Μέσα στο 2025 θα γίνουν οι πρώτοι, σαρωτικοί έλεγχοι σε δικαιούχους τριάντα επιδομάτων για να εντοπισθούν όσοι τα λαμβάνουν χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, καθώς το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στήνει μια αχανή βάση δεδομένων, που θα συγκεντρώσει για πρώτη φορά σε ένα πληροφοριακό σύστημα όλα τα στοιχεία για τους δικαιούχους και τα επιδόματα που λαμβάνουν.
Με το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης, που έδωσε σε διαβούλευση το υπουργείο, επιχειρείται για πρώτη φορά -σε συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις των Βρυξελλών- να γίνει μια πλήρης, ηλεκτρονική καταγραφή των επιδομάτων και παροχών κοινωνικής προστασίας, στα οποία το Δημόσιο δαπανά (στοιχεία 2022) ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο ένα τέταρτο του ΑΕΠ, ή περίπου 50 δισ. ευρώ.
Τα επιδόματα είναι πολλών κατηγοριών και παρέχονται από διαφορετικές κρατικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ένα σημείο, όπου να συγκεντρώνονται όλες οι σχετικές πληροφορίες, για να υπάρχει σοβαρή στατιστική πληροφόρηση στην κυβέρνηση, αλλά και να γίνονται διασταυρωτικοί έλεγχοι.
Στο νέο μητρώο που δημιουργείται και θα λειτουργήσει πιλοτικά μέσα στο τρέχον έτος, θα καταγραφούν όλα τα στοιχεία για τους δικαιούχους και τα επιδόματα που λαμβάνει καθένας και θα διασταυρώνονται με τα φορολογικά στοιχεία που τηρεί η ΑΑΔΕ, ώστε να εντοπίζεται, για παράδειγμα, αν υπάρχουν δικαιούχοι που λαμβάνουν επιδόματα, αλλά έχουν ξεπεράσει τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου, σκοπός του νέου μητρώου είναι:
- Η παροχή πληροφοριών στο πλαίσιο ελεγκτικών διαδικασιών σχετικά με το σύνολο των χορηγούμενων παροχών και ενισχύσεων και την εξασφάλιση των εισοδηματικών κριτηρίων που συνδέονται με τις εν λόγω παροχές και ενισχύσεις ανά φυσικό πρόσωπο.
- Στο πλαίσιο ελεγκτικών διαδικασιών, τα αρμόδια όργανα αναγκάζονται συχνά να απευθύνονται σε πληθώρα φορέων χορήγησης παροχών και ενισχύσεων ή και να παραλείπουν ενδεχομένως ορισμένους φορείς, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της διαδικασίας.
- Το υπό σύσταση μητρώο αντιμετωπίζει τα εν λόγω εμπόδια, μέσω της αναζήτησης της συνολικής πληροφόρησης σε ένα μοναδικό σημείο. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται και το διοικητικό βάρος χορήγησης των εν λόγω πληροφοριών, που διενεργείται συνήθως με έγγραφο τρόπο, από μεριάς των φορέων χορήγησης παροχών και ενισχύσεων.
Όσον αφορά το ελεγκτικό σκέλος, σκοπός είναι
- Η αξιοποίηση της συνολικής πληροφόρησης των χορηγούμενων παροχών και ενισχύσεων ανά φυσικό πρόσωπο για λόγους ελέγχου σώρευσης παροχών ή/και ενισχύσεων, όταν αυτός προκύπτει ως υποχρέωση από την οικεία νομοθεσία κάθε παροχής ή/και ενίσχυσης.
- Πιο συγκεκριμένα, ο έλεγχος σώρευσης παροχών ή/και ενισχύσεων μεταξύ των φορέων προβλέπεται από την οικεία νομοθεσία αυτών και διενεργείται, ιδίως όταν δεν έχει προωθηθεί η ανάπτυξη διαλειτουργικοτήτων, με αλληλογραφία μεταξύ των φορέων. Η εν λόγω διαδικασία οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις σε σημαντικές καθυστερήσεις στην απονομή των παροχών και των ενισχύσεων.
- Η σύσταση του μητρώου θα δίνει τη δυνατότητα σε πιστοποιημένους χρήστες να εξετάζουν άμεσα και σε πραγματικό χρόνο την πλήρωση η μη των κριτηρίων σώρευσης και έτσι να επιταχύνονται οι διαδικασίες χορήγησης των παροχών και των ενισχύσεων, με μείωση των διοικητικών βαρών,
Τρεις κατηγορίες στοιχείων
Το μητρώο θα τηρεί τρεις κατηγορίες στοιχείων για κάθε πολίτη:
- επώνυμο, όνομα, πατρώνυμο, αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ), αριθμός μητρώου κοινωνικής ασφάλισης ή υγειονομικής περίθαλψης, στοιχεία ταυτοποιητικού εγγράφου, ημερομηνία γέννησης, φύλο, αριθμό προστατευόμενων τέκνων, δήμο / δημοτική ενότητα διαμονής, περιφερειακή ενότητα, ταχυδρομικό κώδικα,
- ονομασία της παροχής-ενίσχυσης,, κωδικό της παροχής-ενίσχυσης, φορέα χορήγησης της παροχής-ενίσχυσης, σήμανση του είδους της παροχής-ενίσχυσης με διάκριση ανάμεσα «σε χρήμα» ή «σε είδος», σήμανση της φύσης της παροχής-ενίσχυσης με διάκριση ανάμεσα σε «ανταποδοτική» ή «μη ανταποδοτική», ποσό δικαιούμενης παροχής-ενίσχυσης, ποσό καταβληθείσας παροχής-ενίσχυσης, ημερομηνία καταβολής της παροχής-ενίσχυσης, περίοδο αναφοράς της καταβληθείσας παροχής-ενίσχυσης, σήμανση περί τυχόν απαλλαγών που προβλέπονται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος,
- ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα, ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, ύψος συνολικής ακίνητης περιουσίας, όπως λαμβάνεται για σκοπούς προσδιορισμού του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας (ΕΝΦΙΑ).
