Τέσσερις νέες παραμέτρους οι οποίες προκαλούν φορολογικούς ελέγχους αλλά και οδηγούν σε τεκμαρτό προσδιορισμό του τζίρου και των καθαρών κερδών των επιχειρήσεων, εισάγει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Πρόκειται για τη μέθοδο προσδιορισμού του εισοδήματος με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, για τις οποίες διαμαρτύρονται οι λογιστές, επειδή οδηγούν σε τεκμαρτό και αυθαίρετο υπολογισμό της φορολογητέας ύλης για τους ελεγχόμενους.
Μετά την επαναφορά των τεκμηρίων για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, το ΥΠΕΘΟΟ εμπλουτίζει και τη γκάμα των ενδείξεων, που οδηγούν στην εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου.
Όπως υποστηρίζει το ΥΠΕΘΟΟ για αποτελεσματικότερους ελέγχους διευρύνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το εισόδημα των επιχειρήσεων μπορεί να προσδιορίζεται με έμμεσες μεθόδους.
Πώς λειτουργούν οι έμμεσες τεχνικές
Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου προτάθηκαν από τον ΟΟΣΑ και ξεκίνησαν να εφαρμόζονται σε αρκετές χώρες-μέλη του από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Στην Ελλάδα, η πρώτη θεσμοθέτηση πραγματοποιήθηκε το 2012, την εποχή της μαύρης περιόδου των μνημονίων.
Σε προσδιορισμό του εισοδήματος βάσει των έμμεσων τεχνικών μπορούν να υπαχθούν τόσο νομικά όσο και φυσικά πρόσωπα, ανεξάρτητα αν αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα και εφόσον υπάρχουν υπόνοιες ότι το δηλούμενο εισόδημα δεν επαρκεί για την κάλυψη προσωπικών δαπανών ή υπάρχει αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας, το πραγματικό εισόδημα των φυσικών προσώπων μπορεί να προσδιοριστεί με οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο ή με έμμεσες τεχνικές.
Ο φορολογούμενος μπορεί να υπαχθεί στις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, αν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Δεν τηρούνται τα προβλεπόμενα λογιστικά αρχεία (μη τήρηση προβλεπόμενων βιβλίων, μη διαφύλαξη λογιστικών αρχείων, παραβίαση Φ.Η.Μ. κ.ά.), με αποτέλεσμα να μην είναι αξιόπιστο το λογιστικό σύστημα ή να μην είναι δυνατή η διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων.
- Τα παραστατικά δεν συντάσσονται σύμφωνα με τον ΚΦΔ (μη έκδοση/λήψη ή έκδοση/λήψη ανακριβών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων), ή
- Τα λογιστικά αρχεία ή φορολογικά στοιχεία δεν προσκομίζονται στη Φορολογική Διοίκηση μετά από σχετική πρόσκληση.
Οι νέες προσθήκες
Ωστόσο με το νομοσχέδιο το ΥΠΕΘΟΟ, στις ήδη υπάρχουσες περιπτώσεις που προβλέπει ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, με έμμεσες τεχνικές θα προσδιορίζεται το εισόδημα και στις ακόλουθες 4 περιπτώσεις:
- Όταν δηλώνεται ζημία σε τρία τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν προκύπτει ο τρόπος χρηματοδότησης της επιχείρησης, με τον οποίο καλύπτονται οι υποχρεώσεις της.
- Όταν υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων,
- Όταν ο συντελεστής μικτού κέρδους που προκύπτει από τα δηλούμενα αποτελέσματα είναι διαφορετικός από αυτόν που προκύπτει βάσει των παραστατικών αγορών και πωλήσεων.
- Όταν η επιχείρηση δεν προσκομίζει στοιχεία που ζητά η φορολογική διοίκηση, ύστερα από δύο προσκλήσεις.
Ποιες είναι οι τεχνικές
Η Φορολογική Διοίκηση δύναται να προβαίνει σε εκτιμώμενο, διορθωτικό ή προληπτικό προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και με την εφαρμογή μιας ή περισσοτέρων από τις κατωτέρω τεχνικές ελέγχου:
- Της αρχής των αναλογιών,
- Της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου,
- Της καθαρής θέσης του φορολογούμενου,
- Της σχέσης της τιμής πώλησης προς τον συνολικό όγκο κύκλου εργασιών και
- Του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά.
Με τις ως άνω τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογουμένων, τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη των υπόχρεων βάσει των γενικά παραδεκτών αρχών και τεχνικών της ελεγκτικής.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν οι λογιστές, επικαλούμενοι συγκεκριμένες περιπτώσεις, η συγκεκριμένη διαδικασία οδηγεί σε τεκμαρτές αυθαιρεσίες και εγκλωβίζει τον ελεγχόμενο σε μια διαδικασία να αποδείξει ότι δεν έχει πράγματι τα εισοδήματα που του χρεώνει ο έλεγχος, αλλά για να βρει το δίκιο του θα πρέπει να προσφύγει στα δικαστήρια.
