Τη βούληση της κυβέρνησης να θεσπιστεί στη χώρα μας ένα μόνιμο πλαίσιο ρυθμίσεων όλων των οφειλών και όλων των οφειλετών, σημειώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτης Κουρμούσης και εξηγεί ότι σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι σχετικές δημοσιεύσεις σχετικά με τις 120 δόσεις προς το δημόσιο.
«Πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί», συνεχίζει, «ότι δεν θα υπάρξει ξανά μια ρύθμιση οφειλών σε δόσεις, χωρίς την ύπαρξη αυστηρών κριτηρίων εισοδημάτων και περιουσίας. Η ρύθμιση σε δόσεις και ειδικά η διαγραφή («κούρεμα») χρέους αποτελούν ευνοϊκά μέτρα που θα παρέχονται μόνο σε όσους έχουν πραγματική οικονομική αδυναμία».
Ο κ. Κουρμούσης υπογραμμίζει ότι οι επιχειρηματίες πρέπει να μην περιμένουν την τελευταία στιγμή για να υποβάλλουν αίτηση, διότι κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα εκτέλεσης των πιστωτών, ενώ σημειώνει ότι το ενδιαφέρον ένταξης στο μηχανισμό αυξάνεται συνεχώς και απαντάει στην κριτική για το γεγονός ότι δεν προσήλθαν ή δεν ρύθμισαν και οι 400.000 επιχειρήσεις τις οφειλές τους με χρήση του μηχανισμού.
Αναλυτικά η συνέντευξη του ειδικού γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτη Κουρμούση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τη δημοσιογράφο Εύη Παπαδοσηφάκη έχει ως εξής:
ΕΡ: Η προθεσμία για υποβολή αίτησης ένταξης στο πρόγραμμα εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών προς το δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου 2018. Διατηρείται αυξημένο το ενδιαφέρον; Θα υπάρξει παράταση;
Ναι αποφασίστηκε η παράταση σε συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους για 1 έτος, ήτοι μέχρι 31/12/2019. Θα ψηφιστεί εντός των επόμενων ημερών. Ωστόσο και αυτός ο Νόμος αποτέλεσε προϊόν της οικονομικής κρίσης και κάποια στιγμή θα τεθεί η λήξη του. Για το σκοπό αυτό, η βούληση μας είναι να θεσπιστεί στη χώρα μας ένα μόνιμο πλαίσιο ρυθμίσεων, όλων των οφειλών και όλων των οφειλετών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι σχετικές δημοσιεύσεις σχετικά με τις 120 δόσεις προς το δημόσιο. Πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί ότι δεν θα υπάρξει ξανά μια ρύθμιση οφειλών σε δόσεις, χωρίς την ύπαρξη αυστηρών κριτηρίων εισοδημάτων και περιουσίας. Η ρύθμιση σε δόσεις και ειδικά η διαγραφή («κούρεμα») χρέους αποτελούν ευνοϊκά μέτρα που θα παρέχονται μόνο σε όσους έχουν πραγματική οικονομική αδυναμία. Συνεπώς κάθε ρύθμιση θα συνοδεύεται από ειδικές ρήτρες, έτσι ώστε να μην γίνεται κατάχρηση από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή αυτούς που έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν τα χρέη τους, αλλά το αποφεύγουν με δόλια μέσα.
ΕΡ: Ποια είναι η εικόνα για την πορεία της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών μέχρι σήμερα με βάση τα νούμερα;
Πλέον έχουν ήδη ολοκληρωθεί επιτυχώς πάνω από 1.100 υποθέσεις, επιχειρήσεων, ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών, με τις περισσότερες από αυτές να έχουν διενεργηθεί το τελευταίο τρίμηνο. Επίσης καθημερινώς ολοκληρώνονται και οι υπόλοιπες 4,5 χιλιάδες αιτήσεις που έχουν ήδη υποβληθεί και βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας (π.χ. διαπραγμάτευση με τους πιστωτές). Παράλληλα αναδεικνύεται μεγάλο ενδιαφέρον από την αγορά, αφού πάνω από 54.000 επιχειρήσεις όλων των ειδών ξεκίνησαν την ετοιμασία της αίτησης τους. Τα ανωτέρω θετικά στατιστικά στοιχεία είναι αποτέλεσμα των τροποποιήσεων στο θεσμικό πλαίσιο (Ιούνιος 2018), καθώς και των αντίστοιχων τεχνολογικών αναβαθμίσεων της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (Σεπτέμβριος 2018). Πλέον οι περισσότερες διαδικασίες είναι ψηφιακές (και όχι χειροκίνητες), ενώ τα περισσότερα από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά ανακτώνται αυτόματα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού. Έτσι οι διαδικασίες ολοκληρώνονται πιο εύκολα και ταχύτερα.
