Παγκόσμιες χρηματαγορές, η επόμενη ημέρα

Η άποψη του γράφοντος για τις αγορές στηρίζεται στον συνδυασμό θεμελιώδους ανάλυσης με παρατήρηση των τάσεων στις τιμές, ως εκ τούτου επιλέχθηκε η αναφορά στο παρόν άρθρο με χρήση κυρίως ποιοτικών και λιγότερο διαγραμματικών όρων.  Η  εκτίμησή μας είναι οτι η άνοδος που ξεκίνησε στις μετοχικές αξίες το 2010 πιθανώς βρίσκεται στην τελευταία της φάση. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις γι αυτό. Ας τις δούμε μια- μια.

Σαφείς ενδείξεις

Η πρώτη ένδειξη αφορά στις τάσεις στην αγορά συναλλάγματος. Η αγορά συναλλάγματος, που είναι μια γιγαντιαία αγορά καθώς σε αυτή βασίζονται οι συναλλαγές του παγκόσμιου εμπορίου, δείχνει ότι οι επενδυτές συνεχίζουν να «σορτάρουν» τόσο το ευρώ όσο και άλλα νομίσματα, και να είναι τοποθετημένοι σε αμερικάνικα δολάρια (και πολύ λίγοι σε γιαπωνέζικα γιεν).

Αν και οι θέσεις «short» (θέση πώλησης) σε ευρώ έχουν μειωθεί σημαντικά τον τελευταίο μήνα, κάτι που δείχνει ότι προφανώς περιμένουν τη μικροανάκαμψη μετοχικών αξιών που όντως είναι σε εξέλιξη και κάποια βραχυπρόθεσμη μικροενίσχυση του ευρώ, οι θέσεις πώλησης (short) συνεχίζουν να είναι κυρίαρχες. Π.χ., οι θέσεις short σε ευρώ τώρα (το άρθρο συντάχθηκε την 22α Φεβρουαρίου) ξεπερνάνε τα 22 δισ. ευρώ έναντι μόλις 13 δισ. ευρώ με θέσεις «αγοράς»! Αυτο είναι ενδεικτικό ότι επέρχεται ύφεση σε περιφερειακές οικονομίες  και ‘’καταιγίδα’’ στις περιφερειακές αγορές μετοχών.

Η δεύτερη ένδειξη αφορά στη μεγάλη αύξηση των διακυμάνσεων στις μετοχές. Αυτό αποτελεί  προάγγελο της αλλαγής της «τάσης» και της «ταχύτητας» στην αγορά. Η αντίληψη των επενδυτών, ή σωστότερα η διάθεση των επενδυτών να αναλάβουν κίνδυνο, αλλάζει.

Οι μεγάλοι επενδυτές (το «έξυπνο χρήμα») πλέον ρευστοποιούν μεγάλο κομμάτι των επενδύσεων. Δεν πρόκειται για απλές αγοραπωλησίες, αλλά για έξοδο επενδύσεων από την αγορά μετοχών. Η πρόσφατη κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Κίνας (-50% σε 6 μήνες) και στη συνέχεια των ευρωπαϊκών τραπεζικών αξιών, μας έδωσαν μια πολύ πικρή πρόγευση για το πόσο μεγάλοι είναι πλέον οι κίνδυνοι στις μετοχικές αξίες. Η πτώση των τιμών των τραπεζών (ήδη έχει ξεκινήσει με απώλειες της τάξεως του 25% από τις αρχές ετους) είναι ακριβής ένδειξη ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τις αγορές.

H κατάρρευση της τιμής της Deutsche Bank είναι μόνο η αρχή. Θα θυμίσω ότι 6 μήνες πριν την κρίση του 2007, οι τραπεζικοί τίτλοι είχαν πρώτοι ξεκινήσει να χάνουν αξία. Η κρίση ακολούθησε...

Η τρίτη ένδειξη αφορά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά στην αγορά ομολόγων τα οποία έχουν αλλάξει δραματικά στους τελευταίους έξι μήνες. Τα επιτόκια σε ομόλογα υψηλού κινδύνου έχουν ανέβει απότομα παγκοσμίως, ενδεικτικά στις ΗΠΑ από επίπεδα 7% - 7,5% όπου ήταν τον Αύγουστο, σε επίπεδα 10% - 10,5% την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές.

Αυτά είναι απαγορευτικά επίπεδα, και αυτόματα σημαίνουν ότι επιχειρήσεις (π.χ. ενέργειας), κοινωφελείς οργανισμοί (σχολεία) ή και κάποιοι Δήμοι - Πολιτείες που μπορεί να χρειαστούν πολύτιμη ρευστότητα, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να την προμηθευτούν με καλούς όρους, οι χρεοκοπίες είναι έξω από την πόρτα μας και θα είναι πολλές. Και δεν αναφερόμαστε τόσο στις ΗΠΑ, που διαθέτουν την ισχυρότερη οικονομία του κόσμου με ανεργία κάτω από 5%, αλλά κυρίως στην Ευρώπη, την «οριεντάλ» Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κλπ), τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή).

