Στην τελική ευθεία μπαίνει η «ναυμαχία» ΗΠΑ – Γαλλίας για το μεγάλο συμβόλαιο των νέων φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού, από το οποίο θα κριθεί και το μέλλον της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας. Οι Αμερικανοί ευνοούν το σχέδιο της ONEX για μια «τρίαινα» στη ναυπηγική βιομηχανία, που εκτός από το Νεώριο Σύρου και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας θα περιλαμβάνει και τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Το μεγαλύτερο ελληνικό ναυπηγοεπισκευαστικό συγκρότημα βρίσκεται τώρα σε καθεστώς ειδική διαχείρισης, που έχει παραταθεί κατά έξι μήνες καθώς ο πλειοδοτικός διαγωνισμός απέβη άκαρπος.
Οι εξελίξεις αναμένεται να επιταχυνθούν μέσα στον Απρίλιο.Πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Άμυνας απέστειλε στο αμερικανικό Πεντάγωνο το επίσημο αίτημα για υποβολή διακρατικής προσφοράς (Letter of Request – LOR) για τις τέσσερις φρεγάτες, την αναβάθμιση των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ και τα δύο πλοία ενδιάμεσης λύσης.
Έτσι, αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για την επίσημη παρουσίαση της αμερικανικής πρότασης, η οποία πάντως έχει συζητηθεί κατ’ επανάληψη ανεπίσημα τα τελευταία χρόνια, χωρίς να έχει αποκαλυφθεί από τους Αμερικανούς στο σύνολό της. Ο Αμερικανός πρεσβευτής, Τζέφρι Πάιατ, έχει δώσει το στίγμα της αποφασιστικότητας της Ουάσιγκτον να επικρατήσει στο διαγωνισμό, τονίζοντας ότι θα κατατεθεί μια προσφορά που «η Ελλάδα δεν θα μπορεί να αρνηθεί».
Η ευκαιρία να συζητηθεί η αμερικανική πρόταση στο υψηλότερο στρατιωτικό επίπεδο αναμένεται να δοθεί μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου, όταν ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κ. Φλώρος θα επισκεφθεί το αμερικανικό Πεντάγωνο, έχοντας λάβει επίσημη πρόσκληση από τον ομόλογό του, Μαρκ Μάιλυ.
Οι Αμερικανοί έχουν ήδη δηλώσει την ετοιμότητά τους να ικανοποιήσουν ένα από τα βασικά ελληνικά αιτήματα για κατασκευή στην Ελλάδα των τριών από τις τέσσερις νέες φρεγάτες, με αντίστοιχη μεταφορά τεχνολογίας στη χώρα μας. Δεν αποκλείουν, μάλιστα, ακόμη και την εξ ολοκλήρου κατασκευή όλων των φρεγατών στην Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει σχετική ετοιμότητα από τα ελληνικά ναυπηγεία.
Δεδομένο θεωρείται, επίσης, ότι θα προσφέρουν στην Ελλάδα τις φρεγάτες τύπου MMSC, τις μόνες που επιτρέπεται να εξάγονται σε τρίτες χώρες, αλλά με συστήματα ραντάρ και οπλισμό που θα ανταποκρίνονται στις υψηλές απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού, και με τιμή ανταγωνιστική προς τις γαλλικές φρεγάτες Belharra.
Το AEGIS και οι Tomahawk
Το ζητούμενο πλέον είναι ποιο στοιχείο της αμερικανικής πρότασης θα της δίνει το χαρακτηριστικό μιας «πρότασης που η Ελλάδα δεν θα μπορεί να αρνηθεί», εκτοπίζοντας τις γαλλικές και άλλες ευρωπαϊκές προτάσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε αυτή την κατεύθυνση, η αμερικανική πλευρά είναι έτοιμη να απελευθερώσει προς την Ελλάδα τεχνολογίες πολέμου που ως τώρα δεν εξάγονται σε τρίτες χώρες, δίνοντας έτσι το στίγμα της αναβάθμισης του ρόλου της χώρας ως στρατηγικού συμμάχου των ΗΠΑ, στην οποία αναφέρθηκε και ο πρόεδρος Μπάιντεν.
