Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας βρίσκεται στα πρόθυρα ενός ριζικού μετασχηματισμού, ο οποίος απειλεί να συρρικνώσει το εργατικό του δυναμικό κατά περισσότερες από 200.000 θέσεις μέσα στην επόμενη πενταετία. Σύμφωνα με ανάλυση της Morgan Stanley που δημοσιεύουν οι Financial Times, η ταυτόχρονη επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και το μαζικό κλείσιμο των φυσικών καταστημάτων δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα αναδιαρθρώσεων, με στόχο τη δραστική μείωση του λειτουργικού κόστους.
Η ανατομία των περικοπών: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Η μελέτη, η οποία εξέτασε τα δεδομένα 35 κορυφαίων ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων που απασχολούν συνολικά 2,12 εκατομμύρια εργαζομένους, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μια μείωση της τάξης του 10% είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι «παραδοσιακοί» ρόλοι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του κινδύνου δεν αφορούν μόνο τα καταστήματα λιανικής, αλλά κυρίως τις κεντρικές υπηρεσίες (back office και middle office).
Συγκεκριμένα, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναλαμβάνει πλέον όλο και μεγαλύτερο μέρος των εργασιών στη:
- Διαχείριση κινδύνων (Risk Management)
- Κανονιστική συμμόρφωση (Compliance)
Επεξεργασία δεδομένων και διοικητική υποστήριξη
Πολλά τραπεζικά ιδρύματα έχουν ήδη καταγράψει βελτίωση της αποδοτικότητας κατά 30% μέσω της ψηφιοποίησης, γεγονός που καθιστά το ανθρώπινο δυναμικό σε αυτούς τους τομείς πλεονάζον.
Η πίεση των επενδυτών και ο «αμερικανικός παράγοντας»
Η σπουδή για την υιοθέτηση της AI δεν είναι τυχαία. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες δέχονται ασφυκτικές πιέσεις από τους επενδυτές να κλείσουν την «ψαλίδα» των αποδόσεων σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ. Ο δείκτης κόστους προς έσοδα (cost-to-income ratio) παραμένει επίμονα υψηλός στη Γηραιά Ήπειρο —ιδιαίτερα στη Γαλλία και τη Γερμανία— καθιστώντας τις ευρωπαϊκές μετοχές λιγότερο ελκυστικές.
«Τίποτα δεν είναι ιερό»: Το παράδειγμα των μεγάλων παικτών
Οι προειδοποιήσεις των αναλυτών βρίσκουν ήδη εφαρμογή στην πράξη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ολλανδικής ABN Amro, η οποία δρομολογεί την περικοπή του 20% των θέσεων πλήρους απασχόλησης έως το 2028. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής Société Générale, Σλαβομίρ Κρούπα, έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση, δηλώνοντας πως «τίποτα δεν είναι ιερό» στην προσπάθεια εξυγίανσης της βάσης κόστους της τράπεζας.
Καθώς οι προηγούμενοι γύροι λιτότητας έχουν εξαντλήσει τα περιθώριά τους, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναδεικνύεται στον τελευταίο —και ίσως πιο ισχυρό— καταλύτη για την αναδιαμόρφωση του τραπεζικού χάρτη. Η εξέλιξη αυτή, αν και υπόσχεται υψηλότερες αποδόσεις για τους μετόχους, πυροδοτεί έντονο προβληματισμό για το κοινωνικό κόστος μιας ψηφιακής μετάβασης που φαίνεται να υποκαθιστά το ανθρώπινο στοιχείο με αλγορίθμους.
