ενεργού τους ρόλου σε θέματα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Ποιοι όμως παράγοντες επιταχύνουν τις εξελίξεις; Τι έχουν να περιμένουν οι καταναλωτές; Ποιες οι βασικές προκλήσεις ιδιαίτερα στο κλάδο λιανικής τραπεζικής που απασχολεί το σύνολο σχεδόν των πολιτών διεθνώς και στην Ελλάδα;
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Έκθεση της Deloitte για τις προοπτικές, σε διεθνές επίπεδο, του Τραπεζικού Κλάδου και τις Κεφαλαιαγορές για το 2023, η παγκόσμια οικονομία θα παραμείνει εύθραυστη μέχρι το 2023.
Οι αβεβαιότητες είναι πολλές, εξαιτίας μιας άνευ προηγουμένου συγκέντρωσης παραγόντων - η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, η τεράστια αύξηση του πληθωρισμού και η πιο αυστηρή νομισματική πολιτική σε όλο τον κόσμο.
Ταυτόχρονα, είναι υψηλή η πιθανότητα για ήπια ύφεση ή στασιμοπληθωρισμό σε ορισμένες οικονομίες. Επιπλέον, οι συνέπειες της εύθραυστης παγκόσμιας οικονομίας θα γίνουν αισθητές στον τραπεζικό κλάδο, αν και σε διαφορετικό βαθμό στις διάφορες περιοχές του πλανήτη. Οι μεγάλες τράπεζες με την άρτια κεφαλαιοποίηση θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες πιο αποτελεσματικά.
Νέες πηγές αξίας και εσόδων
Οι τράπεζες, τονίζει η μελέτη, θα πρέπει να αναζητήσουν νέες πηγές αξίας, εκτός από το τραπεζικό προϊόν που προσφέρουν, τον κλάδο τους ή το επιχειρηματικό μοντέλο που ακολουθούν.
Η νέα οικονομική τάξη πραγμάτων, που πιθανότατα θα αναδυθεί τα επόμενα χρόνια, θα απαιτεί από τους επικεφαλής των τραπεζών να δρουν με αυτοπεποίθηση και να παραμένουν πιστοί στον στόχο τους ως θεματοφύλακες της ροής κεφαλαίων.
Οι τράπεζες, από την άλλη, θα πρέπει να τολμούν και να βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά, να διαμορφώνουν τις τάσεις και να οραματίζονται τις δυνατότητες που εμφανίζονται πέρα από το κλίμα αβεβαιότητας που μπορεί να επικρατεί.
Λιανική τραπεζική: Νέοι τρόποι εξυπηρέτησης
Βραχυπρόθεσμα, σύμφωνα με την μελέτη της Delloite, οι τράπεζες λιανικής θα βρεθούν αντιμέτωπες με υψηλότερα επιτόκια, πληθωρισμό και χαμηλότερη ανάπτυξη. Τα καθαρά έσοδα από τόκους θα πρέπει να αυξηθούν σε πολλές τράπεζες παγκοσμίως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι προκλήσεις στις αγορές των στεγαστικών δανείων και των δανείων αυτοκινήτων και ο αυξημένος έλεγχος των «άχρηστων προμηθειών» θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Στο μεταξύ, οι πελάτες της λιανικής τραπεζικής έχουν όλο και πιο πολλές απαιτήσεις από τις τράπεζές τους.
Συγκεκριμένα, ζητούν από αυτές τόσο μία αναβαθμισμένη εμπειρία όσο και πρακτική καθοδήγηση εν μέσω της δύσκολης συγκυρίας που επικρατεί. Οι αυξημένες απαιτήσεις των πελατών σημαίνουν αυτόματα πως και οι τράπεζες θα χρειαστεί να προσφέρουν κάτι περισσότερο από το προϊόν αυτό κάθε αυτό και να δημιουργήσουν εμπειρίες πελατών που θα βασίζονται σε ανάλυση δεδομένων.
Οι εμπειρίες αυτές θα διέπονται από συνέπεια και θα ολοκληρώνονται με εξατομικευμένες συμβουλές. Μακροπρόθεσμα, οι τράπεζες θα πρέπει να αναπτύξουν έξυπνες νέες εφαρμογές για τα πεδία του ESG, της ενσωματωμένης χρηματοδότησης και τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι προσπάθειες θα πρέπει να εστιάσουν στην ενδυνάμωση των πελατών με πρωτοβουλίες που να στοχεύουν στην ισότητα των φύλων, τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και την ασφάλεια των δεδομένων.
