Με νέο γύρο κυρώσεων απειλεί την Τουρκία ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Στίβεν Μνούτσιν, επαναφέροντας στο προσκήνιο τα σενάρια για ισχυρό πλήγμα από τις ΗΠΑ στο τουρκικό τραπεζικό σύστημα, καθώς μάλιστα παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και μήνες η επιβολή προστίμου δισεκατομμυρίων στην κρατική τράπεζα Halkbank.
Σύμφωνα με την ενημέρωση που έγινε στην Ουάσιγκτον, μετά τη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου υπό την προεδρία του Ντ. Τραμπ, ο Μνούτσιν αναφέρθηκε στα πρόσφατα μέτρα εναντίον δύο μελών της κυβέρνησης Ερντογάν και πρόσθεσε ότι «υπάρχουν και άλλα μέτρα που σχεδιάζουμε να λάβουμε, αν δεν απελευθερώσουν γρήγορα τον πάστορα Μπράνσον».
Οι νεότερες πληροφορίες από την Ουάσιγκτον προκάλεσαν άμεση αντίδραση της αγοράς συναλλάγματος. Η λίρα είχε σημειώσει μεγάλη άνοδο έναντι του δολαρίου ως το απόγευμα, φθάνοντας και στις 5,7 λίρες/δολ., ακολούθως γύρισε ως τις 5,93 λίρες, για να κλείσει τις συναλλαγές στις 5,84, με ανεπαίσθητη μεταβολή σε σχέση με την Τετάρτη.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι αμερικανικές αρχές σταθμίζουν τις πιθανές επιπτώσεις των επόμενων μέτρων που θα λάβουν για να ενισχυθεί η πίεση στον Ερντογάν για να απελευθερωθεί ο Μπράνσον. Θα επιχειρήσουν να καταφέρουν ένα πλήγμα αρκετά επώδυνο πολιτικά για τον Τούρκο πρόεδρο, όχι όμως και καταστροφικό για την τουρκική οικονομία.
Το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ έχει να επιλέξει ανάμεσα σε πολλά μέτρα: τα πιο «ήπια» θα ήταν οι κυρώσεις και σε άλλους Τούρκους αξιωματούχους. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να επιβληθούν αυξημένοι δασμοί και σε άλλα τουρκικά προϊόντα, πέραν του χάλυβα και του αλουμινίου. «Θανάσιμο» μέτρο θα ήταν η επιβολή αποκλεισμού τουρκικών τραπεζών από τις συναλλαγές σε δολάρια, που θα προκαλούσε ντόμινο παρενεργειών στην τουρκική οικονομία.
Πέρα από τα μέτρα αυτά, όμως, υπάρχει μια παρέμβαση που παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και πολλούς μήνες και θα ήταν αρκετά επώδυνη για το «σύστημα Ερντογάν»: η επιβολή βαρύτατου προστίμου στην κρατική τράπεζα Halkbank, 7η μεγαλύτερη στην Τουρκία, για το ρόλο της στο σπάσιμο των αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν.
Ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, δήλωσε χθες σε τηλεδιάσκεψη με θεσμικούς επενδυτές ότι δεν θεωρεί πιθανό να επιβληθεί κάποιο μεγάλο πρόστιμο στην Halkbank.
Όμως, πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί στο διεθνή Τύπο και δεν έχουν διαψευσθεί ενισχύουν το σενάριο της επιβολής προστίμου στην Halkbank, η υπόθεση της οποίας συνδέθηκε το καλοκαίρι, σε παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις Αμερικανών και Τούρκων, με την απελευθέρωση του Αμερικανού Ευαγγελιστή ιερέα.
Όπως έγραψε πρόσφατα στους “New York Times” ο πρώην ανταποκριτής του “Economist”, Αμπερίν Ζαμάν, οι Τούρκοι είχαν συμφωνήσει για την απελευθέρωση του Μπράνσον, με αντάλλαγμα τη μείωση του προστίμου πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Halkbank και την έκδοση κορυφαίου στελέχους της, του Μεχμέτ Χακάν Ατίλα, στην Τουρκία, για να εκτίσει εκεί το υπόλοιπο της ποινής που του επέβαλε αμερικανικό δικαστήριο για τραπεζική απάτη και συνωμοσία.
Η συμφωνία, πάντα κατά τον Ζαμάν, «έσπασε», όταν οι Τούρκοι προέβαλαν και άλλες αξιώσεις, ζητώντας όχι απλώς να επιβληθεί μικρό πρόστιμο, αλλά να αρχειοθετηθεί η έρευνα των αμερικανικών αρχών για την υπόθεση της Halkbank. Το αίτημα αυτό προφανώς δεν μπορούσε να γίνει δεκτό και οι Τούρκοι, αντί να απελευθερώσουν τον Μπράνσον, τον κράτησαν σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Η υπόθεση της Halkbank «σηκώνει» μεγάλο πρόστιμο από τις αμερικανικές αρχές, αφού διαπιστώθηκε ότι η κρατική τουρκική τράπεζα, με την καθοδήγηση αξιωματούχων της κυβέρνησης Ερντογάν (με πρώτο τον πρώην αντιπρόεδρο, αρμόδιο για τα θέματα της οικονομίας), διευκόλυνε συναλλαγές ιρανικής προέλευσης αξίας 37,5 δισ. δολ.
Επιπλέον, η επιβολή ενός «ηχηρού» προστίμου στην κρατική τράπεζα θα εξυπηρετήσει και έναν ακόμη σημαντικό στόχο της αμερικανικής πολιτικής αυτής της περιόδου: να λειτουργήσει αποτρεπτικά για το σπάσιμο από ξένες τράπεζες των νέων κυρώσεων που θα εφαρμόσει σύντομα η Ουάσιγκτον κατά του Ιράν.
Η υπόθεση Halkbank έχει μεγάλες «ουρές», που φθάνουν ως τον ίδιο τον Ερντογάν. Μάρτυρας – κλειδί στη δίκη του Ατίλα είχε καταθέσει ότι με προσωπική εντολή του τότε πρωθυπουργού είχε αρχίσει η Halkbank να σπάει τις αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν. Όπως είχε γράψει το “Forbes”, όταν βρισκόταν σε εξέλιξη η δίκη, αυτή η αποκάλυψη θα μπορούσε να δώσει «πάτημα» στις αμερικανικές αρχές για να επιβάλουν κυρώσεις ακόμη και σε μέλη της οικογένειας του Ερντογάν.
