Την πολιτική του Τραμπ για το εμπόριο αποδομεί, με ψυχρή, τεχνοκρατική γλώσσα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην ενημερωμένη έκθεση προβλέψεων για την παγκόσμια οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι ως τώρα, η αναδίπλωση που έκανε ο Αμερικανός πρόεδρος μετά τις αρχικές εξαγγελίες για τους δασμούς στις 2 Απριλίου έχει αποτρέψει μια σοβαρή κάμψη της ανάπτυξης, αλλά στο μέλλον οι δασμοί θα αποδειχθούν «βαρίδι» για την παγκόσμια οικονομία.
Το ΔΝΤ αναθεώρησε ελαφρώς προς τα πάνω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2025, φέρνοντας μια νότα αισιοδοξίας εν μέσω των συνεχιζόμενων εμπορικών εντάσεων. Η αναπροσαρμογή αυτή οφείλεται στην εν μέρει αναστολή των δασμών του Τραμπ, οι οποίοι αποδείχθηκαν τελικά χαμηλότεροι από ό,τι είχε αρχικά ανακοινωθεί.
Ωστόσο, το ΔΝΤ επιμένει ότι οι δασμοί παραμένουν αυξημένοι σε ιστορικά επίπεδα και συνεχίζουν να επηρεάζουν δυσμενώς το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη, δημιουργώντας ένα περιβάλλον εύθραυστης ανθεκτικότητας.
Η (ελαφρώς) βελτιωμένη εικόνα
Στη νέα έκθεση World Economic Outlook, το ΔΝΤ ανεβάζει την εκτίμησή του για την παγκόσμια ανάπτυξη φέτος από 2,8% σε 3,0%, και για το επόμενο έτος από 3,0% σε 3,1%. Αυτή η μικρή αλλά σημαντική βελτίωση αποδίδεται κυρίως στην εν μέρει αναστροφή της κλιμάκωσης των δασμών που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ μειώθηκε από 24% σε περίπου 17% μετά την αναστολή των υψηλότερων δασμών που είχαν ανακοινωθεί στις Απριλίου για τους περισσότερους εμπορικούς εταίρους και την αποκλιμάκωση των εντάσεων με την Κίνα τον Μάιο.
Επιπλέον, αρκετοί άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στην τρέχουσα ανθεκτικότητα:
-
Έντονη αύξηση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ: Το πρώτο τρίμηνο του έτους παρατηρήθηκε μια απότομη αύξηση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, καθώς οι επιχειρήσεις έσπευσαν να προλάβουν πιθανούς μελλοντικούς δασμούς. Αυτό στήριξε την οικονομική δραστηριότητα σε Ευρώπη και Ασία.
-
Βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών: Η χαλάρωση των νομισματικών συνθηκών, σε συνδυασμό με την υποχώρηση του παγκόσμιου πληθωρισμού, συνέβαλε στη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
-
Υποτίμηση του δολαρίου: Το δολάριο έχει υποτιμηθεί κατά περίπου 8% από τον Ιανουάριο, κάτι που, σε αντίθεση με προηγούμενα επεισόδια αύξησης των δασμών επηρέασε δυσμενώς ανταγωνιστικότητα άλλων χωρών έναντι των ΗΠΑ.
Η εύθραυστη ανθεκτικότητα και οι συνεχιζόμενοι κίνδυνοι
Παρά τις θετικές αυτές εξελίξεις, η ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας παραμένει εύθραυστη. Το εμπορικό σοκ, αν και λιγότερο σοβαρό από ό,τι αρχικά εκτιμήθηκε, παραμένει σημαντικό. Η παγκόσμια ανάπτυξη, στο περίπου 3%, βρίσκεται ακόμα απογοητευτικά κάτω από τον μέσο όρο της προ-COVID εποχής. Επιπλέον, προβλέπεται συνεχής μείωση του παγκόσμιου εμπορίου ως ποσοστό της παραγωγής, από 57% το 2024 σε 53% το 2030, υποδηλώνοντας μια μακροπρόθεσμη τάση απο-παγκοσμιοποίησης.
Οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία παραμένουν σταθερά προς την αρνητική πλευρά:
-
Επανφορά υψηλότερων δασμών: Οι δασμοί ενδέχεται να επανέλθουν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα μετά την 1η Αυγούστου, ή εάν οι υπάρχουσες συμφωνίες καταρρεύσουν. Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να μειώσει την παγκόσμια παραγωγή κατά 0,3% το 2026.
-
Συνεχιζόμενη εμπορική αβεβαιότητα: Χωρίς ολοκληρωμένες συμφωνίες, η αβεβαιότητα στον τομέα του εμπορίου θα μπορούσε να επιβαρύνει όλο και περισσότερο τις επενδύσεις και την οικονομική δραστηριότητα.
-
Πληθωριστικές πιέσεις στις ΗΠΑ: Τα τελευταία στοιχεία τιμών υποδεικνύουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται σταδιακά στις ΗΠΑ. Το κόστος των δασμών πιθανόν να μετακυλιστεί στους Αμερικανούς λιανοπωλητές και τελικά στους καταναλωτές.
-
Υψηλό δημόσιο χρέος: Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν υψηλό δημόσιο χρέος και ελλείμματα, καθιστώντας τις ευάλωτες σε μια ξαφνική σύσφιξη των χρηματοπιστωτικών συνθηκών.
-
Γεωπολιτικό περιβάλλον: Το γεωπολιτικό περιβάλλον παραμένει εύθραυστο, με δυνατότητα για περισσότερες αρνητικές διαταραχές στην προσφορά.
Οι συστάσεις του ΔΝΤ
Το ΔΝΤ συνεχίζει να καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε σύνεση και ενισχυμένη συνεργασία. Βασικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν:
-
Αποκατάσταση της σταθερότητας στην εμπορική πολιτική: Είναι ζωτικής σημασίας η επίλυση των εμπορικών διαφορών και η συμφωνία σε σαφή και προβλέψιμα πλαίσια για τη μείωση της αβεβαιότητας.
-
Διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας: Η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της μακροοικονομικής, νομισματικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (σ.σ.: πρόκειται για μια έμμεση αναφορά στις επιθέσεις που δέχεται το τελευταίο διάστημα ο πρόεδρος της Fed από τον Τραμπ και στη συνεχή πίεση από τον Λευκό Οίκο για μείωση επιτοκίων).
-
Αποκατάσταση του δημοσιονομικού χώρου: Η σταδιακή και αξιόπιστη δημοσιονομική εξυγίανση είναι προτεραιότητα για πολλές χώρες.
-
Αύξηση της μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας: Καθώς η παγκόσμια ανάπτυξη παραμένει υποτονική, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την αύξηση της παραγωγικότητας μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι προβλέψεις
Οι νέες προβλέψεις του ΔΝΤ αναδεικνύουν τις ακόλουθες τάσεις:
-
Παγκόσμια ανάπτυξη: 3,0% για το 2025 και 3,1% για το 2026.
-
Προηγμένες οικονομίες: 1,5% το 2025 και 1,6% το 2026.
-
Ηνωμένες Πολιτείες: 1,9% το 2025 και 2,0% το 2026, κυρίως λόγω των χαμηλότερων δασμών και των χαλαρότερων χρηματοπιστωτικών συνθηκών.
-
Ευρωζώνη: 1,0% το 2025 και 1,2% το 2026. Η αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2025 οφείλεται κυρίως στην ισχυρή επίδοση της Ιρλανδίας.
-
Κίνα: 4,8% το 2025 και 4,2% το 2026, αντανακλώντας την ισχυρότερη δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2025 και τη σημαντική μείωση των δασμών ΗΠΑ-Κίνας.
