Στην μείζονα Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συζητήθηκαν τέσσερις αιτήσεις ακύρωσης της υπουργικής απόφασης που εκδόθηκε στο πλαίσιο του νόμου 5094/2024, για την εγκατάσταση ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα.
Οι προσφυγές κατατέθηκαν από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΑΕΙ (ΠΟΣΔΕΠ), από καθηγητές ΑΕΙ και από Κολέγια.
Ο νόμος 5094/2024 ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με την αδειοδότηση της εγκατάστασης και λειτουργίας στην Ελλάδα παραρτημάτων αλλοδαπών, κρατικών ή ιδιωτικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, τα οποία λειτουργούν με τη μορφή Νομικών Προσώπων Ειδικού Σκοπού και οι μέτοχοι τους δεν λαμβάνουν μερίσματα, αλλά οι φοιτητές καταβάλλουν δίδακτρα.
Οι προσφεύγοντες ζητούν να μπλοκάρει το ΣτΕ την ίδρυση και λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα (Αθήνα και Θεσσαλονίκη), υποστηρίζοντας πως αντιβαίνει σε συνταγματικές διατάξεις.
Αναλυτικότερα, οι καθηγητές ΑΕΙ και η ΠΟΣΔΕΠ υποστηρίζουν, μεταξύ των άλλων, ότι οι ρυθμίσεις του ν. 5094/2024 παραβιάζουν το άρθρο 16 του Συντάγματος που προβλέπει
- παροχή ανώτατης εκπαίδευσης αποκλειστικά από ΝΠΔΔ και καθηγητές που έχουν την ιδιότητα του δημόσιου λειτουργού
- απαγόρευση σύστασης ανώτατων σχολών από ιδιώτες
- δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες.
Επίσης, υποστηρίζουν ότι η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων υποβαθμίζει τις εγγυήσεις του άρθρου 16 του Συντάγματος σχετικά με την εξασφάλιση της υψηλής ποιοτικής στάθμης της ανώτατης εκπαίδευσης και την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Τα Κολέγια υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι ο ν. 5094/2024 στρεβλώνει την ήδη διαμορφωθείσα αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών στη χώρα, δημιουργώντας παρόχους δύο ταχυτήτων. Υποβαθμίζει τα Κολέγια σε παρόχους υπηρεσιών δεύτερης κατηγορίας, καθώς αναγνωρίζει άλλα νομικά πρόσωπα ως επίσημα «παραρτήματα» που χορηγούν πτυχία, τα οποία θα «ισχύουν αυτόματα» σαν να είχαν εκδοθεί από Ελληνικό ΑΕΙ.
Κατά την μακρά ακροαματική διαδικασία αναπτύχθηκε από τους δικηγόρους αν πρέπει να γίνει δυναμική εξελικτική και διασταλτική ερμηνεία του άρθρου 16 του Συντάγματος που αφορά την λειτουργία των Πανεπιστημίων.
Παράλληλα, επισημάνθηκε ότι με την λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα, οι καθηγητές των Κολεγίων θα γίνονται καθηγητές των ΑΕΙ και το επόμενο βήμα είναι να γίνουν μέλη του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου.
Αναφέρθηκε, επίσης, ότι το άρθρο 16 του Συντάγματος κάνει λόγο για δωρεάν παιδεία, αλλά με την λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων «το δωρεάν παιδεία θα γίνει επιχειρηματική παιδεία, οι φοιτητές θα είναι πελάτες και οι καθηγητές, ιδιωτική καθηγητές - παρά το γεγονός ότι ο συνταγματικός νομοθέτης θέλησε μόνο Δημόσια Πανεπιστήμια».
Αντίθετα, υποστηρίχθηκε από την άλλη πλευρά ότι το κρατικό μονοπώλιο στον τομέα της εκπαίδευσης έχει παύσει να υπάρχει πλέον λόγω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έτσι η διασυνοριακή εγκατάσταση αλλοδαπών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα είναι δυνατή. Επιπρόσθετα, είναι δυνατή η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, καθώς έχει ξεπεραστεί ο συνταγματικός σκόπελος, αφού τώρα τα αλλοδαπά Κολλέγια που λειτουργούν στην χώρα μας παρέχουν πτυχία επαγγελματικών δικαιωμάτων, τα οποία απαιτούν πανεπιστημιακή εκπαίδευση.
Μάλιστα, επισημάνθηκε ότι 40.000 Έλληνες ξενιτεύονται και φοιτούν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Με την λειτουργία των αλλοδαπών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα σταματήσει η αιμορραγία να βγαίνουν κεφάλαια στο εξωτερικό, καθώς οι φοιτητές θα εγγράφονται στα παραρτήματα των αλλοδαπών Πανεπιστημίων που θα λειτουργούν στην χώρα μας.
Τονίστηκε, επίσης, ότι τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν θίγουν την λειτουργία των κρατικών και δεν θα εξαλειφθεί το κρατικό μονοπώλιο των Ελληνικών ΑΕΙ, το οποίο θα εξακολουθεί να ισχύει.
Ακόμα, αναφέρθηκε ότι η διασταλτική ερμηνεία του άρθρου 16 επιτρέπει την παροχή εκπαίδευσης και από μη κρατικά Πανεπιστήμια, καθώς το άρθρο αυτό δεν κλείνει τις πόρτες στην Ευρώπη.
Το δικαστήριο επιφυλάχθηκε να εκδώσει τις αποφάσεις του.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