Ποια επιδόματα καταγράφονται για να γίνει έλεγχος
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι φέτος υλοποιείται πιλοτικό πρόγραμμα λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων με την ένταξη επιλεγμένων φορέων και παροχών.
Στο πιλοτικό πρόγραμμα εντάσσονται, κατ’ ελάχιστον, τριάντα παροχές και ενισχύσεις:
α) το επίδομα θέρμανσης του άρθρου 79 του ν. 4756/2020 (Α΄235),
β) το επίδομα πρόσβασης παιδιών προσχολικής ηλικίας, βρεφών και νηπίων, σε υπηρεσίες
προσχολικής αγωγής και φροντίδας, πρόσβασης παιδιών, εφήβων και ατόμων με αναπηρία
σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης του άρθρου 104 του ν. 4941/2022 (Α΄113),
γ) το επίδομα παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018 (Α΄5),
δ) το επίδομα γέννησης του άρθρου 1 του ν. 4659/2020 (Α΄21),
ε) το επίδομα αναδοχής του άρθρου 12 του ν. 4538/2018 (Α΄85),
στ) το επίδομα ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της παρ. 2 του άρθρου 27 του ν.
3016/2002 (Α΄110),
ζ) το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης σε ανασφάλιστους υπερήλικες του άρθρου 93 του ν.
4387/2016 (Α’ 85) και η σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων του ν. 1296/1982 (Α’ 128),
η) το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων σε μέλη της ελληνικής
μειονότητας της Αλβανίας της παρ. 11 του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85),
θ) το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα του άρθρου 235 του ν. 4389/2016 (Α΄94),
ι) το επίδομα στέγασης του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α΄74),
ια) το επίδομα στεγαστικής συνδρομής ανασφάλιστων υπερηλίκων των άρθρων 24 έως 30
του ν. 4756/2020, καθώς και της περ. στ’ και της υποπερ. αα) της περ. ε' της παρ. 1 του
άρθρου 4 του ν. 4520/2018 (Α’30),
ιβ) οι παροχές του Προγράμματος Στέγασης και Εργασίας για Αστέγους του άρθρου 15 του ν.
4756/2020,
ιγ) οι παροχές του Προγράμματος «Κάλυψη» του άρθρου 8 του ν. 5006/2022 (Α΄239),
ιδ) το επίδομα κίνησης σε παραπληγικούς, τετραπληγικούς και ακρωτηριασμένους του ν.δ.
57/1973 (Α’ 149), του ν. 162/1973 (Α’ 227), του άρθρου 22 του ν. 2646/1998 (Α’ 36) και του
άρθρου 4 του ν. 2345/1995 (Α’ 213),
ιε) το διατροφικό επίδομα σε νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των
οστών, καθώς και σε αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς,
ήπατος του α.ν. 421/1937 (Α’ 2) και του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
ιστ) η οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά αναπηρία του ν.δ. 57/1973, του ν. 162/1973 και
του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
ιζ) η οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση του ν.δ. 57/1973, του ν.
162/1973 και του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
ιη) η οικονομική ενίσχυση παραπληγικών, τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων
ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του δημοσίου του ν. 162/1973, του άρθρου 3 του ν.
1284/1982 (Α΄ 114), του άρθρου 22 του ν. 2646/1998 και της υπ΄ αρ. 115750/3006/10.9.1981
κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Κοινωνικών Υπηρεσιών «Περί εγκρίσεως
εφαρμογής προγράμματος οικονομικής ενισχύσεως ανασφαλίστων τετραπληγικών και
παραπληγικών αναπήρων» (Β΄572),
ιθ) η ενίσχυση ατόμων με συγγενή αιμολυτική αναιμία (μεσογειακή δρεπανοκυτταρική
μικροδρεπανοκυτταρική κ.λπ.) ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.),
Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (ΑIDS) του ν.δ. 57/1973, του ν. 162/1973 και του
άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
κ) η οικονομική ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων του ν.δ. 57/1973, του ν. 162/1973
και του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
κα) η οικονομική ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης των άρθρων 1 και 2 του ν. 1904/1951
(Α’ 212), του ν.δ. 57/1973, του ν.δ. 162/1973, του ν. 958/1979 (Α’ 191), του άρθρου 22 του ν.
2646/1998 και του άρθρου 8 του ν. 4331/2015 (Α’ 69),
κβ) η οικονομική ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση του ν.δ. 57/1973, του ν.
162/1973 και του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
κγ) η εισοδηματική ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των
οικογενειών τους του ν.δ. 57/1973, του ν. 162/1973, του άρθρου 7 του ν. 1137/1981 (Α΄60)
και του άρθρου 22 του ν. 2646/1998,
κδ) η υπηρεσία «Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία» των άρθρων 32 έως 39 του ν.
4837/2021 (Α΄178),
κε) η μηνιαία αμοιβή των επαγγελματιών αναδόχων του άρθρου 16 του ν. 4538/2018 (Α΄85),
περί επαγγελματικής αναδοχής,
κστ) η τακτική επιδότηση ανεργίας στις κατηγορίες των κοινών και εποχικών ανέργων, και
κζ) το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας.
