Σκληρές «μάχες» στις δικαστικές αίθουσες είναι αποφασισμένες να δώσουν οι τράπεζες για να «πετάξουν» εκτός νόμου Κατσέλη όσους δανειολήπτες θεωρούν ότι προσπαθούν καταχρηστικά να ενταχθούν στις προστατευτικές του διατάξεις και είναι, στην πραγματικότητα, στρατηγικοί κακοπληρωτές. Σε αυτό το πλαίσιο, αναζητούν ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στοιχεία που μπορεί να δείχνουν ότι ένας δανειολήπτης κρύβει τα πραγματικά του εισοδήματα.
Οι δίκες που εκκρεμούν για αιτήσεις υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη είναι δεκάδες χιλιάδες και οι τράπεζες έχουν δώσει στους νομικούς τους εντολές να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο ελέγχου της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών, επιδιώκοντας να τους θέσουν εκτός προστατευτικών διατάξεων του νόμου, ώστε να αποφύγουν κούρεμα χρέους και ευνοϊκή ρύθμιση για τον οφειλέτη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί στην τελευταία έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας της Ελλάδας, «47.904 εκκρεμείς αιτήσεις (ήτοι το 99,9% του συνόλου) επικυρώθηκαν έως το τέλος Οκτωβρίου 2022 (σ.σ.: ώστε να οδηγηθούν στο δικαστήριο), εκ των οποίων 42.072, ή 88%, έλαβαν νέα ημερομηνία ακρόασης και 5 832 υποθέσεις δεν έχουν ακόμη λάβει δικάσιμο. Οι αρχές αναμένουν να επιτύχουν τον στόχο του 95% των επικυρωμένων υποθέσεων να λαμβάνουν ημερομηνία ακρόασης έως το τέλος του 2022».
Επισήμως "φτωχοί" με αδήλωτα εισοδήματα
Οι δικηγόροι των τραπεζών εξαντλούν την επινοητικότητά τους για να εντοπίσουν δανειολήπτες που πιθανόν να κρύβουν τα πραγματικά τους εισοδήματα στις αιτήσεις τους για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη, δίνοντας ψευδώς την εικόνα ότι είναι φτωχοί και αδυνατούν να πληρώσουν τα δάνειά τους. Οι... πονηροί δανειολήπτες μπορεί να έχουν καταφέρει μέσα από επίσημα έγγραφα να αποδεικνύουν ότι είναι φτωχοί, όμως υπάρχουν περιπτώσεις όπου τους προδίδουν οι αναρτήσεις τους σε social media, τις οποίες αναζητούν συστηματικά οι δικηγόροι των τραπεζών.
Χαρακτηριστική είναι πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, το οποίο απέρριψε αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη δανειολήπτη ο οποίος ισχυριζόταν ότι είχε εισόδημα μόνο από αναπηρική σύνταξη. Προσκομίζοντας αντίγραφα από αναρτήσεις του στο Facebook, οι δικηγόροι της τράπεζας απέδειξαν, ότι είχε άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, για τις οποίες μάλιστα ταξίδευε στο εξωτερικό. Στην αίτησή του δεν εμφάνιζε τα εισοδήματα από αυτές τις δραστηριότητες.
Η δημοσιοποίηση στοιχείων και τεκμηρίων
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το σκεπτικό της απόφασης σχετικά με τη χρήση στοιχείων που προκύπτουν από αναρτήσεις στο Facebook ως πειστήρια ενώπιον δικαστηρίου. Το Μονομελές Πρωτοδικείο έκρινε ότι οι αναρτήσεις στο Facebook δεν αποτελούν προσωπικά δεδομένα που καλύπτονται από την προστασία του νόμου: «Όσο η ιδιωτική ζωή είναι απόρρητη, είναι άξια προστασίας», τονίζεται στην απόφαση. «Οταν όμως πλέον έχει ευρέως δημοσιοποιηθεί παύει να είναι άξια προστασίας από τον εν λόγω νόμο, ήτοι όταν τέτοια προσωπικά δεδομένα του ατόμου είναι γνωστά σε έναν σχετικά μεγάλο αριθμό προσώπων ή μπορούν να γίνουν από αυτούς εύκολα αντιληπτά και θεωρούνται εξακριβωμένα, τότε δεν προσβάλλεται το δικαίωμα για πληροφορική αυτοδιάθεση και στην ιδιωτική ζωή.
Στην περίπτωση του μέσου κοινωνικής δικτύωσης «Facebook» ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να προβεί σε ρυθμίσεις ιδιωτικότητας στο προφίλ του, εάν επιθυμεί να περιορίσει τον κύκλο των προσώπων που έχουν πρόσβαση σε αυτό, στις φωτογραφίες του και γενικότερα στις αναρτήσεις του, δηλαδή να προβεί σε ρυθμίσεις περιορισμού πρόσβασης στις πληροφορίες του.
Ακόμη όμως έχει τη δυνατότητα να καταστήσει δημόσια κι ελεύθερα προσβάσιμα σε όλους (ακόμη και σε χρήστες του διαδικτύου που δεν έχουν λογαριασμό στο «Facebook») τα στοιχεία αυτά, με την καταχώρισή τους στον εν λόγω ιστότοπο χωρίς ρυθμίσεις ασφαλείας. Έτσι, πληροφορίες που αναρτώνται σε δημόσια πρόσβαση στο διαδίκτυο δεν συνιστούν προσωπικό δεδομένο και δεν εμπίπτουν στις προστατευτικές διατάξεις του ν. 2472/1997 (και πλέον του ν. 4624/2019)».
Οι αναρτήσεις που «έκαψαν» τον δανειολήπτη έδειξαν, όπως αναφέρεται στην απόφαση, ότι «ο αιτών έχει εισοδήματα από άλλες πηγές, για τα οποία κανέναν λόγο δεν κάνει στο πλαίσιο της προκείμενης δίκης. Ειδικότερα, προέκυψε πως σπούδασε σκηνοθεσία και συμμετείχε ως βοηθός σκηνοθέτη σε καλλιτεχνική ομάδα, πήρε μέρος στα γυρίσματα κινηματογραφικής ταινίας, συνεργάστηκε με θέατρα σε διάφορες παραγωγές καλλιτεχνικών θεαμάτων, ενώ βρέθηκε για εργασιακούς λόγους και δη ως ανταποκριτής σε φεστιβάλ. Ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι τα τελευταία αυτά ταξίδια πραγματοποιήθηκαν με δωρεές από φίλους του προκειμένου να βγάζει φωτογραφίες στα αντίστοιχα φεστιβάλ, δεν κρίνεται πειστικός».
«Καθόσον ένας ανειλικρινής οφειλέτης στο κρίσιμο ζήτημα των εισοδημάτων του δεν κρίνεται άξιος να τύχει της ευνοϊκής μεταχείρισης του ν. 3869/2010, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη», καταλήγει η απόφαση του δικαστηρίου.
