Η ευρωπαϊκή αγορά τεχνητής νοημοσύνης συχνά εμφανίζεται να υπολείπεται των ΗΠΑ και της Κίνας, όμως οι εγγενείς της περιορισμοί -από την έλλειψη ισχύος, έως τις αυστηρές διαδικασίες αδειοδότησης- μπορεί τελικά να αποτελέσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η αργή αλλά σταθερή ανάπτυξη δίνει χρόνο για καλύτερο σχεδιασμό και δημιουργεί αξία σε μια εποχή που η παγκόσμια ζήτηση για υποδομές cloud και AI εκτοξεύεται.
Παρότι η Ευρώπη χαρακτηρίζεται από κατακερματισμένες αγορές και πιο αργούς ρυθμούς υλοποίησης, ο παγκόσμιος αγώνας δρόμου για την επέκταση των data centers, που αναμένεται να κοστίσει έως και 7 τρισ. δολάρια μέχρι το 2030, δημιουργεί νέα δυναμική. Η ήπειρος ενδέχεται να μην πλησιάσει την κλίμακα των ΗΠΑ, όμως εκτιμάται ότι θα σχεδόν διπλασιάσει τη σημερινή της χωρητικότητα, διατηρώντας αξιοσημείωτο ρυθμό επέκτασης.
Ταυτόχρονα, η ενεργειακή κρίση και η μεγάλη ζήτηση για ισχύ διαμορφώνουν ένα περιβάλλον «νικητών και ηττημένων».
Χώρες όπως οι Σκανδιναβικές και η Ισπανία, με επάρκεια από υδροηλεκτρικά και ΑΠΕ, προσελκύουν νέες εγκαταστάσεις.
Αντίθετα, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Ολλανδία αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλη συμφόρηση δικτύου, ώστε ορισμένες περιοχές έχουν ουσιαστικά παγώσει τις νέες συνδέσεις.
Η διαφορετική ταχύτητα ανά χώρα ωθεί τους επενδυτές σε νέες τοποθεσίες, πέρα από τις παραδοσιακές αγορές των FLAP-D (Φρανκφούρτη, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Παρίσι, Δουβλίνο). Σε αρκετές περιπτώσεις οι κυβερνήσεις αναλαμβάνουν πιο ενεργό ρόλο, με το Ηνωμένο Βασίλειο να χαρακτηρίζει πρόσφατα τα data centers ως Υποδομή Κρίσιμης Εθνικής Σημασίας.
Το μεγάλο ενεργειακό εμπόδιο
Η εκρηκτική άνοδος των ενεργοβόρων εφαρμογών AI αναμένεται να διπλασιάσει την παγκόσμια κατανάλωση ρεύματος των data centers μέχρι το 2026, ξεπερνώντας τα 1.000 TWh. Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, ήδη δυσβάσταχτο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία -με το Ηνωμένο Βασίλειο να έχει το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη- είναι κρίσιμο στοιχείο στη διαμόρφωση επενδυτικών αποφάσεων.
Για να αποφευχθεί η συμφόρηση στα δίκτυα, ορισμένες χώρες προχωρούν σε αναθεώρηση των συστημάτων κατανομής ισχύος. Η μετάβαση σε μοντέλα "first ready, first connected" επιχειρεί να περιορίσει την κερδοσκοπία στις αιτήσεις για ισχύ και να επιβραβεύσει τα έργα που είναι πραγματικά ώριμα να υλοποιηθούν.
Παράλληλα, κερδίζει έδαφος η στρατηγική αξιοποίησης υφιστάμενων βιομηχανικών υποδομών με καλή πρόσβαση στο δίκτυο, οι οποίες μπορούν να αναβαθμιστούν και να μετατραπούν σε τεχνολογικά κέντρα.
Η ευκαιρία στην AI τεκμηρίωση
Η Ευρώπη πιθανότατα δεν θα ηγηθεί στο χτίσιμο κολοσσιαίων υποδομών για την εκπαίδευση μεγάλων μοντέλων -το προβάδισμα εκεί θεωρείται πως έχει ήδη κλειδώσει υπέρ των ΗΠΑ- ωστόσο εμφανίζεται ιδιαίτερα ανταγωνιστική σε τομείς που αφορούν μικρότερες, υψηλής συνδεσιμότητας υποδομές και ειδικά στην inference, δηλαδή στη φάση χρήσης των μοντέλων AI.
Με δεδομένο ότι η inference προβλέπεται να αποτελεί έως και το 70% της συνολικής ζήτησης σε AI και ότι απαιτεί διαφορετική αρχιτεκτονική ψύξης και μεγαλύτερη πυκνότητα ισχύος, τα νέα ευρωπαϊκά data centers σχεδιάζονται εξαρχής με έμφαση στη δυνατότητα ευέλικτης προσαρμογής.
Αυτό μειώνει τον κίνδυνο απαξίωσης, ενώ προσφέρει στους επενδυτές σημαντική υπεραξία χωρίς το ρίσκο μιας μεγάλης «φούσκας» προσφοράς.
Χτίζοντας μακροπρόθεσμη αξία – και αποφεύγοντας ακριβά λάθη
Ο κίνδυνος δημιουργίας αχρησιμοποίητου ενεργητικού (stranded assets) απασχολεί όλο και περισσότερο τον κλάδο, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται γρήγορα και οι απαιτήσεις ισχύος αλλάζουν.
Στην Ευρώπη, όμως, η αργή διαδικασία ωρίμανσης των έργων οδηγεί σε πιο συνετές πρακτικές: οι περισσότεροι developers κλείνουν μακροχρόνιες συμφωνίες, πριν ξεκινήσει η κατασκευή, ενώ οι επενδυτές αξιολογούν προσεκτικά την ανθεκτικότητα των ενοικιαστών, μειώνοντας το ρίσκο.
Την ίδια στιγμή, το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο, που σε πολλές χώρες απαιτεί εκτενείς αναλύσεις βιωσιμότητας και τοπικού αντίκτυπου, ενισχύει την ποιότητα των έργων και βοηθά στην ομαλή ενσωμάτωσή τους στις κοινότητες, μια διάσταση που απουσιάζει συχνά από τις ΗΠΑ.
Όσο πιο δύσκολο είναι να αναπαραχθεί μια τέτοια υποδομή, τόσο μεγαλύτερη η αξία της στο μέλλον. Αυτή η λογική φαίνεται να κυριαρχεί πλέον στους επενδυτές, που βλέπουν την Ευρώπη ως «ασφαλέστερο στοίχημα» μακροπρόθεσμης απόδοσης.
Μια αγορά που ωριμάζει, με τον δικό της ρυθμό
Η ώθηση προς την «εθνική κυριαρχία στην ΤΝ» (sovereign AI) αναμένεται να καταστήσει αναγκαίο μεγάλο μέρος της κατασκευής εντός των ευρωπαϊκών συνόρων, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες.
Το τελικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με την πλειονότητα των επενδυτών, είναι μια ήπειρος που μπορεί να μετατρέψει τους περιορισμούς της σε στρατηγικό πλεονέκτημα: σταθερότερη απόδοση, μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και υψηλής ποιότητας υποδομές που προσελκύουν μακροπρόθεσμο κεφάλαιο.
Το ευρωπαϊκό μοντέλο μπορεί να είναι πιο αργό, αλλά στον αγώνα για την επόμενη γενιά τεχνολογικών υποδομών, ίσως αυτό να αποδειχθεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του.
