Τον κίνδυνο να μην απορροφηθούν έως το τέλος του 2026 τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης επισείει για πρώτη φορά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, αξιολογώντας την έως τώρα πορεία υλοποίησης των έργων και των δανείων του Τ.Α.Α.
Σημειώνεται πως η κυβέρνηση ήδη υπέβαλε με καθυστέρηση δύο μηνών το αίτημα για την 5η δόση από το ΤΑΑ, ενώ το ύψος της «κουρεύτηκε» κατά 500 εκατ. ευρώ, αφού από 3,6 δισ. ευρώ μειώθηκε σε 3,1 δισ. ευρώ.
Αναφορικά με τα επόμενα βήματα της απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων, ο κεντρικός τραπεζίτης υπογραμμίζει στην ενδιάμεση έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική, ότι η συνεχής καθοδική αναθεώρηση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων και της συμβολής τους στο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας έναντι των αρχικών εκτιμήσεων καταδεικνύει τη σημασία της έγκαιρης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την κάλυψη του επενδυτικού κενού.
Ωστόσο σημειώνει, ότι «παρά την ικανοποιητική απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν σημαντική υποεκτέλεση των δημόσιων δαπανών που σχετίζονται με το σκέλος των επιχορηγήσεων».
Μάλιστα προσθέτει με έμφαση ότι «ως αποτέλεσμα, ο κίνδυνος να μη δαπανηθούν όλα τα δεσμευμένα κεφάλαια μέχρι το 2026 και να μην επιτευχθούν οι συγκεκριμένοι επενδυτικοί στόχοι του RRF έχει αυξηθεί, λόγω του περιορισμένου χρόνου εκτέλεσης των έργων και αντίδρασης σε αστάθμητους παράγοντες».
Μέχρι στιγμής γίνεται η υπόθεση ότι η υστέρηση εκτέλεσης των δαπανών που σχετίζονται με τον RRF αναμένεται να αντισταθμιστεί τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η υποεκτέλεση των δαπανών καταδεικνύει τις δυσκολίες υλοποίησης των επενδυτικών προγραμμάτων.
Οι προηγούμενες επιδόσεις όσον αφορά την απορρόφηση κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ δείχνουν ότι οι πληρωμές δαπανών που σχετίζονται με δημόσια επενδυτικά έργα χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκά κονδύλια παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις.
Σημειώνει ακόμη, πως μέχρι στιγμής γίνεται η υπόθεση ότι η υστέρηση εκτέλεσης των δαπανών που σχετίζονται με τον RRF αναμένεται να αντισταθμιστεί τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, η υποεκτέλεση των δαπανών καταδεικνύει τις δυσκολίες υλοποίησης των επενδυτικών προγραμμάτων και πως, οι προηγούμενες επιδόσεις όσον αφορά την απορρόφηση κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ δείχνουν ότι οι πληρωμές δαπανών που σχετίζονται με δημόσια επενδυτικά έργα χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκά κονδύλια παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις.
Ενώπιον των κινδύνων αυτών ο κ. Στουρνάρας τονίζει πως καθίσταται επιτακτικά αναγκαία η επίλυση των προβλημάτων που εμποδίζουν την έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και των επενδυτικών δράσεων στις οποίες βασίζεται το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η προώθηση των επενδύσεων, της καινοτομίας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας, βελτιώνοντας το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών», αναφέρει ο διοικητής της ΤτΕ.
Η απορροφητικότητα
Όσον αφορά την απορρόφηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), μέχρι στιγμής η Ελλάδα σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο στην εκπλήρωση σχετικών οροσήμων και στόχων και στην είσπραξη των δόσεων, αναφέρει η ΤτΕ.
Η Ελλάδα εισέπραξε τον Ιούλιο την 4η δόση του σκέλους των δανείων ύψους 2,3 δισεκ. ευρώ και τον Σεπτέμβριο την τέταρτη δόση του σκέλους των επιχορηγήσεων ύψους 1 δισεκ. ευρώ.
Συνολικά έχει λάβει 18,2 δισεκ. ευρώ (51% των διαθέσιμων πόρων), εκ των οποίων 9,6 δισεκ. ευρώ σε δάνεια (54% του συνόλου) και 8,6 δισεκ. ευρώ σε επιδοτήσεις (47% του συνόλου), έχοντας ολοκληρώσει το 28% των συμφωνημένων στόχων/οροσήμων.
Σχετικά με το δανειακό σκέλος του RRF, ικανοποιητική πρόοδος έχει συντελεστεί ως προς την υπογραφή συμβάσεων δανείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο προϋπολογισμός των συμβασιοποιημένων δανείων παρακολουθείται ως προαπαιτούμενος στόχος κατά την υποβολή αιτημάτων είσπραξης του δανειακού σκέλους του Μηχανισμού.
Συγκεκριμένα, έως το τέλος Νοεμβρίου 2024 είχαν υποβληθεί 909 αιτήσεις για χρηματοδότηση μέσω δανείων του Μηχανισμού, προϋπολογισμού 12,3 δισεκ. ευρώ, από τις οποίες 372 έχουν προχωρήσει σε υπογραφή σύμβασης έργων ύψους 6,1 δισεκ. ευρώ. Στο ίδιο διάστημα οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις ανήλθαν σε 2,9 δισεκ. ευρώ (24% των συνολικών εισπράξεων).
Επισημαίνεται ότι, όπως προβλέπει η επιχειρησιακή συμφωνία της Ελλάδος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τον RRF, το σύνολο των δανείων πρέπει να έχει συμβασιοποιηθεί έως το τέλος του 2026.
Όσον αφορά τις εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις, αυτές αναμένεται να πραγματοποιούνται έως το 2029, καθώς τα δάνεια εκταμιεύονται τμηματικά, με βάση την πορεία υλοποίησης των έργων, σε βάθος χρόνου τριών ετών που θεωρείται η μέση κατασκευαστική περίοδος.
Εντούτοις, ως προς το σκέλος των επιχορηγήσεων του RRF, οι εκταμιεύσεις προς τους τελικούς δικαιούχους παρουσιάζουν καθυστερήσεις.
Ειδικότερα, μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024 είχε καταβληθεί στους τελικούς δικαιούχους ποσό ύψους 4,13 δισεκ. ευρώ (το 48% των συνολικών εισπράξεων), ενώ μέχρι το Νοέμβριο επιπλέον 3,25 δισεκ. ευρώ είχαν μεταβιβαστεί από τον κρατικό προϋπολογισμό προς τους φορείς της γενικής κυβέρνησης.
