Ένα πολιτικό και οικονομικό θρίλερ βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ρώμη, καθώς ο Ιταλός πρόεδρος, Σέρτζιο Ματαρέλα, δέχεται ασφυκτική πίεση από τα δύο κόμματα του νέου κυβερνητικού συνασπισμού να εγκρίνει την τοποθέτηση στη θέση του υπ. Οικονομικών του 81χρονου οικονομολόγου Πάολο Σαβόνα, που ήδη αποκαλείται στην Γερμανία «Ιταλός Βαρουφάκης» και προκαλεί δέος στην αγορά ομολόγων με τις αντισυμβατικές ιδέες του.
Όπως μετέδωσε αργά χθες βράδυ το Reuters, ο πρόεδρος Ματαρέλα βρέθηκε το Σάββατο μπροστά σε εντεινόμενη πίεση από το Κίνημα Πέντε Αστέρων και την Λέγκα να εγκρίνει το διορισμό του Σαβόνα. Τα δύο κόμματα δεν δίνουν άλλη εναλλακτική πρόταση για τη νευραλγική θέση του υπ. Οικονομικών, θέτοντας τον πρόεδρο μπροστά στο δίλημμα: «Σαβόνα, ή νέες εκλογές».
Τυπικά, ο Ιταλός πρόεδρος δεν έχει αρμοδιότητα να ζητήσει αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα που προτείνεται από το νέο πρωθυπουργό, Τζιουζέπε Κόντε, αλλά καθυστερεί την έγκρισή του, επειδή διαφωνεί με την τοποθέτηση του Σαβόνα.
Παρόλα αυτά, τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού δεν δείχνουν διάθεση συμβιβασμού, προτείνοντας άλλο πρόσωπο για τη νευραλγική αυτή θέση. «Ελπίζω να μην έχει αποφασίσει κάποιος να πει “όχι”. Ή θα πιάσει δουλειά η νέα κυβέρνηση, ή θα πάμε πάλι σε εκλογές», διαμήνυσε στον Ιταλό πρόεδρο ο επικεφαλής της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι.
Ο Ιταλός πρόεδρος καλείται να αποφασίσει αν θα εγκρίνει έναν υποψήφιο ΥΠΟΙΚ που θα θέσει τη χώρα σε τροχιά σύγκρουσης με την ευρωζώνη, ή αν θα προτιμήσει τη νέα προσφυγή στις κάλπες, με κίνδυνο να βγουν ακόμη ισχυρότερα τα λαϊκιστικά κόμματα.
Στην Γερμανία, επικρατεί έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο ένας «διάσημος αντίπαλος της Γερμανίας», όπως χαρακτηρίζεται από την FAZ ο Σαβόνα, να γίνει ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας. Το “Spiegel”, εξάλλου, τονίζει ότι οι απειλές των Γερμανών λαϊκιστών θυμίζουν έντονα τον Γιάνη Βαρουφάκη.
Το προφίλ του Σαβόνα
Ο Σαβόνα είναι μια σπάνια περίπτωση οικονομολόγου, που προέρχεται από το κατεστημένο, αλλά εκφράζει αντισυμβατικές θέσεις για την ευρωζώνη και τη θέση της Ιταλίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Έχει σπουδάσει στο αμερικανικό MIT, υπηρέτησε σε υψηλές θέσεις στην Τράπεζα της Ιταλίας, είχε μια σύντομη θητεία, το 1993-1994 ως υπουργός Οικονομίας, ενώ για πολλά χρόνια ήταν ο διευθυντής του πανίσχυρου συνδέσμου βιομηχανιών της Ιταλίας, Confidustria.
Το «σχέδιο Β» του Σαβόνα θυμίζει έντονα τη φιλοσοφία Βαρουφάκη: με μια σοβαρή απειλή εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη, η Ιταλία μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερους όρους για την παραμονή της στο ευρώ. Μόνο που αυτή την φορά τέτοια ριψοκίνδυνη στρατηγική δεν ετοιμάζεται να ακολουθήσει μια μικρή οικονομία, αλλά η τρίτη οικονομική δύναμη της ευρωζώνης και εκ των ιδρυτικών μελών της Ε.Ε.