Συχνά τίθεται η κριτική για το γεγονός ότι δεν προσήλθαν ή δεν ρύθμισαν και οι 400.000 επιχειρήσεις με χρήση του μηχανισμού. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός είναι διαθέσιμος σε όλες τις επιχειρήσεις που αδυνατούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους, σε διμερές επίπεδο, δηλαδή απευθείας με τον καθένα πιστωτή τους. Στις 400.000 επιχειρήσεις που, ελλείψει διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων, εκτιμήθηκε ότι χρωστούν σε έναν ή περισσότερους πιστωτές συμπεριλαμβάνονται όλα τα είδη επιχειρήσεων, όπως και οι ατομικές επιχειρήσεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες. Χιλιάδες εξ αυτών των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών ενδεχομένως να μην προσέλθουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, διότι μπορούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους αξιοποιώντας άλλα διαθέσιμα εργαλεία, όπως ο Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών ή ο Νόμος Κατσέλη - Σταθάκη (για όσους δεν διαθέτουν πτωχευτική ικανότητα) ή τη διαδικασία εξυγίανσης του προ-πτωχευτικού κώδικα. Η μη χρήση του Εξωδικαστικού Μηχανισμού και από τις 400.000 επιχειρήσεις όλων των ειδών, δεν συνεπάγεται την αποτυχία του εργαλείου, αφού ο Νόμος αυτός αποτελεί ένα από τα διαθέσιμα εναλλακτικά εργαλεία που διαθέτουν πλέον οι επιχειρήσεις και μπορούν να αξιοποιήσουν αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα.
ΕΡ: Μετά την απλούστευση των διαδικασιών ένταξης στο μηχανισμό πιστεύετε ότι υπάρχει ανανέωση του ενδιαφέροντος;
Η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος το τελευταίο τρίμηνο είναι εμφανής από τα στατιστικά στοιχεία και ο ρυθμός υποβολής αιτήσεων αυξάνεται σημαντικά. Λαμβάνουμε συνεχώς θετικά μηνύματα τόσο στις ημερίδες που διοργανώνουμε σε όλη την Ελλάδα σε συνεργασία με τα τοπικά επιμελητήρια όσο και από λοιπούς φορείς και ειδικούς επιστήμονες της αγοράς (π.χ. λογιστές, οικονομολόγοι, δικηγόροι, σύμβουλοι κλπ).
ΕΡ: Ποια κατηγορία χρεών φτάνει πιο γρήγορα στη ρύθμιση;
Η πιο γρήγορη διαδικασία είναι αυτή της ρύθμισης των χρεών ελεύθερων επαγγελματιών προς το δημόσιο όταν ζητούν μόνο διαγραφή κούρεμα των προστίμων και προσαυξήσεων κατά 85% και 95% αντίστοιχα και αποπληρωμή του υπολοίπου ποσού σε 120 δόσεις. Αυτό συμβαίνει διότι συμμετέχει μόνο το δημόσιο ως πιστωτής και η διαδικασία είναι τυποποιημένη, οπότε και ολοκληρώνεται ~1 μήνα μετά την πλήρη αίτηση. Ωστόσο πριν το Σεπτέμβριο 2018 προέκυπταν αρκετές περιπτώσεις αιτήσεων όπου έλλειπαν κάποια στοιχεία / δικαιολογητικά, οπότε ζητούνταν πρόσθετα από τους πιστωτές και τότε καθυστερούσε η διαδικασία με ευθύνη του οφειλέτη. Οι συνεχείς αναβαθμίσεις της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, έχουν πλέον μειώσει αυτό το φαινόμενο, αφού παρέχουν ολοένα και περισσότερους αυτοματισμούς και ηλεκτρονικά δικαιολογητικά, μειώνοντας τις ελλείψεις στις αιτήσεις.
