Το τέλος ενός κόλπου των servicers που επιβάρυνε δυσανάλογα τους δανειολήπτες με ρυθμίσεις του νόμου Κατσέλη σηματοδοτεί η χθεσινή εισήγηση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου στην ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου. Σύμφωνα με υπολογισμούς νομικών, αυτό το κόλπο στον υπολογισμό των τόκων μπορεί να «φούσκωνε» το ποσό των τόκων ακόμη και κατά 15 φορές!
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που δίνει ο δικηγόρος Μιχάλης Κούβαρης για μια περίπτωση ρύθμισης συνολικού ποσού 59.049,00 ευρώ, με διάρκεια 240 μήνες και με μέσο επιτόκιο εκτοκισμού 5,85%. Ανάλογα με τις τρεις διαφορετικές μεθόδους εκτοκισμού, οι τόκοι στη μηνιαία δόση μπορεί να είναι 14,39 ευρώ, ή 143,66 ευρώ, ή ακόμη και 200 ευρώ.
Όπως εξηγεί ο κ. Κούβαρης,
Α) με επιτόκιο σταθερό και υπολογιζόμενο επί του συνολικού ρυθμιζόμενου κεφαλαίου, αντιστοιχεί μηνιαία χρεολυτική δόση ύψους 246,04 € και μηνιαία τοκοχρεολυτική δόση ύψους 389,70 €, ήτοι μηνιαία επιβάρυνση τόκου ύψους 143,66 € και συνολική επιβάρυνση τόκων της συνολικής περιόδου ρύθμισης ύψους 34.478,40 € – δίχως, μάλιστα, να υπολογίζεται η περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων εκτοκισμού σε περίπτωση καθορισμού κυμαινόμενου και όχι σταθερού επιτοκίου, καθώς και η προσθήκη στο επιτόκιο της εισφοράς του ν. 128/75 και λοιπών εξόδων, όπως η ασφάλεια ακινήτου, τα οποία παρανόμως προστίθενται από μεριάς τραπεζών στη μηνιαία δόση ρύθμισης, καίτοι μία δικαστική ρύθμιση ουδόλως – πρέπει να – προσιδιάζει με εξωδικαστική αποπληρωμή μηνιαίας δόσης Στεγαστικού Δανείου.
Β) με επιτόκιο κυμαινόμενο και υπολογιζόμενο επί του συνολικού ρυθμιζόμενου κεφαλαίου και με τη μέθοδο του γαλλικού τοκοχρεολυσίου (ήτοι με άγνωστο και διαρκώς μεταβαλλόμενο μηνιαίο ποσό χρεολυσίου και τόκων), αντιστοιχεί μηνιαία χρεολυτική δόση ύψους 246,04 € και μηνιαία τοκοχρεολυτική δόση ύψους 446,09 €, ήτοι μηνιαία επιβάρυνση τόκου ύψους 200,03 € και συνολική επιβάρυνση τόκων αδύνατο να υπολογισθεί, λόγω κυμαινόμενου επιτοκίου, δεδομένα, ωστόσο, εξαιρετικά δυσβάστακτο για τον οφειλέτη.
Γ) με τον εκτοκισμό της μηνιαίας χρεολυτικής δόσης ύψους 246,04 €, με το επιτόκιο εκτοκισμού αυτής (5,85% σήμερα), υπολογιζόμενου επί τη βάσει της μηνιαίας δόσης και ουχί του κεφαλαίου ρύθμισης του αρ. 9 παρ. 2 του ν. 3869/2010, η μηνιαία τοκοχρεολυτική δόση θα διαμορφωθεί στο συνολικό ποσό των 260,43 € [246,04 € κεφάλαιο + (246,04 € Χ 0,0585) = 246,04 € + 14,39 € = 260,43 €], αποτελούμενο από ποσό χρεολυσίου ύψους 246,04 €, και από ποσό τόκων ύψους 14,39 €, ήτοι σε ποσό απόλυτα βιώσιμο και σύννομο με τις κείμενες διατάξεις και το πνεύμα του νομοθετήματος που εφαρμόστηκε στις επίμαχες δικαστικές αποφάσεις και συνολική επιβάρυνση τόκων επί κεφαλαίου ύψους 59.049,00 €, ανερχόμενη σε 3.453,60 €.
