Η Ελλάδα χάνει λόγω φοροδιαφυγής το 20% των δυνητικών εισπράξεων από τον ΦΠΑ, επίδοση που τη φέρνει στην 4η θέση των χωρών της ΕΕ, με τις υψηλότερες απώλειες.
Αυτό αποκαλύπτουν τα χθεσινά στοιχεία της Κομισιόν για τις απάτες στον τομέα του ΦΠΑ, οι οποίες στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κοστίζουν, συνολικά 92,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων για το 2020.
Το 2019 οι απώλειες ήταν 123,9 δισ. ευρώ, αλλά η βελτίωση που εμφανίζεται, οφείλεται βασικά στο γεγονός ότι το 2020 ήταν το πρώτο έτος της πανδημίας που σήμανε το πάγωμα των εμπορικών συναλλαγών, στις μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ, στις αναστολές πληρωμών, φόρων και γενικά σε συγκυριακούς παράγοντες.
Σε κάθε περίπτωση, το ποσό που διαφεύγει της είσπραξης, αντιστοιχεί σε απώλειες εσόδων λόγω απάτης, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής ΦΠΑ, χρεοκοπιών και πτωχεύσεων, καθώς και εσφαλμένων υπολογισμών και διοικητικών σφαλμάτων.
Το σύστημα που "δουλεύει"
Σε ότι αφορά στην Ελλάδα, φιγουράρει στην πρώτη τετράδα των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις. Ειδικότερα το κόστος της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ στη χώρα μας ανήλθε σε 3,2 δισ. ευρώ, ή στο 19,7% των δυνητικών εσόδων από τον ΦΠΑ. Ο στόχος ήταν η είσπραξη 16,1 δισ. ευρώ, και εισπράχθηκαν τελικά 12,93 δισ. ευρώ.
Η κύρια μορφή απάτης στον τομέα του ΦΠΑ είναι οι απάτες τύπου καρουζέλ και των εξαφανισμένων εμπόρων.
Στον μηχανισμό εμπλέκονται διάφορες εταιρείες που πωλούν η μία στην άλλη σε εγχώρια αγορά αγαθά ή υπηρεσίες, τα οποία εισάγονται χωρίς ΦΠΑ από προμηθευτή (την αποκαλούμενη εταιρεία-όχημα) σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μία από τις εταιρείες της αλυσίδας, συνήθως η εισάγουσα τα αγαθά, δεν καταβάλλει τον ΦΠΑ στον κρατικό προϋπολογισμό παρότι τον χρεώνει στον επόμενο αγοραστή, διαπράττοντας με τον τρόπο αυτό απάτη. Η εταιρεία αυτή συνήθως εξαφανίζεται χωρίς ίχνη αμέσως μετά τη συναλλαγή (εξαφανισμένος έμπορος).
Η είσπραξη του φόρου είναι συνεπώς αδύνατη στη χώρα στην οποία καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες.
Ωστόσο, οι άλλοι αγοραστές στην αλυσίδα ζητούν να τους επιστραφεί ο ΦΠΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό μετά τη μεταπώληση των αγαθών.
Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί το κράτος να επιστρέψει ΦΠΑ για ΦΠΑ που δεν εισέπραξε και η ζημιά να είναι διπλή, καθώς χάνει το 24% της αξίας των εμπορευμάτων και επιστρέφει το 24% της αξίας τους!
Μια άλλη παράμετρος είναι, τα αγαθά μπορεί στην πραγματικότητα να μην μετακινήθηκαν ή να μην υπάρχουν καν, δηλαδή να πρόκειται για ανύπαρκτες συναλλαγές.
Επίσης, εάν δεν εντοπιστούν, ο τελικός αγοραστής της αλυσίδας στην εγχώρια αγορά μεταπωλεί τα αγαθά στον πρώτο προμηθευτή, δηλαδή την εταιρεία που εισήγαγε τα αγαθά στη χώρα και εκκινεί εκ νέου τη διαδικασία. Η τελευταία αυτή συναλλαγή, όντας διασυνοριακή, απαλλάσσεται και πάλι από τον ΦΠΑ.
