Ποια χρέη προς τα Ταμεία εντάσσονται στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό

Τα χρέη προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία τα οποία μπορούν να εξοφληθούν σε έως 240 μηνιαίες δόσεις ή μέχρι 20 χρόνια αποσαφηνίζει η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ και του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών.

Η εγκύκλιος διευκρινίζει επίσης ποια εισοδήματα λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να αξιολογηθεί η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, όπως επίσης και οι όροι, τους οποίους αν παραβιάσει ο οφειλέτης, θέτει εαυτόν εκτός ρύθμισης.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ , αίτηση για ρύθμιση οφειλών μέσω του νέου πλαισίου του Εξωδικαστικού Μηχανισμού μπορεί να υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα.

Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται, ότι, πτωχευτική ικανότητα έχουν τα φυσικά πρόσωπα καθώς επίσης και τα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό. Η πτωχευτική ικανότητα μπορεί να αποδίδεται και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα.

Ποια χρέη υπάγονται

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, ρυθμίζονται σε έως 240 δόσεις, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

Κατ' εξαίρεση μπορούν να ρυθμιστούν ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές προς το σύνολο των πιστωτών εφόσον ο οφειλέτης επικαλείται γεγονότα από τα οποία να προκύπτει η επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης λόγω μείωσης των εισοδημάτων του ή αύξησης των δαπανών του σε ποσοστό τουλάχιστον 20%.

Ο οφειλέτης με ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές προς το σύνολο των πιστωτών του δικαιούται υπό όρους να υποβάλει αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών.

Ως «εξυπηρετούμενες ή ενήμερες οφειλές» νοούνται οι οφειλές που παρουσιάζουν καθυστέρηση για χρονικό διάστημα μικρότερο των ενενήντα (90) ημερών ή η σχετική σύμβαση από την οποία απορρέουν δεν έχει καταγγελθεί και περιλαμβάνει ήδη ρυθμισμένες και εξυπηρετούμενες κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης οφειλές.

Μένουν εκτός

Αντίθετα εκτός της διαδικασίας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών τίθενται:

• οι πάροχοι επενδυτικών υπηρεσιών και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών παρόχων επενδυτικών υπηρεσιών που λειτουργούν στην Ελλάδα,
• οι Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ) και οι Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ), καθώς και οι διαχειριστές τους,
• τα πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα, καθώς και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα,
• οι ασφαλιστικές ή αντασφαλιστικές επιχειρήσεις,

Επίσης, δεν υπάγονται στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών οι απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), οι οφειλές από τελωνειακούς δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν έσοδο της και αποδίδονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, οφειλές προς αλλοδαπό Δημόσιο, καθώς και οφειλές υπέρ τρίτων.

Παράλληλα, φυσικό ή νομικό πρόσωπο δεν μπορεί να υποβάλλει αίτηση για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών εφόσον:

• το 90% τουλάχιστον των συνολικών οφειλών του σε χρηματοδοτικούς φορείς, στο Δημόσιο και στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης οφείλεται σε έναν χρηματοδοτικό φορέα,
• το σύνολο των οφειλών του προς τους χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ,
• έχει υποβάλει αίτηση ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου για την επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης ή για την κήρυξη του σε πτώχευση ή για υπαγωγή στη διαδικασία του ν. 3588/2007 (Α' 153) ή του ν. 3869/2010 (Α' 130) ή του ν. 4605/2019 (Α' 52) ή του ν. 4469/2017 (Α' 62), εκτός εάν έχει υπάρξει έγκυρη παραίτηση του από τις εν λόγω διαδικασίες, μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών,
• έχει εκδοθεί οριστική απόφαση υπαγωγής σε μία από τις προαναφερόμενες διαδικασίες ή στη διαδικασία του άρθρου 68 του ν. 4307/2014, ή έχει συζητηθεί ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου η αίτηση υπαγωγής του στις παραπάνω διαδικασίες και εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης ή δεν έχουν παρέλθει δεκαπέντε (15) τουλάχιστον μήνες από την απόφαση υπαγωγής ή δεν έχουν παρέλθει τουλάχιστον δώδεκα (12) μήνες από την με οποιοδήποτε τρόπο ολοκλήρωση της διαδικασίας του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, των κοινοποιούμενων διατάξεων (ν. 4738/2020),
• έχει τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση,
• το φυσικό πρόσωπο έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση ή στην περίπτωση του νομικού προσώπου κάθε πρόσωπο που φέρει την ιδιότητα του προέδρου ή του διευθύνοντος συμβούλου ή του διαχειριστή ή του εταίρου, καθώς και κάθε πρόσωπο εντεταλμένο από το νόμο στη διαχείριση του νομικού προσώπου ή από ιδιωτική βούληση ή με δικαστική απόφαση για φοροδιαφυγή ή νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, υπεξαίρεση, εκβίαση, πλαστογραφία, δωροδοκία, δωροληψία, λαθρεμπορία, καταδολίευση δανειστών, χρεοκοπία ή απάτη σε βαθμό κακουργήματος.