Βαθύτερες οικονομικές σχέσεις
Βραχυπρόθεσμα, η μακροοικονομική εικόνα για το 2023 προμηνύει μικτά αποτελέσματα για τον τομέα των πληρωμών των καταναλωτών. Όπως εκτιμά η μελέτη της Deloitte, τα υψηλότερα επιτόκια θα ενισχύσουν τα καθαρά περιθώρια επιτοκίων των τραπεζών για τα χαρτοφυλάκια καρτών, ωστόσο ο επίμονος πληθωρισμός, η εξάντληση των αποταμιεύσεων και η πιθανή οικονομική επιβράδυνση, θα μπορούσαν να επηρεάσουν ανασταλτικά και την τάση των καταναλωτών για δαπάνες.
Επιπλέον, οι ψηφιακές πληρωμές θα πρέπει να εξελιχθούν ώστε να μεταμορφώσουν τη συνολική εμπειρία πληρωμών με πολλαπλούς τρόπους. Ωστόσο, όπου υπάρχουν χρήματα, μπορεί να υπάρξει και απάτη. Η ψηφιακή ταυτότητα αναμένεται να εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που να μετριάσει τους κινδύνους απάτης.
Ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο δημιουργούνται, αποθηκεύονται, αποτιμώνται και ανταλλάσσονται τα χρήματα μέσω ψηφιακών νομισμάτων θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις πληρωμές των καταναλωτών μακροπρόθεσμα.
Γι' αυτό, οι εκδότες και τα δίκτυα καρτών, οι αγοραστές και όσοι εμπλέκονται στη χρηματοοικονομική τεχνολογία σε όλη την αλυσίδα αξίας, θα πρέπει να δεσμευτούν στο να αναβαθμίσουν τους ρόλους τους και να αποτελέσουν την κορυφαία επιλογή μεταξύ των καταναλωτών και των εμπόρων.
Οι τράπεζες το 2035
Στις τάσεις που διαμορφώνουν το τραπεζικό σύστημα αναφέρεται και μελέτη με θέμα Banking in 2035: three possible futures, που πραγματοποιήθηκε από το Economist Impact, με την στήριξη της SAS, που δραστηριοποιείται στον τομέα ΑΙ και Analytics και προσδιορίζει τα megatrends που διαμορφώνουν το μέλλον του τραπεζικού κλάδου, με χρονικό ορίζοντα το 2035.
•Megatrend 1: Οι τράπεζες θα ενισχύσουν τα εργαλεία κυβερνοασφάλειας και data privacy, ενώ θα προασπίσουν τη διαμόρφωση ενός κανονιστικού πλαισίου με επίκεντρο τον καταναλωτή, προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Οι αποφάσεις για τον κίνδυνο, την πρόληψη της απάτης και το engagement του πελάτη θα ενσωματώνονται σε κάθε σημείο του τραπεζικού ταξιδιού του πελάτη (customer journey), έτσι ώστε να εξισορροπείται η εμπειρία πελάτη με τη διαχείριση κινδύνου
•Megatrend 2: Το 2035 θα δημιουργηθεί μια παγκόσμια κοινότητα η οποία θα δεσμευθεί υπέρ της απεξάρτηση από τον άνθρακα, τον επανασχεδιασμό των πόλεων και την επικράτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των πράσινων τεχνολογιών. ΟΙ τράπεζες θα ηγηθούν της παγκόσμιας αυτής προσπάθειας, ενισχύοντας τη συλλογική δράση του κλάδου για την κλιματική αλλαγή την πράσινη μετάβαση.
•Megatrend 3: Ο κόσμος του 2035, σύμφωνα με την μελέτη της SAS, θα είναι ένας γεωπολιτικά κατακερματισμένος κόσμος, με εξασθένιση των συμμαχιών ανάμεσα στους παγκόσμιους οικονομικούς κολοσσούς και διμερείς/τριμερείς συμφωνίες που θα έχουν αντικαταστήσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα έχει διαταραχθεί από τα εναλλακτικά συστήματα πληρωμών των ανταγωνιστών και την άνοδο των ψηφιακών νομισμάτων. Η από-παγκοσμιοποίηση, η οποία επιταχύνθηκε από τα πρόσφατα παγκόσμια γεγονότα, θα διευρύνει πιθανότατα τις κοινωνικές ανισότητες του σύγχρονου κόσμο. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι τράπεζες θα διαδραματίσουν ρόλο-κλειδί για την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και τη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού και βιώσιμου κόσμου.
