Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, αφού μεσολάβησε η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Ευρώπη συνειδητοποίησε ότι πρέπει να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία.
Το σχέδιο που συνέταξε η Κομισιόν για την απαλλαγή από τη ρωσική ενεργειακή επιρροή, εμπεριέχει τη θέσπιση ενός νέου ενεργειακού συμφώνου, το οποίο θα αλλάξει άρδην τη στρατηγική της Ευρώπης, διακόπτοντας πλήρως τη «σχέση» με τη Μόσχα. H Ελλάδα, από την πλευρά της, θέλει να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στη νέα ενεργειακή εποχή που οραματίζεται η Ευρώπη.
Ως πρώτη και άμεση επιλογή για την ικανοποίηση των αυξημένων ενεργειακών αναγκών, προκρίνεται η αύξηση του εφοδιασμού με υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενώ μακροπρόθεσμα η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σ’ όλη Ευρώπη.
Το σχέδιο δράσης της Κομισιόν, το οποίο έφερε στη δημοσιότητα το Euractiv, προβλέπει πρόσθετες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), που θα μεταφέρεται από χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ. Η εν «λόγω» συνταγή που εφαρμόζεται εδώ και μήνες, έχει λειτουργήσει ως σημαντικό αντιστάθμισμα απέναντι στις απώλειες από το ρωσικό φυσικό αέριο και δύναται να οδηγήσει εκ του ασφαλούς-στο μέτρο του δυνατού πάντα- την Ευρώπη έως τον Σεπτέμβριο.
«Το LNG, το οποίο μπορεί να μεταφερθεί με πλοία ή οδικώς, έχει αποδειχθεί σημαντικό στοιχείο για τη μείωση της εξάρτησής μας από το εισαγόμενο ρωσικό φυσικό αέριο και την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού», αναφέρει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου, ωστόσο σημειώνεται ότι πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα, τα οποία θα έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Διαπιστώθηκε, ότι οι ενεργειακές εφεδρείες και η αποθήκευση φυσικού αερίου ήταν σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο στην Ευρώπη, η οποία πιάστηκε απροετοίμαστη το 2021 και αυτό ενέτεινε την ενεργειακή της εξάρτηση προς τη Ρωσία. Όπως σημειώνεται στο σχέδιο «για να αποφευχθεί το ίδιο ζήτημα με την ιστορικά χαμηλή αποθήκευση που σημειώθηκε φέτος το χειμώνα, η μέση αποθήκευση της Ευρώπης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 80% έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα πάλι με το σχέδιο.
Η Επιτροπή, όπως αναφέρεται στο σχέδιο που δημοσιεύει το Euractiv, θα προτείνει έναν μηχανισμό που θα διασφαλίζει τη λήψη μέτρων εάν τα ποσοστά αποθήκευσης δεν επαρκούν για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Μακροπρόθεσμα, η Επιτροπή στοχεύει στην αύξηση της ποσότητας εναλλακτικών αερίων, όπως το βιοαέριο και το υδρογόνο. Το σχέδιο προτείνει τη φιλοδοξία να παραχθούν 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα βιοαερίου έως το 2030.
Νέο ενεργειακό σύμφωνο
Σημείο αναφοράς στο σχέδιο που προτάσσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι το νέο ενεργειακό σύμφωνο που θα υπογράψουν τα ευρωπαϊκά κράτη, που θα προβλέπει την ανάπτυξη περισσότερου δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις σχετικές υποδομές δικτύου θεωρούνται προς το δημόσιο συμφέρον και ότι τους παρέχεται η ευνοϊκότερη δυνατή διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης.
Αυτές οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να προέλθουν από πολλούς τομείς, αλλά το σχέδιο προτείνει τη χρήση πρόσθετων εσόδων από το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας εκπομπών, που πραγματοποιήθηκαν λόγω της απροσδόκητα υψηλής τιμής του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και έκτακτα κέρδη εταιρειών που επωφελήθηκαν από την κρίση.
Το ελληνικό σχέδιο
Η Ελλάδα ακολουθεί με γοργά βήματα τις εξελίξεις και θέλει να αναλάβει ρόλο πρωταγωνιστή στο νέο ενεργειακό τοπίο που διαμορφώνεται στην Ευρώπη. Στρέφεται σε LNG, αποθήκευση φυσικού αερίου και νέα έργα σε ανανεώσιμες πηγές, προκειμένου να καταστεί ενεργειακός κόμβος στη Γηραιά Ηπειρο. Προς αυτή την κατεύθυνση ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία δεύτερου τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη με ιδιωτικά κεφάλαια, ενώ το υπουργείο Ενέργειας θέτει προς διαβούλευση το νομοσχέδιο για την αποθήκευση και τη β’ φάση της αδειοδότησης των ΑΠΕ που περιμένει η αγορά.
Ο πρώτος τερματικός σταθμός στην Αλεξανδρούπολη, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, θα τεθεί σε λειτουργία το 2023 και θα προωθεί αεριοποιημένο LNG σε χώρες των Βαλκανίων, αλλά και στη Μολδαβία και την Ουκρανία.
