Οριστική είναι η απόφαση της κυβέρνησης και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να κλείσουν την πόρτα της Εθνικής Τράπεζας στους Σαουδάραβες, με το μήνυμα: «Ευχαριστούμε για την προσφορά, περάστε αργότερα». Οι τραπεζικές αποκρατικοποιήσεις, δηλαδή η πώληση των μεριδίων που κατέχει το ΤΧΣ κυρίως στην Εθνική και την Τρ. Πειραιώς, δεν αναμένεται να προχωρήσουν άμεσα, αλλά τον επόμενο χρόνο, πιθανότατα μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Το ενδιαφέρον των Σαουδαράβων για μια στρατηγική τοποθέτηση κεφαλαίων στην Εθνική, μέσω του κρατικού επενδυτικού ταμείου της χώρας, εκδηλώθηκε αρχικά προς το υπουργείο Εξωτερικών, στο στάδιο της προετοιμασίας της πρόσφατης επίσκεψης του πρίγκιπα διαδόχου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στην Αθήνα. Το Μαξίμου αρχικά δεν έδειξε αρνητική στάση και παρέπεμψε τους Σαουδάραβες στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Πράγματι, από το sovereign wealth fund της Σ. Αραβίας εστάλη επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για πακέτο μετοχών της Εθνικής, τουλάχιστον 20%, σύμφωνα με πληροφορίες.
Σε αυτό το σημείο, όμως, σταμάτησε -για την ώρα, τουλάχιστον- η διαδικασία προσέγγισης με τους Σαουδάραβες για ένα deal για την Εθνική Τράπεζα, καθώς υπήρξαν ενστάσεις όχι μόνο από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, που εξακολουθούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη διοίκηση του ΤΧΣ, αλλά και από τη διοίκηση του Ταμείου:
- Από πλευράς διοίκησης του ΤΧΣ, υποστηρίχθηκε και πάλι η άποψη ότι η πώληση των συμμετοχών του στις τράπεζες πρέπει να γίνει στον κατάλληλο χρόνο, σε ευνοϊκές συνθήκες και με διαγωνιστικές διαδικασίες που θα μεγιστοποιούν το τίμημα. Άλλωστε, πρόσφατα η διάρκεια ζωής του Ταμείου παρατάθηκε ως το τέλος του 2025, ακριβώς για να γίνουν χωρίς πίεση αυτές οι συναλλαγές. Μια απευθείας συναλλαγή πώλησης μετοχών στους Σαουδάραβες αυτή την περίοδο εκφράσθηκε η άποψη ότι θα έπληττε το κύρος των διαδικασιών, που προβλέπουν ότι πρώτα θα διαμορφωθεί, με τη συνδρομή ξένου συμβούλου, η στρατηγική αποεπένδυσης του Ταμείου.
- Στους ευρωπαϊκούς κύκλους, η ιδέα της πώλησης ενός στρατηγικού πακέτου μετοχών κορυφαίας συστημικής τράπεζας χώρας της ευρωζώνης στους Σαουδάραβες προκάλεσε αντιδράσεις, για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς. Υπό την ηγεσία του πρίγκιπα διαδόχου, μετά και τη φρικτή δολοφονία του δημοσιογράφου Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη, η Σαουδική Αραβία διανύει περίοδο ψυχρών σχέσεων με τη Δύση, παρά τις προσπάθειες που γίνονται για μια αναθέρμανση, ιδιαίτερα με την επίσκεψη Μπάιντεν στο Ριάντ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2019, είχε περιλάβει τη Σαουδική Αραβία στη λίστα των χωρών υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και, παρότι η απόφαση προσέκρουσε στο βέτο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ήταν ενδεικτική του δυσμενούς κλίματος που επικρατεί στις Βρυξέλλες για τη Σ. Αραβία.
Με αυτά τα δεδομένα, το Μαξίμου έκρινε ότι δεν μπορεί να δοθεί συνέχεια, στην παρούσα φάση, σε συζητήσεις με τους Σαουδάραβες για την Εθνική, αν και δεν μπορεί να αποκλεισθεί η συμμετοχή τους σε μια ανοικτή διαδικασία για τη διάθεση μετοχών σε θεσμικούς επενδυτές, που θα ακολουθηθεί πιθανότατα μέσα στο 2023.
Ο σύμβουλος και τα χρονοδιαγράμματα
Στο μεταξύ, προέχει η εφαρμογή όσων έχουν συμφωνηθεί μεταξύ κυβέρνησης και ευρωπαϊκών Θεσμών για την αποεπένδυση του ΤΧΣ από τον τραπεζικό τομέα, καθώς μάλιστα η τήρηση των συμφωνημένων θα αξιολογηθεί και για την εκταμίευση της τελευταίας δόσεις ελάφρυνσης χρέους από το Eurogroup.
Μετά την αλλαγή του νόμου για το ΤΧΣ, τον Ιούνιο, το επόμενο βήμα είναι η ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την επιλογή της επενδυτικής τράπεζας που θα προσφέρει συμβουλές στο Ταμείο για τη διαμόρφωση της στρατηγικής αποεπένδυσης. Ο διεθνής διαγωνισμός προκηρύχθηκε τον περασμένο μήνα και αναμένεται σύντομα να γίνει η επιλογή του συμβούλου. Μεγάλες επενδυτικές τράπεζες του εξωτερικού είναι υποψήφιες στο διαγωνισμό, ενώ θα εξαιρεθούν, για την αποφυγή σύγκρουσης συμφέροντος, όσες έχουν προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ελληνικές τράπεζες.
Μετά την επιλογή του συμβούλου και με βάση την εισήγησή του, αναμένεται να καθορισθεί το χρονοδιάγραμμα για τη διάθεση μετοχών, που μπορεί να γίνει, σύμφωνα με τον νόμο, με μεγάλη ευελιξία, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα επιλεγούν οι διαδικασίες των ανοικτών placement, που εξασφαλίζουν περισσότερο τη διαφάνεια και την κινητοποίηση του ανταγωνισμού για την επίτευξη υψηλότερων τιμημάτων. Στους κόλπους του ΤΧΣ, σύμφωνα με πληροφορίες, επικρατεί η αντίληψη ότι δεν υπάρχει λόγος για βιαστικές κινήσεις, καθώς μελλοντικές θετικές εξελίξεις, με κυριότερη την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, μπορούν να αυξήσουν το τίμημα διάθεσης των τραπεζικών μετοχών.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το ΤΧΣ κατέχει το 40,39% των μετοχών της Εθνικής, το 27% της Τρ. Πειραιώς, το 9% της Αlpha Bank και το 1,4% της Eurobank.