Στην περίπτωση του νομικού προσώπου η ποινική καταδίκη πρέπει να αφορά αξιόποινη πράξη που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της δραστηριότητας του νομικού προσώπου που αιτείται την υπαγωγή του στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών.

Ποια εισοδήματα λαμβάνονται υπόψη

Για τους οφειλέτες που επικαλούνται μείωση των εισοδημάτων τους, θα πρέπει να αποδείξουν, με συγκεκριμένα στοιχεία. Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων ο οφειλέτης με ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές δύναται να υποβάλει αίτηση είναι η επίκληση γεγονότων από τα οποία προκύπτει επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του σε ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του είκοσι τοις εκατό (20%). Για κάθε κατηγορία οφειλέτη ισχύουν τα ακόλουθα:

• Για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα λαμβάνονται υπόψη οι μικτές μηνιαίες αποδοχές όπως αυτές δηλώνονται στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης από τον εργοδότη ή στην ΕΑΠ από τους φορείς του Δημοσίου, αφαιρουμένων πρόσθετων ή άλλων έκτακτων αποδοχών, για το τελευταίο εξάμηνο πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία (δηλαδή για την τρέχουσα περίοδο) κατά το οποίο προκύπτει η επιδείνωση, σε σύγκριση με τις αποδοχές κατά το εξάμηνο πριν την τρέχουσα περίοδο (δηλαδή την περίοδο βάσης).
• Για τους συνταξιούχους λαμβάνεται υπόψη, η μικτή μηνιαία σύνταξη της τρέχουσας περιόδου, αφαιρουμένων πρόσθετων ή άλλων έκτακτων αποδοχών, σε σύγκριση με τις αποδοχές της περιόδου βάσης.
• Για φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα ή ελευθέριο επάγγελμα και νομικά πρόσωπα, τα έσοδα της τρέχουσας περιόδου σε σύγκριση με τα έσοδα της περιόδου βάσης, όπως αυτό προκύπτει από τις περιοδικές φορολογικές δηλώσεις Φ.Π.Α.
• Εάν οι ανωτέρω δεν υπόκεινται σε Φ.Π.Α., η μείωση πρέπει να προκύπτει από τα υποβαλλόμενα στοιχεία στη Φορολογική Διοίκηση.
• Για όσους ασκούν εποχική απασχόληση ή δραστηριότητα λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές ή τα έσοδα της τρέχουσας περιόδου σε σχέση με αυτά της περιόδου βάσης.
• Για την απόδειξη των προϋποθέσεων της οικονομικής επιδείνωσης η ηλεκτρονική πλατφόρμα πραγματοποιεί τους απαραίτητους υπολογισμούς. Παρόλα αυτά οι πιστωτές ελέγχουν την τεκμηρίωση της οικονομικής επιδείνωσης σύμφωνα με τα υποβληθέντα δικαιολογητικά.

Απώλεια της ρύθμισης

Ο οφειλέτης οφείλει να τηρεί τη ρύθμιση και να καταβάλλει το σύνολο των δόσεων σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης αναδιάρθρωσης.

Στην περίπτωση επιτυχούς ολοκλήρωσης της ρύθμισης με την καταβολή του συνόλου των δόσεων κάθε καταλαμβανόμενος πιστωτής παρέχει στον οφειλέτη πιστοποίηση της ρυθμισμένης απαίτησης του βάση της σύμβασης αναδιάρθρωσης.

Ουσιαστικά η πιστοποίηση αποτελεί τίτλο εξόφλησης της ρυθμισμένης οφειλής και τίτλο διαγραφής του ποσού που τυχόν διαγράφηκε από το σύνολο των απαιτήσεων του πιστωτή που καταλαμβάνονται από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης. 

Σε περίπτωση επίτευξης σύμβασης αναδιάρθρωσης εκδίδεται αυτοματοποιημένα από το σύστημα βεβαίωση περί επίτευξης της συμφωνίας. Στη βεβαίωση αυτή αναγράφονται τα συμβαλλόμενα μέρη, οι καταλαμβανόμενοι από τη σύμβαση πιστωτές, οι οφειλές και η συμφωνηθείσα ρύθμιση (δόσεις, χρόνος), ο χρόνος επίτευξης της σύμβασης αναδιάρθρωσης.

Όμως, η απώλεια της ρύθμισης επέρχεται μετά από καταγγελία της σύμβασης αναδιάρθρωσης από οποιονδήποτε καταλαμβανόμενο πιστωτή στις εξής περιπτώσεις: 

• εάν δεν καταβληθεί ποσό που υπερβαίνει την αξία τριών (3) δόσεων της ρύθμισης,
• εάν το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση υπερβαίνει την αξία τουλάχιστον του τρία τοις εκατό (3%) του συνολικά οφειλόμενου ποσού σύμφωνα με τη σύμβαση.

Η απώλεια της ρύθμισης έχει ως αποτελέσματα:

• την απώλεια των ευεργετημάτων της ρύθμισης,
• την κατάσταση ως απαιτητού του συνόλου του υπολοίπου της οφειλής και των προηγούμενων προσαυξήσεων και τόκων,
• την επιδίωξη της είσπραξής της οφειλής με όλα τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα νομοθεσία μέτρα.