Η «μερίδα του λέοντος» της τραπεζικής χρηματοδότησης το 2020, εν μέσω πανδημίας, κατευθύνθηκε στις μεγάλες επιχειρήσεις, με τις μικρομεσαίες να υστερούν σε σημαντικό βαθμό, αν και οι ανάγκες της κρίσης για τόνωση της ρευστότητάς τους είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης (2020) της Τράπεζας της Ελλάδας, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, επιβεβαίωσαν την εκτίμηση ότι το 2020, παρά τη πανδημία, οι τράπεζες ακολούθησαν τον ασφαλή δρόμο δανειοδότησης μεγάλων επιχειρήσεων, με τους μικρομεσαίους να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην τραπεζική πρόσβαση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε για την τραπεζική χρηματοδότηση το 2020: «Ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα διαμορφώθηκε σε 1,2% κατά μέσο όρο το 2020, έναντι αρνητικού ρυθμού (-0,4%) το 2019. Οι τράπεζες αύξησαν τις πιστώσεις τους κυρίως προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και σε μικρότερο βαθμό προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις».
Επίσης, στην έκθεση της ΤτΕ οι εκτιμήσεις για τη μελλοντική χρηματοδότηση των μικρομεσαίων δεν είναι αισιόδοξη, με την παρακάτω αναφορά να δίνει το στίγμα: «Πάντως, η προοπτική μελλοντικών ροών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), δεδομένων μάλιστα διάχυτων προσδοκιών αναπόφευκτης αύξησης των πτωχεύσεων στον επιχειρηματικό τομέα, λειτουργεί περιοριστικά στην παροχή τραπεζικών δανείων, ιδιαίτερα προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ)».
Σε 680 μεγάλες επιχειρήσεις πάνω από το 1/3 των δανείων
Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της AnaCredit (κοινή βάση αναλυτικών πιστωτικών δεδομένων του Ευρωσυστήματος, στην οποία καταχωρούνται λεπτομερή στοιχεία για επιμέρους τραπεζικά δάνεια προς επιχειρήσεις ύψους άνω των 25.000 ευρώ) για το υπόλοιπο χρηματοδότησης ανά μέγεθος των επιχειρήσεων, στο τέλος Δεκεμβρίου του 2020, 680 περίπου επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους είχαν υπόλοιπο 24,4 δισεκ. ευρώ, έναντι 59,8 χιλιάδων περίπου μικρομεσαίων επιχειρήσεων με υπόλοιπο χρηματοδότησης 41,4 δισεκ. ευρώ.
Όσον αφορά τον σκοπό των νέων δανείων που εκταμιεύθηκαν το 2020 προς τις εγχώριες επιχειρήσεις, τους περισσότερους μήνες πάνω από το μισό των νέων δανείων χορηγήθηκε για σκοπούς κεφαλαίου κίνησης (περίπου το 69,3% κατά μέσο όρο την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020), γεγονός που συνάδει όχι μόνο με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις κατά την περίοδο της πανδημίας, αλλά και με τις συνθήκες προσφοράς, καθώς σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης που συνδέεται με τα προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας αφορά χρηματοδότηση κεφαλαίου κίνησης.
Η χρηματοδότηση ανά τομέα
Ως προς την κατανομή του υπολοίπου της τραπεζικής χρηματοδότησης ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, το υψηλότερο υπόλοιπο τραπεζικών δανείων καταγράφεται στον τομέα της βιομηχανίας (υπόλοιπο Δεκεμβρίου 2020: 16 δισεκ. ευρώ) και αφορά περίπου 10,6 χιλιάδες ΜΧΕ. Εντός του βιομηχανικού τομέα, η κατηγορία με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση σε υπόλοιπο χρηματοδότησης είναι η βιομηχανία τροφίμων όπου περίπου 2,4 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης συνολικού ύψους 4,2 δισεκ. ευρώ, ενώ ακολουθεί η παραγωγή προϊόντων διύλισης πετρελαίου (Δεκέμβριος 2020: 2,3 δισεκ. ευρώ, 40 περίπου επιχειρήσεις). Στις υπόλοιπες κατηγορίες του τομέα της βιομηχανίας περιλαμβάνονται περίπου 8,2 χιλιάδες επιχειρήσεις με υπόλοιπο χρηματοδότησης περίπου 9,6 δισεκ. ευρώ.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος τομέας οικονομικής δραστηριότητας της εγχώριας οικονομίας ως προς το υπόλοιπο χρηματοδότησης είναι το εμπόριο (υπόλοιπο Δεκεμβρίου 2020: 14,9 δισεκ. ευρώ). Το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου της χρηματοδότησης του εμπορίου (9 δισεκ. ευρώ) έχει ληφθεί από περίπου 12,4 χιλιάδες επιχειρήσεις που ασχολούνται κυρίως με το χονδρικό εμπόριο.
Ακολουθούν η κατηγορία του λιανικού εμπορίου, όπου περίπου 8,2 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 4 δισεκ. ευρώ, και η κατηγορία “εμπόριο και επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων”, όπου περίπου 2,3 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 1,9 δισεκ. ευρω.
Ο τρίτος σημαντικότερος τομέας, βάσει του υπολοίπου τραπεζικής χρηματοδότησης, είναι ο τουρισμός (Δεκέμβριος 2020: 8,4 δισεκ. ευρώ), με το μεγαλύτερο μέρος (7,9 δισεκ. ευρώ) να αφορά περίπου 3,9 χιλιάδες επιχειρήσεις καταλυμάτων, ενώ περίπου 2,5 χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε υπηρεσίες εστίασης έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 0,5 δισεκ. ευρώ. Ακολουθεί σχετικός πίνακας:
Τα δάνεια ανά περιφέρεια
Επίσης, από τα πιστωτικά δεδομένα της AnaCredit, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο υπόλοιπο τραπεζικής χρηματοδότησης (περίπου 60% της συνολικής) υφίσταται σε επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Περιφέρεια Αττικής. Ακολουθούν οι περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (10%), Κρήτης (7%), Νοτίου Αιγαίου (4%) και Θεσσαλίας (4%), με το υπόλοιπο (15%) να κατανέμεται στις υπόλοιπες περιφέρειες.
Σημειώνεται ωστόσο ότι ο πιστωτικός κίνδυνος των δανείων δεν ακολουθεί την προαναφερθείσα κατανομή της χρηματοδότησης. Η Περιφέρεια Αττικής εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων (26%), ακολουθούμενη από τις περιφέρειες Ηπείρου (28%), Νοτίου Αιγαίου (29%) και Ιονίων Νήσων (30%), ενώ τα υψηλότερα ποσοστά εμφανίζονται στις περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας (52%), Βορείου Αιγαίου (51%) και Δυτικής Ελλάδος (50%).
