«Στοπ» στις «αυτοματοποιημένες» κατασχέσεις λογαριασμών των εταίρων - διαχειριστών εταιρειών με οφειλές ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ βάζουν τα δικαστήρια και επιβάλλουν να προηγείται της κατάσχεσης η πλήρης διαδικασία κοινοποίησης καταλογιστικών πράξεων.
Οι κατασχέσεις προσωπικών λογαριασμών των εταίρων για οφειλές ασφαλιστικών εισφορών από εταιρείες έχουν γίνει εφιάλτης για πολλούς επιχειρηματίες, καθώς ο ΕΦΚΑ δεν συνηθίζει να κοινοποιεί προηγουμένως καταλογιστικές πράξεις, με αποτέλεσμα να βρίσκονται οι εταίροι ξαφνικά αντιμέτωποι με τη δέσμευση των λογαριασμών τους.
Οι κατασχέσεις λογαριασμών των εταίρων - διαχειριστών αποτελούν μείζον θέμα ιδιαίτερα αυτή την περίοδο για χιλιάδες επιχειρηματίες, καθώς τα σωρευμένα χρέη προς τον ΕΦΚΑ έχουν φθάσει τα 50 δισ. ευρώ και ο οργανισμός εντείνει την εκστρατεία είσπραξης και ετοιμάζεται να «βάλει στο παιχνίδι» εισπρακτικές εταιρείες.
Πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (με αριθμό 1868/2025) βάζει τάξη στις πρακτικές που οφείλει να ακολουθεί ο ΕΦΚΑ για τη δέσμευση λογαριασμών, ακυρώνοντας κατάσχεσης λόγω μη κοινοποίησης καταλογιστικών πράξεων σε αλληλέγγυα υπεύθυνα πρόσωπα, δηλαδή στους δύο εταίρους.
Η υπόθεση αφορά μια ετερόρρυθμη εταιρεία και δύο φυσικά πρόσωπα, ομόρρυθμους εταίρους και διαχειριστές της. Η εταιρεία είχε δημιουργήσει σημαντικές οφειλές προς τον e-Ε.Φ.Κ.Α. από καθυστερούμενες κύριες εισφορές και πρόσθετα τέλη, συνολικού ποσού 270.257,80 ευρώ. Οι οφειλές αυτές είχαν ρυθμιστεί αρχικά δύο φορές, αλλά οι ρυθμίσεις απωλέσθησαν λόγω μη πληρωμής των δόσεων.
Προκειμένου να εισπράξει τις οφειλές, ο e-Ε.Φ.Κ.Α. προχώρησε σε αναγκαστικές κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών των δύο ομόρρυθμων εταίρων - διαχειριστών, θεωρώντας τους αλληλέγγυα υπεύθυνους για τα χρέη της εταιρείας. Οι κατασχέσεις έγιναν με κατασχετήρια έγγραφα που εκδόθηκαν τον Μάρτιο του 2024.
Οι δύο εταίροι, μαζί με την εταιρεία, άσκησαν ανακοπή ζητώντας την ακύρωση των κατασχετηρίων εγγράφων. Ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς τους ήταν ότι ο e-Ε.Φ.Κ.Α. όφειλε να εκδώσει καταλογιστικές πράξεις και ταμειακές βεβαιώσεις στο όνομα εκάστου εξ αυτών και να τους τις κοινοποιήσει, ώστε να ενημερωθούν για τα χρέη τους και να τους δοθεί η δυνατότητα να ασκήσουν τα δικονομικά τους δικαιώματα πριν την έναρξη της αναγκαστικής εκτέλεσης.
Η απόφαση του Δικαστηρίου
Το Δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την ανακοπή, ακυρώνοντας τα κατασχετήρια έγγραφα που είχαν εκδοθεί σε βάρος των δύο ομόρρυθμων εταίρων-διαχειριστών.
Για την αλληλέγγυα ευθύνη ομορρύθμων εταίρων, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την προσωπική, αλληλέγγυα και απεριόριστη ευθύνη των ομόρρυθμων εταίρων για τις ασφαλιστικές οφειλές της εταιρείας. Αυτή η ευθύνη απορρέει από τις διατάξεις του Εμπορικού Νόμου και του Ν. 4072/2012 (άρθρα 249 και 271), καθώς και από το άρθρο 920 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, το οποίο επιτρέπει την αναγκαστική εκτέλεση κατά των ομόρρυθμων εταίρων με βάση εκτελεστό τίτλο κατά της εταιρείας.
Η απόφαση αναφέρθηκε και στο άρθρο 31 του Ν. 4321/2015, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 64 του Ν. 4646/2019, το οποίο καθιερώνει προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη των νομίμων εκπροσώπων, διαχειριστών κ.λπ. νομικών προσώπων για την καταβολή των ασφαλιστικών τους οφειλών. Το Δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι αυτή η διάταξη δεν αναιρεί την ευθύνη των εταίρων βάσει του εμπορικού δικαίου, αλλά επιδιώκει την επέκταση του κύκλου των ευθυνόμενων προσώπων για τη διασφάλιση της είσπραξης των οφειλών.
Κομβικός ρόλος της κοινοποίησης
Το πιο κρίσιμο σημείο της απόφασης είναι η ερμηνεία της παραγράφου 4 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015. Η διάταξη αυτή αναγνωρίζει στους προσωπικώς και αλληλέγγυα ευθυνόμενους τη δυνατότητα να ασκήσουν όλα τα δικαιώματα που παρέχονται στο ίδιο το νομικό πρόσωπο έναντι των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ωστόσο, το Δικαστήριο τόνισε ότι προϋπόθεση για την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων είναι η κοινοποίηση και σε αυτά τα πρόσωπα της καταλογιστικής πράξης που εκδίδεται κατά του νομικού προσώπου. Ελλείψει νόμιμης κοινοποίησης της καταλογιστικής πράξης, επιβάλλεται, πριν από τη λήψη οποιουδήποτε αναγκαστικού μέτρου είσπραξης, να τους κοινοποιείται προσηκόντως ατομική ειδοποίηση στην οποία να αναφέρονται τα προσδιοριστικά στοιχεία του χρέους.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε επίδοση στους ανακόπτοντες (τους ομόρρυθμους εταίρους-διαχειριστές), πριν από την επιβολή των κατασχέσεων, σχετικής ατομικής ειδοποίησης που να περιλαμβάνει τις οφειλές για τις οποίες φέρονται ως συνυπόχρεοι. Επίσης, το γεγονός ότι οι οφειλές της εταιρείας είχαν υπαχθεί σε ρύθμιση δεν σημαίνει, όπως έκρινε το Δικαστήριο, ότι οι ανακόπτοντες είχαν πλήρη γνώση του είδους και της αιτίας του χρέους τους ως αλληλέγγυα ευθυνόμενων προσώπων, ούτε της επικείμενης έναρξης αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος τους.
Έτσι, λόγω της μη νόμιμης κοινοποίησης των καταλογιστικών πράξεων ή σχετικής ατομικής ειδοποίησης στους αλληλέγγυα υπεύθυνους εταίρους, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι προσβαλλόμενες κατασχέσεις ήταν μη νόμιμες και τις ακύρωσε. Η απόφαση υπογραμμίζει τη σημασία της τήρησης των δικονομικών κανόνων και του δικαιώματος των διοικουμένων σε ενημέρωση και ακρόαση πριν την εφαρμογή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, ακόμη και στην περίπτωση της αλληλέγγυας ευθύνης.