Το στοιχείο που θα μπορούσε να γείρει την πλάστιγγα υπέρ των ΗΠΑ θα ήταν η αποδέσμευση για εξαγωγή προς την Ελλάδα πλοίων που ενσωματώνουν τα συστήματα πολέμου Aegis. Πρόκειται για την τεχνολογία που επιτρέπει στα αμερικανικά πλοία να πλήττουν ταυτόχρονα στόχους στον αέρα, την επιφάνεια, αλλά και υποβρύχια, αλλά και να προκαλούν πλήγματα σε πολύ απομακρυσμένους στόχους.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι να αποδεσμεύσουν προς την Ελλάδα, ως πλοία ενδιάμεσης λύσης, μέχρι τη ναυπήγηση των νέων φρεγατών, δύο καταδρομικά Ticonderoga, που φέρουν το σύστημα Aegis. Μάλιστα, φέρονται να είναι ανοικτή σε συζήτηση για προμήθεια και πυραύλων cruise Tomahawk, οι οποίοι μπορούν να πλήξουν με ακρίβεια στόχους σε απόσταση 1.000 χιλιομέτρων. Μέχρι στιγμής, μόνο η Σουηδία έχει πάρει άδεια χρήσης πυραύλων Tomahawk σε υποβρύχια.
Σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές, η άμεση αποδέσμευση τέτοιων πλοίων με αυτό τον εξοπλισμό προς την Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει game changer στο Αιγαίο, καθώς για πρώτη φορά η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την καλύτερη αμερικανική τεχνολογία για να επιφέρει πλήγματα σε τουρκικούς στρατηγικούς στόχους από θαλάσσης.
Τα καταδρομικά Ticonderoga που φέρονται να προορίζουν οι Αμερικανοί για την Ελλάδα έχουν αποσυρθεί από το Αμερικανικό Ναυτικό και μπορούν πολύ γρήγορα να εξαχθούν, αφού περάσουν από ένα στάδιο αναβάθμισης.
Τα ναυπηγεία και τα σχέδια των Αμερικανών
Στο μεταξύ, οι Αμερικανοί εκδηλώνουν σε κάθε ευκαιρία τη στήριξή τους στο σχέδιο της ONEX για την ανασυγκρότηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας, δείχνοντας στην ελληνική κυβέρνηση και ποιος είναι ο προτιμώμενος αγοραστής των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, όταν ο επαναληφθεί ο διαγωνισμός για την πώλησή τους.
Προ δεκαημέρου, επισκέφθηκε τα Ναυπηγεία Ελευσίνας μεγάλη αμερικανική αποστολή με συμμετοχή στελεχών της Lockheed Martin, που μεταξύ άλλων κατασκευάζει και τις φρεγάτες τύπου MMSC. Στην επίσκεψή τους, που αποτελεί συνέχεια αντίστοιχης αποστολής του περασμένου Σεπτεμβρίου, οι Αμερικανοί θέλησαν να επιβεβαιώσουν την πρόοδο που συντελείται στην κατεύθυνση της αναβάθμισης των ναυπηγείων, ώστε να είναι έτοιμα να μετάσχουν και σε προγράμματα συμπαραγωγής αμερικανικών πλοίων στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι τα Ναυπηγεία Ελευσίνας πιθανότατα θα παίξουν καίριο ρόλο στο εξοπλιστικό πρόγραμμα του ναυτικού, καθώς έχουν τις προδιαγραφές για συμπαραγωγή όχι μόνο των αμερικανικών, αλλά και των γαλλικών φρεγατών και βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο εξυγίανσης από την ONEX, με χρηματοδότηση της αμερικανικής αναπτυξιακής τράπεζας DFC.
Όμως, το κατασκευαστικό αντικείμενο του προγράμματος, που θα περιλαμβάνει όχι μόνο κατασκευή νέων πλοίων, αλλά και την αναβάθμιση των τεσσάρων φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ, είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.
Η κυβέρνηση έδωσε εξάμηνη παράταση στην ειδική διαχείριση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά μετά τον αποτυχημένο διαγωνισμό και θα πρέπει μέσα στο καλοκαίρι να εκκινήσει τη διαδικασία εκ νέου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, εάν έχει ξεκαθαρίσει ως τότε το τοπίο σχετικά με την προμήθεια των φρεγατών, η ONEX δεν θα κατεβεί στο διαγωνισμό με μια συμβολική προσφορά, όπως συνέβη στην προηγούμενη διαδικασία, αλλά με μια ανταγωνιστική προσφορά που θα υποστηριχθεί από την DFC.
