Την πρώτη κοινή συνάντησή του με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη και Mustafa Akinci, θα έχει αύριο ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Ban ki-moon, στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός.
Στην συνάντηση αναμένεται να αξιολογηθεί η πορεία των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό και κυρίως να εξεταστούν τρόποι για να ξεπεραστούν τα προβλήματα στην διαπραγματευτική διαδικασία και να φθάσουν σε «ακτίνα συμφωνίας» οι θέσεις των δύο πλευρών, πράγμα που θα διευκολύνει την κατάληξη σε κοινή συμφωνία Αναστασιάδη - Akinci για την λύση του Κυπριακού.
Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων, δείχνουν ότι η αισιοδοξία την οποία καλλιέργησε ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ των Ηνωμένων Εθνών, Μπαρθ Άιντε, δεν επιβεβαιώνεται, με αποτέλεσμα ο πρόεδρος Αναστασιάδης να τονίσει πως, αν και σημειώθηκε πρόοδος σε ορισμένα ζητήματα, «η λύση του Κυπριακού δεν είναι κοντά».
Έτσι, αρχικός σχεδιασμός του κ. Άϊντε για μια συμφωνία εντός του Μαρτίου και για δημοψηφίσματα τον Μάϊο, μετατίθεται για το φθινόπωρο. Από την πορεία των διαπραγματεύσεων, διαφαίνεται ότι η καλή «χημεία» μεταξύ των κυρίων Αναστασιάδη και Akinci, από μόνη της δεν είναι αρκετή για μια συνολική και βιώσιμη λύση.
Επίσης, εκ του αποτελέσματος διαπιστώνεται ότι οι επισκέψεις στην Κύπρο στα τέλη του περασμένου χρόνου, των υπουργών Εξωτερικών Γερμανίας, Βρετανίας, Ρωσίας και ΗΠΑ δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Κι ‘ αυτό, γιατί η Άγκυρα εξακολουθεί να τηρεί σκληρή στάση σε τρία κυρίως θέματα : εδαφικό, ασφάλεια-εγγυήσεις και εκ περί τροπής προεδρία.
Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι ο κ. Akinci δεν μπορεί να αποφασίσει μόνος του και ακόμα περισσότερο σε αντίθεση με την Άγκυρα. Έγκυρη πηγή δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι η πρόοδος που έχει καταγραφεί στις διαπραγματεύσεις, συνίσταται στην «συναντίληψη» Αναστασιάδη-Akinci για ορισμένα καίρια θέματα και όχι στο ότι έχει επέλθει «σύγκλιση» στις θέσεις των δύο πλευρών.
Συγκεκριμένα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν γίνει «θετικά βήματα» στο κρίσιμο κεφάλαιο της διακυβέρνησης, (δεδομένου ότι ο διαμοιρασμός εξουσίας ήταν πάντα άξονας διαφωνιών και ο κ. Akinci επιμένει στην εκ περιτροπής προεδρία), της Οικονομίας και της συμμετοχής στην Ε.Ε. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στην αξιοποίηση προηγούμενων συγκλίσεων επί Χριστόφια -Ταλάτ, οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν βελτιώσεις σε σχέση με αντίστοιχες πρόνοιες απορριφθέντων από τον κυπριακό λαό σχεδίων.
Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι διαπραγματεύσεις επικεντρώθηκαν στο εξαιρετικά δύσκολο και περίπλοκο θέμα του περιουσιακού, το οποίο επηρεάζει Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Δυστυχώς οι συζητήσεις δεν προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς, παρά τη σχετική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, σε σχέση κυρίως με την κατηγοριοποίηση των περιουσιών.
Μετά από επιμονή του προέδρου Αναστασιάδη, έγινε την περασμένη βδομάδα μια πρώτη συζήτηση για το εδαφικό, το οποίο μαζί με το περιουσιακό είναι όπως τα «συγκοινωνούντα δοχεία». Για την πορεία των διαπραγματεύσεων ο τέως πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας ο οποίος συμμετέχει στο Εθνικό Συμβούλιο, δήλωσε ότι δεν βλέπει λύση σύντομα και εξέφρασε αμφιβολίες για τις προθέσεις της Τουρκίας. Σε χθεσινή συνέντευξη στο τηλεοπτικό σταθμό «ΣΙΓΜΑ», ο κ. Χριστόφιας ανέφερε συγκεκριμένα:«Έχω διαμηνύσει στον κ. Akinci ότι αν επιμείνει στις εγγυημένες πλειοψηφίες, δεν θα υπάρξει λύση…Αλλά, δυστυχώς, ο φίλος μου ο Akinci σημείωσε ο Δημήτρης Χριστόφιας, «στρεψοδικεί πάνω στην πιο σημαντική σύγκλιση των τεσσάρων ελευθεριών, η οποία δίνει το δικαίωμα σε όλους ανεξαίρετα τους Κυπρίους να επιλέξουν, μετά από μια περίοδο μεταβατική, πού θέλουν να ζήσουν, πού θέλουν να εργαστούν, να ασκήσουν το δικαίωμα του επαγγέλματος και την ίδια ώρα να αποκτήσουν περιουσία. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, θα έλεγα ότι ήταν επαναστατική κίνηση από πλευράς του Ταλάτ και νομίζω ότι είναι και ο λόγος που ο κ. Ερντογάν τον τιμώρησε». Αν ο κ. Akinci επιμείνει σε αυτό, «θα είναι μεγάλο λάθος του, διότι δεν θα έχουμε λύση», επεσήμανε ο κ. Χριστόφιας. Στην ερώτηση, αν είναι εφικτό να υπάρξει κατάληξη σε συμφωνημένο σχέδιο λύσης εντός του 2016, ο κ. Χριστόφιας απάντησε ότι αυτό εξαρτάται «από την πολιτική της Τουρκίας - επιμένω - και από τον ίδιο τον Mustafa Akinci , ο οποίος δεν βρίσκεται στην εύκολη θέση που βρίσκεται ο κ. Αναστασιάδης σε σχέση με την Ελλάδα». Εμείς, σημείωσε ο Δ. Χριστόφιας, χειριζόμαστε το Κυπριακό έχοντας το ελεύθερο από την Ελλάδα, ενώ η τουρκοκυπριακή ηγεσία - όποια κι αν είναι - δεν χειρίζεται το Κυπριακό ελεύθερα από την Τουρκία. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο μέχρι τώρα απολογισμός των διαπραγματεύσεων Αναστασιάδη-Ακιντζί συνοψίζεται στα εξής: - Υπάρχει συμφωνία να υπάρχουν δύο ομόσπονδα κρατίδια (ελληνοκυπριακό και τουρκοκυπριακό) και ένα ομοσπονδιακό κράτος. Ωστόσο, η ελληνοκυπριακή θέση είναι ότι το ομοσπονδιακό κράτος πρέπει να είναι μετεξέλιξη της υφιστάμενης Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ η τουρκοκυπριακή θέση, είναι ότι το ομοσπονδιακό κράτος θα προέλθει από ένα «νέο συνεταιρισμό». - Διαπιστώνεται συναντίληψη, πως η λύση θα είναι εναρμονισμένη με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Το ίδιο ισχύει και για το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών, όπως και ότι οι παρεκκλίσεις δεν θα είναι μόνιμες. - Στο δημογραφικό θα ισχύσει η αναλογία 4:1, η οποία θα επανεξετάζεται κάθε 25 χρόνια. Σήμερα, οι Ελληνοκύπριοι είναι περίπου 800.000 και στα κατεχόμενα ο πληθυσμός είναι περίπου 220.000. Οι μισοί εξ αυτών και πάνω, όμως, είναι Τούρκοι έποικοι. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδέχεται την παραμονή του συνόλου σχεδόν των Τούρκων εποίκων. -Στη δημόσια υπηρεσία η αναλογία θα είναι 67% με 33%. -Στο εδαφικό συζητούνται κριτήρια για εδαφικές αναπροσαρμογές και περιοχές ειδικού καθεστώτος. Στις εγγυήσεις, η τουρκοκυπριακή πλευρά φαίνεται να αντιλαμβάνεται πως δεν μπορούν να συνεχιστεί το τριμερές σχήμα Ελλάδα -Τουρκία -Βρετανία του 1960, ούτε και να είναι στρατιωτικής φύσεως. Θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι πως θα πρέπει να καταργηθούν οι εγγυήσεις και να αποχωρήσουν τα στρατεύματα. Η Ε.Ε. θα εγγυάται συνταγματικά το κράτος και το Συμβούλιο Ασφαλείας κάτω από το κεφάλαιο 7 του καταστατικού χάρτη, την εφαρμογή της λύσης και την ανεξαρτησία της χώρας. -Στο περιουσιακό υπάρχει συναντίληψη για τις κατηγορίες που είναι 22 και τις θεραπείες που είναι πέντε (πλήρης αποκατάσταση, μερική αποκατάσταση, να δοθεί περιουσία σε άλλη τοποθεσία, ανταλλαγή και αποζημίωση). Στο θέμα αυτό υπάρχουν διαφωνίες, όπως και ποιος θα έχει τον πρώτο λόγο μεταξύ του νόμιμου ιδιοκτήτη και του σημερινού χρήστη μιας περιουσίας. - Αναφορικά με την εσωτερική ιθαγένεια θα υπάρχουν περιορισμοί. Θα τεθούν κριτήρια (να μιλούν την γλώσσα του κρατιδίου) ενώ κάποιος που θα έχει την εσωτερική ιθαγένεια πρέπει να είναι υπήκοος του κεντρικού κράτους. - Διαφωνία υπάρχει στο θέμα της εκ περιτροπής Προεδρίας, όπως και το θέμα του FIR. Η τουρκοκυπριακή πλευρά θέλει εκ περιτροπής Προεδρία στην κεντρική κυβέρνηση και δυο πύργους Ελέγχου. Επίσης , επιμένει να είναι πάντοτε τουρκοκύπριος ο υπουργός Εξωτερικών. Εξάλλου , σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο πρόεδρος Αναστασιάδης επιδιώκει να μην υπάρξουν μεταβατικές περίοδοι, να λειτουργήσουν τα κρατικά όργανα από την πρώτη ημέρα της συμφωνίας και σ' ένα τρίμηνο να είναι όλα έτοιμα. Επίσης, θέση του είναι πως αμέσως μετά την έγκριση της συμφωνίας θα πρέπει να αποδοθεί η Αμμόχωστος στους Ελληνοκύπριους κατοίκους της και να αποχωρήσει μεγάλο τμήμα των κατοχικών στρατευμάτων. Για τα ζητήματα αυτά, ωστόσο, δεν υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Akinci και της Άγκυρας.
