Πριν από δύο μήνες στο σπίτι του ψαρά Ντάντα στην Μαδαγασκάρη ακούγονταν οι χαρούμενες παιδικές φωνές του τετράχρονου γιού του που έπαιζε με τις δύο μικρότερες ξαδέλφες του. Μερικές εβδομάδες αργότερα και τα τρία παιδιά ήταν νεκρά, θύματα της χειρότερης επιδημίας ιλαράς που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες στο νησί αυτό του Ινδικού Ωκεανού.
Τα κρούσματα ιλαράς είναι αυξημένα σε παγκόσμιο επίπεδο, ακόμη και σε πλούσιες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία, όπου ορισμένοι γονείς αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους πιστεύοντας θεωρίες που συνδέουν τα σωτήρια για την ζωή παιδικά εμβόλια με τον αυτισμό.
Στη Μαδαγασκάρη, μια από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, οι γονείς θέλουν απεγνωσμένα να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, πολλοί μάλιστα κάνουν τεράστιες αποστάσεις με τα πόδια για να φθάσουν σε κλινικές. Αλλά δεν υπάρχει επάρκεια εμβολίων, όπως λέει το υπουργείο Υγείας, και πολλοί κάτοικοι είναι φτωχοί για να αγοράσουν τα εμβόλια.
Ο ψαράς Ντάντα, όπως πολλοί άλλοι κάτοικοι της Μαδαγασκάρης, είχε μεταφέρει τον γιο του Λιμπεραζά για να εμβολιαστεί στον τόπο διαμονής της οικογένειας, το Φορ Ντοφέν.
Αλλά η επαναληπτική δόση του εμβολίου που θα έπρεπε να κάνει στην κλινική κόστιζε 15 δολάρια τη στιγμή που η οικογένεια του Ντάντα ζει με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα και έτσι αποφάσισε να εμβολιάσει το παιδί του σε έναν παράνομο τοπικό γιατρό.
Τον Ιανουάριο ο μικρούλης άρχισε να βήχει. Στη συνέχεια εμφάνισε εξανθήματα και μια εβδομάδα μετά, βράζοντας από τον πυρετό, το παιδί πέθανε.
Μέχρι τότε η ανιψιά του Ντάντα, η τρίχρονη Μαρτίνα, είχε ήδη ασθενήσει. Οκτώ ημέρες μετά ήταν και εκείνη νεκρή...
Το ίδιο απόγευμα ο ανιψιός του Ντάντα από την άλλη του αδελφή, ο τρίχρονος Μάριο, επίσης κατέληξε.
Τα τρία ξαδελφάκια είναι μεταξύ των σχεδόν 1.000 ανθρώπων, κυρίως παιδιών, που έχουν πεθάνει από ιλαρά στη Μαδαγασκάρη από τον Οκτώβριο.
Οι θάνατοί τους υπογραμμίζουν την σκληρή πραγματικότητα για εκείνους που μένουν απροστάτευτοι από μια από τις πιο μολυσματικές νόσους. Ο ιός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει τύφλωση, πνευμονία, εγκεφαλικό οίδημα και τελικά να επιφέρει τον θάνατο, μπορεί να επιβιώσει έως και δύο ώρες στον αέρα έπειτα από ένα βήξιμο ή ένα φτέρνισμα, που εύκολα μολύνει όσους βρίσκονται κοντά.
Παρότι υπάρχει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εμβόλιο, σε παγκόσμιο επίπεδο περίπου 110.000 άνθρωποι πέθαναν από ιλαρά το 2017, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Τα περισσότερα θύματα ήταν παιδιά κάτω των πέντε ετών.
Η παραπληροφόρηση εμποδίζει την πρόοδο
Από το 2000 ως το 2017, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι η διάδοση των εμβολιασμών κατά της ιλαράς απέτρεψε 21,1 εκατομμύρια θανάτους.
Ωστόσο, η παραπληροφόρηση παρεμποδίζει την πρόοδο και επιτρέπει στη νόσο να εξαπλωθεί σε περιοχές όπου θεωρείτο ότι έχει εξαλειφθεί.
Τον περασμένο χρόνο η Ευρώπη κατέγραψε το υψηλότερο επίπεδο κρουσμάτων ιλαράς σε μια δεκαετία και τον Ιανουάριο ο ΠΟΥ χαρακτήρισε την διστακτικότητα ή την άρνηση εμβολιασμού μια από τις πρώτες δέκα παγκόσμιες απειλές για την υγεία για το 2019.
Στη Μαδαγασκάρη η φτώχεια είναι μεγαλύτερη απειλή. Μπορεί οι πλούσιοι τουρίστες να συρρέουν για να απολαύσουν τις ομορφιές του τόπου, αλλά σχεδόν τα μισά από τα παιδιά των κατοίκων υποσιτίζονται--το υψηλότερο ποσοστό στην Αφρική.
Η πρώην γαλλική αποικία έχει βιώσει δεκαετίες από πραξικοπήματα και αστάθεια. Η βοήθεια από το εξωτερικό μειώθηκε ραγδαία έπειτα από το πραξικόπημα του 2009 που προκάλεσε βίαιες πολιτικές συγκρούσεις. Διεφθαρμένοι πολιτικοί αγνόησαν το σύστημα υγείας που κατέρρεε παρά τις συχνές επιδημίες πανώλης, αιμορραγικού πυρετού και φονικών ιών.
Η ιλαρά είναι ενδημική στο νησί αλλά η τελευταία πρωτοβουλία εμβολιασμού σημειώθηκε το 2004. Σχεδόν τα δύο τρίτα των παιδιών δεν έχουν εμβολιαστεί, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, και η χώρα υπολείπεται τριών εκατομμυρίων δολαρίων από τα επτά εκατ. που απαιτούνται για να καλυφθεί επαρκώς ο πληθυσμός με το εμβόλιο κατά της ιλαράς.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλα εμπόδια. Τα εμβόλια πρέπει να φυλάσσονται σε κρύο μέρος, αλλά ποσοστό μικρότερο του 15% του πληθυσμού της χώρας έχει ηλεκτρικό ρεύμα. Οι δρόμοι είναι οι περισσότεροι χωματόδρομοι στην τροπική αυτή χώρα και οι μετακινήσεις δύσκολες και ακριβές.
Τουλάχιστον 922 άνθρωποι, κυρίως παιδιά, έχουν πεθάνει από ιλαρά στη Μαδαγασκάρη από τον Οκτώβριο--ανακοίνωσε ο ΠΟΥ-- παρά το επείγον πρόγραμμα εμβολιασμού 2,2 εκατομμυρίων κατοίκων από τον συνολικό πληθυσμό των 26 εκατομμυρίων.
Κάποιοι από αυτούς, όπως ο Λιμπεραζά, είχαν λάβει μόνο την μία δόση του εμβολίου και χρειάζονταν και μια δεύτερη. Η Μαδαγασκάρη ευελπιστεί να εφαρμόσει ένα δωρεάν πρόγραμμα εμβολιασμού δύο δόσεων αυτή τη χρονιά. Προς το παρόν, μόνο η πρώτη δόση του εμβολίου είναι δωρεάν, όχι όμως και η δεύτερη.