Με τους δανειολήπτες η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Δικηγόροι εκτιμούν ότι η χθεσινή εισήγηση της Γεωργίας Αδειλίνη, εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, οδηγεί εκτός πολύ σοβαρού απροόπτου σε μια θετική για τους δανειολήπτες απόφαση στην πιλοτική δίκη, η οποία θα έχει εφαρμογή πλέον σε όλες τις αποφάσεις κατώτερων δικαστηρίων, ρυθμίζοντας οριστικά το θέμα.
Η κ. Αδειλίνη δέχθηκε ουσιαστικά το σκεπτικό πολλών αποφάσεων δικαστηρίων χαμηλότερου βαθμού, τα οποία είχαν κρίνει ότι ειδικά για τις ρυθμίσεις οφειλών δεν πρέπει να εφαρμόζεται ο τυπικός τρόπος εκτοκισμού των δανείων, δηλαδή επί του συνόλου της οφειλής, αλλά ο υπολογισμός του τόκου θα πρέπει να γίνεται επί της μηνιαίας δόσης, ώστε να μην επιβαρύνεται υπερβολικά ένας οφειλέτης που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία και προσπαθεί να σώσει την κατοικία του.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τόνισε στην εισήγησή της ότι:
- Ο υπολογισμός του επιτοκίου πρέπει να γίνει επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου της οφειλής, διότι κατ' αυτόν τον τρόπο εναρμονίζεται με τον πρωταρχικό σκοπό του ν. 3869/2010, δηλαδή την αντιμετώπιση των σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων στα οποία οδήγησε η υπερχρέωση των φυσικών προσώπων και την απαλλαγή των χρεών των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, προς εξυπηρέτηση του ευρύτερου, δημόσιου συμφέροντος, σκοπού της επανάκτησης από τους τελευταίους της αγοραστικής τους δύναμης και της επανένταξής τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.
- Βασικό κριτήριο επί του οποίου εδράζεται η θέση αυτή, συνιστά η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του, ο συνδυασμός της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν ικανοποίησης των πιστωτών με τη βασική προστασία της προσωπικής αξιοπρέπειας και, συνακόλουθα, την εξασφάλιση και διατήρηση ενός στοιχειώδους επιπέδου διαβίωσης του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του.
- Τυχόν αντίθετη ερμηνεία, δηλαδή ο υπολογισμός του επιτοκίου επί του συνολικού κεφαλαίου οφειλής, που ορίστηκε στο πλαίσιο του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 3869/2010, εν είδει νέου προϊόντος δανείου με πιστούχο τον οφειλέτη, θα ήταν μεν σύμφωνη και αναμενόμενη με βάση την τραπεζική πρακτική, ως επιτρέπουσα την αποκόμιση του μέγιστου κέρδους για τον πιστωτή, θα οδηγούσε όμως εν προκειμένω στον εκ νέου εγκλωβισμό του δανειολήπτη σε υπέρογκες δόσεις, υπερβαίνουσες τις οικονομικές του δυνατότητες, καταστρατηγώντας έτσι το πνεύμα και τον σκοπό του νόμου.
- Θα είχε δε αρνητικές επιπτώσεις και για το τραπεζικό σύστημα, καθόσον ενώ η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογενείας του έχει, εκτός των άλλων, ως αποτέλεσμα την πληρωμή δανείων που διαφορετικά δεν επρόκειτο ποτέ να πληρωθούν λόγω αδυναμίας των οφειλετών, την αναστολή μαζικών πλειστηριασμών και τη συγκράτηση της αξίας των ακινήτων, το αντίθετο θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των πλειστηριασμών, και τη συνακόλουθη μείωση της αγοραστικής αξίας των ακινήτων, επί ζημία όλης της εθνικής οικονομίας, μηδέ του τραπεζικού συστήματος εξαιρουμένου, πέραν της αυτονόητης απόγνωσης των οφειλετών, της αύξησης των οικονομικών ανισοτήτων, σε βάρος των ευάλωτων νοικοκυριών και υπέρ των οικονομικά ευρώστων μετόχων των τραπεζών και των διαφόρων εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