ΕΡ: Ποιος είναι ο μέσος χρόνος για την ολοκλήρωση της αίτησης αναδιάρθρωσης οφειλών;
Ανάλογα με την πολυπλοκότητα της περίπτωσης, το είδος της ρύθμισης και το μέγεθος της οφειλής οι χρόνοι μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί. Για μικρές επιχειρήσεις και απλές περιπτώσεις η διαδικασία διαρκεί 3-6 εβδομάδες, μετά την υποβολή της πλήρους αίτησης. Για περιπτώσεις μεσαίου μεγέθους και πολυπλοκότητας απαιτούνται 3-4 μήνες, μετά την υποβολή της πλήρους αίτησης. Τέλος, για τις μεγάλες επιχειρήσεις και υψηλά χρέη (άνω των 2 εκατ. Euro) πιθανώς θα χρειαστούν 6-9 μήνες. Ωστόσο, οι χρόνοι που αναφέρω αφορούν το διάστημα μετά την οριστική υποβολή της αίτησης και τον έλεγχο πληρότητας που είναι και το σημείο όπου αρχίζει και η διαδικασία αναστολής των καταδιωκτικών μέτρων, δηλαδή που το Κράτος παρέχει προστασία από κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και πλειστηριασμούς ακινήτων. Κατά συνέπεια, είναι πάρα πολύ σημαντικό, να μην περιμένει ο οφειλέτης την τελευταία στιγμή ή την αναγγελία καταδιωκτικών μέτρων για να υποβάλλει αίτηση. Επίσης, οι πρόσφατες αναβαθμίσεις στην ηλεκτρονική πλατφόρμα βοηθούν πολύ τους χρήστες στην ετοιμασία της αίτησης τους, αφού παρέχονται αυτομάτως όλα τα σχετικά δικαιολογητικά και οι πληροφορίες (π.χ. χρέη, περιουσία) που είναι διαθέσιμες σε ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και τράπεζες.
ΕΡ: Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται μετά την υποβολή της αίτησης;
Μετά την υποβολή της αίτησης, εάν η διαπραγμάτευση είναι πολυμερής (δηλ. υφίστανται πολλοί πιστωτές), τότε ορίζεται ένας συντονιστής (δηλ. ένας διαπιστευμένος διαμεσολαβητής), ο οποίος καλεί ηλεκτρονικά όλους τους πιστωτές για να συμμετέχουν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης οφειλών. Η διαπραγμάτευση αυτή έχει στόχο την επίτευξη ενός συμβιβασμού, όπου όλοι οι πιστωτές θα λάβουν κάτι λιγότερο από το πλήρες χρέος, αλλά αυτή η διευκόλυνση θα αποτρέψει τη διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης και θα επιτρέψει την ανάπτυξη της βιώσιμης επιχείρησης. Κατά τη διαπραγμάτευση ο οφειλέτης υποβάλλει πρώτος μια πρόταση ρύθμισης οφειλών και οι πιστωτές ενδέχεται να υποβάλλουν αντιπροτάσεις. Μόλις σε μια πρόταση συμφωνήσει η πλειοψηφία των πιστωτών, τότε ο οφειλέτης καλείται να την αποδεχτεί ή να την απορρίψει. Αν ο οφειλέτης την αποδεχτεί, τότε μετά την καταβολή της 1ης δόσης ο οφειλέτης θεωρείται ενήμερος για όσο τηρεί την ρύθμιση. Η επίτευξη ρύθμισης έχει σημαντικά οφέλη, όπως ότι αίρονται τα καταδιωκτικά μέτρα, χορηγείται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα που αξιοποιείται για τη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, καθώς και δύναται να χορηγηθεί νέο δάνειο με προνομιακούς όρους. Στην περίπτωση που ένας πιστωτής κατέχει άνω του 85% του συνολικού χρέους, τότε ακολουθείται διαδικασία διμερούς διαπραγμάτευσης μεταξύ του εν λόγω πιστωτή και του οφειλέτη, χωρίς την παρουσία συντονιστή. Παρομοίως δεν διορίζεται συντονιστής όταν ο οφειλέτης είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αγρότης. Στο τέλος της διαδικασίας ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να αποτανθεί στο δικαστήριο για επικύρωση της σύμβασης αναδιάρθρωσης. Μέχρι σήμερα, μόνο 1 υπόθεση αποτάνθηκε στο δικαστήριο, αποδεικνύοντας ότι ο μηχανισμός είναι πραγματικά εξω-δικαστικός.
