Σε μια δύσκολη αναζήτηση χρήματος από τη διεθνή αγορά έχουν μπει οι ελληνικές τράπεζες, που καλούνται μέχρι το τέλος του 2025 να έχουν συγκεντρώσει περισσότερα από 15 δισ. ευρώ πρόσθετων κεφαλαίων για να καλύψουν τους νέους εποπτικούς κανόνες για την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό που καλείται να συγκεντρώσει οποιοδήποτε εθνικό τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης και η αναζήτηση του φρέσκου χρήματος γίνεται πολύ ακριβή, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στις αγορές.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Eurobank, που προχώρησε σήμερα σε έκδοση ομολόγων, με στόχο την κάλυψη των εποπτικών απαιτήσεων. Η έκδοση senior preferred ομολόγων από την τράπεζα ολοκληρώθηκε με αρκετή επιτυχία, καθώς συγκεντρώθηκαν προσφορές 650 εκατ. ευρώ. Όμως, το επιτόκιο της έκδοσης εκτινάχθηκε στο 4,375% και ήταν περίπου διπλάσιο από το επιτόκιο αντίστοιχης περυσινής έκδοσης.
Η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης με ομόλογα έχει ήδη σημειωθεί από αναλυτές ως μια απειλή για την κερδοφορία των τραπεζών. Όπως επισήμαιναν οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί στην τελευταία έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, η αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά θα επηρεάσει το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και μπορεί να έχει επίδραση στη στρατηγική τους για περαιτέρω εκδόσεις τίτλων, ώστε να καλύψουν τις ελάχιστες εποπτικές απαιτήσεις για ίδια κεφάλαια (MREL). Όπως τονίζεται στην έκθεση, οι πιέσεις στο κόστος χρηματοδότησης επιδιώκεται από τις τράπεζες να εξισορροπηθούν με άλλους τρόπους, όπως είναι η αύξηση των χορηγήσεων, η μείωση των προβλέψεων για προβληματικά δάνεια και η ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών εσόδων μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ώστε να μην υπάρξει πλήγμα στην κερδοφορία.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν το σοβαρότερο πρόβλημα στην ευρωζώνη με τους νέους εποπτικούς κανόνες, που υποχρεώνουν τις τράπεζες να σχηματίσουν ένα πρόσθετο μαξιλάρι κεφαλαίων (MREL), το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση εκκαθάρισης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με ανάλυση που είχε κάνει η ING τον περασμένο Νοέμβριο, το συνολικό έλλειμμα κεφαλαίων για να καλυφθούν οι απαιτήσεις MREL από τις τράπεζες της ευρωζώνης υπολογιζόταν σε 42 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 16 δισ. ευρώ (38%) αφορούσαν τις ελληνικές τράπεζες. Το ποσό έχει μειωθεί ελαφρώς έκτοτε, αλλά εξακολουθεί να ξεπερνά τα 15 δισ. ευρώ, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αντλήσουν από την αγορά ως το τέλος του 2025.
Η προσπάθεια γίνεται δύσκολη επειδή η άνοδος του πληθωρισμού και η αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων στην ευρωζώνη, σε συνδυασμό με τη λήξη του έκτακτου προγράμματος αγοράς τίτλων της ΕΚΤ οδηγούν σε συνεχή αύξηση των αποδόσεων των τραπεζικών ομολόγων και ακριβαίνουν το κόστος άντλησης κεφαλαίων, όπως φαίνεται στο γράφημα της Τράπεζας της Ελλάδος (Έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητας, στοιχεία μέχρι 6/5/2022).
Στην... ανηφόρα οι αποδόσεις των τραπεζικών ομολόγων
«Σε κάθε περίπτωση», σημειώνει η ΤτΕ, «η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων που είναι κατάλληλα για την κάλυψη του MREL, καθιστά ακριβότερη τη μελλοντική προσπάθεια έκδοσης ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες. Επιπλέον, οι αποδόσεις των ομολόγων αναμένεται να επηρεαστούν στο άμεσο μέλλον από τις γεωπολιτικές εξελίξεις (εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία) καθώς και τις εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις».
Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, «η απόσυρση των έκτακτων διευκολυντικών μέ-τρων νομισματικής πολιτικής που ελήφθησαν από την ΕΚΤ για τον περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας θα επιβαρύνει τα έξοδα τόκων, ενώ πρόσθετη επιβάρυνση θα προκύψει και από τις ανάγκες για την έκδοση ομολόγων (Additional Tier 1, Tier 2 και κυρίου χρέους) για την κάλυψη εποπτικών απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφα-λαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL)».
Οι έως τώρα εκδόσεις των τραπεζών
Οι τράπεζες έχουν προχωρήσει ήδη σε αρκετές εκδόσεις ομολόγων, που έγιναν με αρκετά χαμηλό κόστος, χάρη στις ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούσαν στις αγορές.
«Οι τράπεζες», αναφέρει η ΤτΕ, «έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες με στόχο την κάλυψη των ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL) έως και το τέλος του 2025. Συγκεκριμένα, οι τράπεζες έχουν προβεί σε έκδοση ομολόγων Tier 2, πράσινων ομολόγων και χρεογράφων χωρίς εξασφαλίσεις (senior unsecured bonds), ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η παρατηρούμενη μείωση των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού. Λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο MREL, τα επόμενα χρόνια αναμένεται επιτάχυνση των εκδόσεων ομολόγων μη εξασφαλισμένων με εξοφλητική προτεραιότητα καθώς και των προνομιούχων ομολόγων.
Πιο αναλυτικά, οι τράπεζες προχώρησαν σε εκδόσεις ομολόγων συνολικής ονομαστικής αξίας 3,5 δισεκ. ευρώ μέσα στο 2021. Τα ομόλογα αυξημένης εξασφάλισης αντιστοιχούσαν σε 2,4 δισεκ. ευρώ, με κουπόνι από 2% (Eurobank Senior Pref. 2027) μέχρι και 3,875% (Τράπεζα Πειραιώς Senior Pref. 2027), ενώ τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης ανήλθαν σε 1,1 δισεκ. ευρώ, με κουπόνι έκδοσης από 5,5% (Alpha Bank Subordinated 2031) μέχρι και 8,75% (Τράπεζα Πειραιώς Jr Subordinated perpetual).
Οι αποδόσεις των ομολόγων των ελληνικών τραπεζών αυξήθηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και το α΄ τρίμηνο του 2022, ενώ υποχώρησαν τον Απρίλιο του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων που είναι κατάλληλα για την κάλυψη του MREL, καθιστά ακριβότερη τη μελλοντική προσπάθεια έκδοσης ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες. Επιπλέον, οι αποδόσεις των ομολόγων αναμένεται να επηρεαστούν στο άμεσο μέλλον από τις γεωπολιτικές εξελίξεις (εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία) καθώς και τις εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις».
Οι εκδόσεις ομολόγων από τις τράπεζες (πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος)
