Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν και την τελευταία τους κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση, καθώς η Moody’s υποβάθμισε τη χώρα από ΑΑΑ σε Aa1. Πίσω από την κίνηση κρύβεται μια αυξανόμενη ανησυχία: ότι τα διαρκώς διογκούμενα ελλείμματα και το δυσθεώρητο χρέος απειλούν όχι μόνο τη δημοσιονομική βιωσιμότητα των ΗΠΑ, αλλά και τη θέση τους ως «ασφαλές καταφύγιο» για το παγκόσμιο κεφάλαιο.
Η Moody’s ήταν η τελευταία από τις τρεις μεγάλες εταιρείες αξιολόγησης που διατηρούσε την κορυφαία βαθμολογία για την αμερικανική οικονομία. Η Fitch την είχε αφαιρέσει το καλοκαίρι του 2023 και η S&P ήδη από το 2011. Πλέον, όλες τοποθετούν την αμερικανική οικονομία κάτω από το ΑΑΑ.
«Αναγνωρίζουμε τη δύναμη της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ, αλλά πλέον δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν την επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών», ανέφερε η Moody’s.
Έλλειμμα 2 τρισ. και κανένα φρένο
Η υποβάθμιση έρχεται σε μια στιγμή που το ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα αγγίζει τα 2 τρισ. δολάρια, δηλαδή πάνω από το 6% του ΑΕΠ. Και το χειρότερο; Το Κογκρέσο εξακολουθεί να συζητά νομοσχέδιο φοροελαφρύνσεων και δαπανών που θα προσθέσει τρισ. επιπλέον στο χρέος μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Η Moody’s επέρριψε ευθύνες τόσο στους Δημοκρατικούς, όσο και στους Ρεπουμπλικάνους για τη συνεχή διόγκωση των ελλειμμάτων, που «δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης». Η εικόνα γίνεται ακόμα πιο ανησυχητική αν προστεθούν τα υψηλά επιτόκια, που ανεβάζουν σημαντικά το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
Η αντίδραση των αγορών ήταν άμεση: οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων ανέβηκαν έως και το 4,49%, ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του S&P 500 υποχώρησαν κατά 0,6%.
Όπως σχολίασαν αναλυτές, πλέον η "ασφαλής" φύση του δολαρίου και των Treasuries τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Ο δρόμος προς την υποβάθμιση
Η Moody’s είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό. Από τον Νοέμβριο του 2023 είχε αλλάξει την προοπτική των ΗΠΑ σε «αρνητική». Όπως και οι Fitch και S&P πριν, η υποβάθμιση ήρθε μετά από περίοδο παρατεταμένης αβεβαιότητας και πολιτικής διαμάχης για το όριο χρέους.
Ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, αμφισβητούν το timing της απόφασης. Ο Joseph Lavorgna, πρώην σύμβουλος στον Λευκό Οίκο επί Τραμπ και τώρα επικεφαλής οικονομολόγος στη SMBC Nikko Securities, δήλωσε πως η στιγμή είναι «παράξενη», καθώς το Κογκρέσο συζητά κρίσιμα φορολογικά νομοσχέδια. Υποστηρίζει πως ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ στο 100% δεν είναι καθόλου σπάνιος διεθνώς και ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να υπερέχουν σε ανάπτυξη και παραγωγικότητα.
Χρέος χωρίς ταβάνι
Η προοπτική δεν είναι ευοίωνη. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) προβλέπει ότι το χρέος των ΗΠΑ θα ξεπεράσει το 107% του ΑΕΠ έως το 2029 — επίπεδα ρεκόρ που δεν έχουμε δει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτό δεν περιλαμβάνει τις επιπτώσεις από μια ενδεχόμενη μόνιμη επέκταση των φοροελαφρύνσεων του 2017, που μπορεί να προσθέσει τρισεκατομμύρια στο έλλειμμα.
Ταυτόχρονα, η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει διαρκώς τις δαπάνες για την Κοινωνική Ασφάλιση και το Medicare, ενώ τα επιτόκια παραμένουν υψηλά.
Η Moody’s εκτιμά ότι τα ελλείμματα θα διευρυνθούν στο 9% του ΑΕΠ έως το 2035, από 6,4% σήμερα, λόγω αυξημένων τόκων, κοινωνικών δαπανών και αδύναμων εσόδων.