ΕΡ: Αν κάποιος έχει κάνει ρύθμιση σε δημόσιο και τράπεζες ή δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία μπορεί να τα εντάξει έκ των υστέρων στον εξωδικαστικό μηχανισμό; Ή αν κάποιος δεν έχει συμπεριλάβει και τα χρέη του 2017 μπορεί να τα συμπεριλάβει χωρίς να θεωρείται αυτό νέα αίτηση;
Ναι μπορούν να ενταχθούν όλες οι οφειλές που ήταν ήδη ρυθμισμένες κατά τη στιγμή της αίτησης, είτε αυτές οφείλονται προς το δημόσιο ή τις τράπεζες. Ωστόσο θα πρέπει να τεκμηριώσει ότι οι υφιστάμενες ρυθμίσεις δεν του επιτρέπουν να αποπληρώσει κάποιες άλλες οφειλές που συσσωρεύονται. Πρέπει δηλαδή να τεκμηριωθεί η οικονομική αδυναμία κάλυψης όλων των πιστωτών. Επίσης όλες οι οφειλές που βεβαιώθηκαν έως το τέλος του 2017 μπορούν να ενταχθούν προς ρύθμιση, χωρίς να απαιτείται κάποια νέα αίτηση, αλλά υποβάλλοντας αίτηση διαγραφής και επανυποβολής (με email).
ΕΡ: Ποια είναι τα ποιο συχνά λάθη στη διαδικασία;
Το πιο συχνό λάθος που έχει παρατηρηθεί είναι η εσφαλμένη επιλογή της ένδειξης πτωχευτικής ικανότητας σε περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων. Για το σκοπό αυτό έχουμε δημοσιεύσει σχετικές οδηγίες, ώστε να βοηθήσουμε τους ελεύθερους επαγγελματίες να διαπιστώσουν αν έχουν ή όχι την πτωχευτική ικανότητα.
Εφόσον ένας οφειλέτης δηλώσει εσφαλμένα την πτωχευτική ικανότητα, τότε το βρίσκουν οι πιστωτές σε επόμενο στάδιο και τον απορρίπτουν. Ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα να επανέλθει, υποβάλλοντας αίτηση διαγραφής και επανυποβολής (με email). Εάν κάποιος, παρότι διάβασε τις οδηγίες μας, δεν γνωρίζει εάν έχει ή όχι πτωχευτική ικανότητα, τότε προτείνω να απευθυνθεί στο νομικό του σύμβουλο, ώστε να μην χάσει χρόνο άσκοπα.
ΕΡ: Αντιμετωπίζονται διαφορετικά οι μικρές από τις μεγάλες επιχειρήσεις;
Στις μικρές επιχειρήσεις που έχουν μικρά χρέη, οι διαδικασίες είναι πιο εύκολες, από ότι στις μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν υψηλά χρέη. Ωστόσο οι κανόνες του Νόμου είναι οι ίδιοι για όλους, αδιακρίτως. Οι όποιες διαδικαστικές διαφορές υπάρχουν, έχουν να κάνουν με το ύψος των χρεών και την πολυπλοκότητα της περίπτωσης (π.χ. ακίνητα με υποθήκες, εγγυητές) και όχι με το μέγεθος της επιχείρησης.
ΕΡ: Ο νόμος έχει και διάφορες άλλες πρόνοιες πέραν την προστασίας του οφειλέτη;
Ο οφειλέτης που ρύθμισε επιτυχώς τις παλιές του οφειλές μέσω εξωδικαστικού και παραμένει ενήμερος, αντιμετωπίζεται ως υγιής και όχι ως υπερχρεωμένη επιχείρηση σε κάθε μορφή της συναλλακτικής του δραστηριότητας. Αυτό ισχύει τόσο για τη δυνατότητα ένταξης στο ΕΣΠΑ όσο και για νέο τραπεζικό δανεισμό, όπου ο Νόμος παρέχει ειδικά κίνητρα. Με τον τρόπο αυτό μια επιχείρηση που ολοκληρώνει επιτυχώς τη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού, αποκτά και πάλι πρόσβαση στις δημόσιες και ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης.
ΕΡ: Υπάρχει κάποια συμβουλή που έχετε να δώσετε στους ενδιαφερόμενους που θέλουν να υπαχθούν στο μηχανισμό;
Να μην περιμένουν την τελευταία στιγμή για να υποβάλλουν αίτηση, διότι κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα εκτέλεσης των πιστωτών. Προτείνω να υποβάλλουν την αίτηση τους και έτσι να ρυθμίσουν τα χρέη τους, αποκτώντας τόσο τις προστατευτικές πρόνοιες όσο και τα οφέλη του Νόμου.