Η τέταρτη ένδειξη, που όμως δεν εχει ακόμη επιβεβαιωθεί από την τεχνική ανάλυση αλλά είναι σε εξέλιξη, αφορά στην πορεία των τιμών του πετρελαίου και του χρυσού. Οι τιμές του πετρελαίου αλλά και του χρυσού είδαν τα χαμηλά τους, ξεκίνησαν να ανακάμπτουν και υπάρχουν ενδείξεις ότι θα συνεχίσουν την ανάκαμψη στο επόμενο διάστημα.

Ενδείξεις υπάρχουν τόσο από την εξέλιξη των τιμών όσο, κυρίως, από την πρώτη συμφωνία που επιτεύχθηκε στην Ντόχα του Κατάρ ανάμεσα σε 4 χώρες (Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Βενεζουέλα και Κατάρ) που εκπροσωπούν το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής, να παγώσουν την παραγωγή στα υπάρχοντα επίπεδα. 

Ο ρόλος του πετρελαίου

Καταρχήν μια ανάκαμψη της τιμής του πετρελαίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολύ υψηλότερες τιμές. Ανάκαμψη τιμών πετρελαίου της τάξης του 100% ως 200% σε βάθος χρόνου 12 μηνών δεν είναι ασυνήθιστη για τη συγκεκριμένη αγορά. Από την άλλη, καθώς το πετρέλαιο χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη για τη λειτουργία των αγροτικών μηχανημάτων, αλλά και έμμεσα επηρεάζει το κόστος των ζωοτροφών και της βιομηχανικής παραγωγής ιδιαίτερα ενεργοβόρων βιομηχανιών, αύξηση της τιμής του θα έχει επιπτώσεις και εκεί.

Οποιαδήποτε αύξηση στην τιμή του πετρελαίου οδηγεί στη συνέχεια σε χρεοκοπίες σε εταιρείες μετάλλων ή εμπορευμάτων που δεν μπορούν να μετακυλήσουν το κόστος στην κατανάλωση, αλλά και σε αύξηση στις τιμές των εμπορευμάτων (ρύζι, καφέ, κρέας κλπ). Η ανάκαμψη επίσης στον χρυσό που ξεκίνησε πριν από ένα μήνα, μάλλον αποτελεί προπομπό αύξησης των τιμών των εμπορευμάτων, δεν είναι διόλου τυχαία ενώ πιθανότατα θα συνεχιστεί.

Ο χρυσός είναι ένα από τα εμπορεύματα που αυξάνονται απότομα όταν υπάρχει υποψία για πληθωριστικές πιέσεις. Σε αυτά τα δεδομένα, αύξηση της τάξης του 50% - 100% στις τιμές χρυσού από τα χαμηλά επίπεδα που είδε πρόσφατα (από τα 1040 δολάρια ανά ουγγιά που είχε φτάσει, και 1.250 δολάρια που είναι τώρα περίπου, σε 1.500 δολάρια κατ’ αρχήν) δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανη. Σημειώνουμε επίσης ότι η τιμή στο πετρέλαιο ανέβηκε σημαντικά (200% περίπου) λίγο πριν την παγκόσμια κρίση του 2008.

Συμπερασματικά

Τόσο η έξοδος από τις μετοχές, όσο και η συγκέντρωση του χρήματος στο αμερικάνικο δολάριο, αλλά και η αύξηση του επασφάλιστρου κινδύνου για τα ομόλογα υψηλού κινδύνου, είναι ενδείξεις ότι εισερχόμαστε σε παγκόσμια ύφεση, αύξηση χρεοκοπιών και πτώση χρηματιστηριακών αξιών. Παρότι οι αγορές ανακάμπτουν αυτήν τη στιγμή, διότι το ξεπούλημα της προηγούμενης περιόδου ήταν απότομο, το ράλι ανακούφισης (της τάξης του 15%, οδηγώντας τον Dow Jones κοντά στις 17.500 μονάδες όπου και θα κλείσει το gap που είχε ανοιχτεί σ’ εκείνα τα επίπεδα) πιθανότατα θα ακολουθηθεί από «ξεφόρτωμα μετοχών», και χαμηλότερα επίπεδα στη συνέχεια, και όχι από νέα υψηλά επίπεδα. 

Σε όρους ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας  θα μπορούσαμε να σημειώσουμε ότι για κάποιο διάστημα είναι σαφές ότι το ΑΕΠ μεγάλων χωρών θα αναπτύσσεται ακόμη, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς. Αυτό δείχνει ότι είμαστε στη «φάση 5» του 7-ετούς οικονομικού - χρηματιστηριακού κύκλου (βλέπε πίνακα). Η διάρκεια κάθε φάσης δεν είναι σταθερή, αλλά τα χαρακτηριστικά της είναι!

Για έναν μέσο επενδυτή, η «φάση 5», σημαίνει ότι είναι ευκαιρία να μειώσει σταδιακά τη θέση του σε μετοχές από ένα μέσο όρο 75%, σε 30% των χρημάτων του, να πουλήσει χαμηλής διαβάθμισης ομόλογα και να στραφεί σε ποιοτικά ομόλογα αλλά και να αυξήσει τα μετρητά από ένα μέσο όρο 10% σε 55%!

Αναδημοσίευση από το περιοδικό Traders