«Πάρτι» δισεκατομμυρίων ευρώ με απευθείας αναθέσεις αποκαλύπτει έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αποτελεί κόλαφο για την κυβέρνηση, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις διοικήσεις κρατικών φορέων και δημόσιων οργανισμών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία απ’ την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, μόνο σε 16 μήνες στην περίοδο 2021- 2022 έγιναν 314.006 συμβάσεις συνολικού ποσού 4,5 δισ. ευρώ με απευθείας ανάθεση, ή με διαπραγμάτευση χωρίς να έχει δημοσιευθεί προκήρυξη διαγωνισμού..
Από τον έλεγχο προέκυψε ότι οι περισσότερες απευθείας αναθέσεις έγιναν από ΟΤΑ, υπουργεία και δημόσια νοσοκομεία..Το Ελεγκτικό Συνέδριο έλεγξε 64 δημόσιους φορείς και ένα δείγμα 5.073 συμβάσεων, ξεκινώντας από εκείνες που υπεγράφησαν την περίοδο 1.1.2021 έως 30.4.2022, είτε με τη μορφή απευθείας ανάθεσης είτε μετά από σύντομες διαπραγματεύσεις.
Το πόρισμα 7 σημείων του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρει:
- Δεν παρέχονται εχέγγυα διαφάνειας ως προς την επιλογή του αναδόχου και τον καθορισμό του τιμήματος ιδίως όταν διενεργούνται επανειλημμένες αναθέσεις στον ίδιο ανάδοχο.
- Δεν υφίστανται προκαθορισμένα και επαληθεύσιμα κριτήρια επιλογής όσων καλούνται να υποβάλουν προσφορά. Δεν γίνεται διαπραγμάτευση του τιμήματος.
- Προσφέρονται χαμηλά έως μηδενικά ποσοστά έκπτωσης. Συστήματα ηλεκτρονικής αγοράς δεν εφαρμόζονται ευρέως.
- Οι δημόσιοι φορείς δεν προγραμματίζουν εγκαίρως και ορθολογικά την κάλυψη των αναγκών τους.
- Προσαρμόζουν τις ανάγκες τους στο όριο των απευθείας αναθέσεων, καλύπτοντας αυτές αποσπασματικά και προβαίνοντας σε κατατμήσεις.
- Δεν αιτιολογείται επαρκώς ο απρόβλεπτος και επείγων χαρακτήρας των αναγκών που επικαλούνται προκειμένου να προβούν σε απ' ευθείας ανάθεση ή να προσφύγουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης. Οι αναθέτοντες φορείς ταυτίζουν το «απρόβλεπτο» με το «επείγον».
- Σε πολλές περιπτώσεις δεν καθορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης, ούτε προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της εκτιμώμενης δαπάνης. Δεν αποδεικνύεται προηγούμενη έρευνα αγοράς.
- Οι δημόσιοι φορείς δεν διαθέτουν σύστημα αξιολόγησης των καταγγελιών και αξιοποίησης αυτών για τη βελτίωση της ακεραιότητας της διαδικασίας των απευθείας αναθέσεων.
Το υψηλότερο ποσοστό απευθείας αναθέσεων παρατηρήθηκε στα νοσοκομεία. Μικρό ποσοστό των συμβάσεών τους ανατίθεται μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών λόγω χρόνιων συστημικών αδυναμιών σε συνδυασμό με τις επιτακτικές ανάγκες προμήθειας φαρμάκων και λοιπών αναλωσίμων.