Η φιλοσοφία του Σαβόνα πιθανότατα αντανακλά τις αντιλήψεις που επικρατούν στο «βαθύ» βιομηχανικό κατεστημένο της Ιταλίας, που βλέπει ότι το ευρώ δεν επιτρέπει πλέον να κερδίζονται πόντοι ανταγωνιστικότητας με υποτιμήσεις του νομίσματος και πιέζει για να αλλάξουν οι κανόνες της ευρωζώνης, ώστε η Ιταλία να επανέλθει στην ανάπτυξη με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.
Οι αντιδράσεις στην Γερμανία
Όπως επισημαίνει η FAZ, «ο Σαβόνα έγραψε σε πρόσφατο βιβλίο του ότι οι συνθήκες για το ευρώ στην Ιταλία είχαν το ίδιο αποτέλεσμα, όπως το 1918 η Συνθήκη των Βερσαλιών για την Γερμανία. Από τη σκοπιά του Σαβόνα, η Ιταλία χρειάζεται ένα “Σχέδιο Β” για απόσυρση από το ευρώ, προκειμένου να αποκτήσει ουσιαστικές παραχωρήσεις από τη Γερμανία και τους άλλους εταίρους της νομισματικής ένωσης. Για τον Σαβόνα, αυτό προφανώς περιλαμβάνει επίσης την κατάργηση των ορίων ελλείμματος, τα οποία θεωρούνται από αυτόν ως εντελώς αυθαίρετα».
Το “Spiegel” τονίζει ότι «η επίθεση από τη Ρώμη είναι θρασύτερη και πιο επικίνδυνη (σ.σ.: από την επίθεση Βαρουφάκη). Είναι πιο επικίνδυνη, γιατί η Ιταλία, σε αντίθεση με την πολύ μικρότερη Ελλάδα, θα μπορούσε να στηριχθεί το πολύ για ένα-δύο χρόνια από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης. Στη συνέχεια, το ευρώ θα κυλούσε αναπόφευκτα σε μία κρίση, η οποία θα απειλούσε την ίδια την ύπαρξή του, συμπαρασύροντας στην άβυσσο τράπεζες και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε όλον τον κόσμο. Αν η Ελλάδα ήταν ο εκρηκτικός μηχανισμός, η Ιταλία είναι η πυρηνική βόμβα».
Σύμφωνα με το “Spiegel”, «η καμπάνια της Ρώμης διακρίνεται από ιδιαίτερη θρασύτητα. Η Ελλάδα ήταν μια φτωχή χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, η οποία παρακάλεσε για βοήθεια σε ώρα ανάγκης. Αντιθέτως οι Ιταλοί διαθέτουν κατά μέσο όρο περισσότερα περιουσιακά στοιχεία από τους Γερμανούς και είναι πολύ πλουσιότεροι από τους πολίτες της Λετονίας ή της Σλοβακίας- οι οποίοι όμως καλούνται να επωμιστούν το βάρος μίας φορολογικής μεταρρύθμισης, που θα ωφελούσε κυρίως τους πλουσιότερους Ιταλούς».
Η απόδοση στα ύψη
Η αγορά ομολόγων, εξάλλου, έχει βγάλει τα δικά της συμπεράσματα για τη νέα τροπή της ιταλικής κρίσης: την Παρασκευή, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου έφθασε πολύ κοντά στο 2,5% (2,469%, για την ακρίβεια), δηλαδή επανήλθε στα επίπεδα όπου βρισκόταν τον Αύγουστο του 2014.
Δεν έχει φθάσει, βέβαια, στα ακραία επίπεδα της περιόδου 2011-2012, πριν την περιβόητη δήλωση Ντράγκι ότι η ΕΚΤ «θα κάνει ό,τι χρειασθεί» για να μη διασπαστεί η ευρωζώνη, καθώς οι αγορές ομολόγων από την κεντρική τράπεζα εξακολουθούν να λειτουργούν ως αποτελεσματικός μηχανισμός προστασίας των ιταλικών ομολόγων από τις «άγριες» διαθέσεις της αγοράς.
