Τη δύσκολη εξίσωση της αύξησης κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους και πάντως πριν τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων των stress tests καλείται να λύσει η κυβέρνηση, ενώ ρόλο – κλειδί θα έχουν οι ιδιώτες μέτοχοι, με πρώτο τον Τζον Πόλσον, καθώς οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί ευνοούν μια λύση κεφαλαιακής ενίσχυσης της μεγαλύτερης ελληνικής τράπεζας με τη μικρότερη δυνατή συμμετοχή κρατικών κεφαλαίων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Ως γνωστόν, η κυβέρνηση βρίσκεται στο τελικό στάδιο συζητήσεων με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς για μια αλλαγή στο νόμο για το ΤΧΣ, που θα επιτρέψει στο Ταμείο να συμμετέχει σε αυξήσεις κεφαλαίου τραπεζών, στις οποίες διατηρεί συμμετοχή, ώστε να προστατεύει τα οικονομικά του συμφέροντα και να διασφαλίζεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η σχετική ρύθμιση αναμένεται να εγκριθεί από τους δανειστές, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή η έγκριση θα στρώσει με… ροδοπέταλα τη σχεδιαζόμενη από το ΤΧΣ και το σύμβουλό του (Morgan Stanley) αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς κατά 800 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι, ανεξάρτητα από τη γενική ρύθμιση που θα επιτρέπει τη συμμετοχή του ΤΧΣ σε αυξήσεις κεφαλαίου, τον τελευταίο λόγο για το αν και πώς θα μετάσχει το Ταμείο σε AMK θα έχει η διοίκησή του, όπου οι δανειστές διατηρούν ισχυρή επιρροή και ουσιαστικά ελέγχουν τις αποφάσεις.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, το ιδανικό σενάριο για τους Ευρωπαίους δανειστές θα ήταν να ασκήσει σε περιορισμένο βαθμό ή και καθόλου τα δικαιώματά του το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ώστε η αύξηση κεφαλαίου να λειτουργήσει όχι μόνο στην κατεύθυνση της κεφαλαιακής ενίσχυσης της Τρ. Πειραιώς, αλλά προς την εκ νέου ιδιωτικοποίησή της. Με άλλα λόγια, να λειτουργήσει το ΤΧΣ όχι ως μέτοχος που ασκεί σε σημαντικό βαθμό τα δικαιώματα συμμετοχής του στην αύξηση, αλλά μάλλον σαν εγγυητής κάλυψης της αύξησης κεφαλαίου, σε περίπτωση που δεν εκδηλωθεί επαρκές ενδιαφέρον από ιδιώτες.
Με αυτά τα δεδομένα, ουσιαστικά η συζήτηση επιστρέφει στο σχέδιο Πόλσον, που απορρίφθηκε στα τέλη του περασμένου χρόνου: δηλαδή, στην κάλυψη από τους ιδιώτες του μεγαλύτερου μέρους της αύξησης κεφαλαίου, ώστε να αραιώσει μέχρι… εξαφάνισης η συμμετοχή του ΤΧΣ και να ανακτήσουν οι ιδιώτες μέτοχοι τον έλεγχο της τράπεζας. Οι παράγοντες της αγοράς προεξοφλούν ακριβώς αυτή την εξέλιξη της αύξησης κεφαλαίου. Όπως σημείωνε στην πρόσφατη έκθεσή της για τις τράπεζες η Παντελάκης Χρηματιστηριακή, μέσα από την αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς θα επιδιωχθεί η εκ νέου ιδιωτικοποίηση, με το ΤΧΣ να μην εξασκεί (τουλάχιστον στο σύνολό τους) τα δικαιώματά του.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, μάλιστα, το σενάριο που επεξεργάζεται η Morgan Stanley για λογαριασμό του ΤΧΣ προβλέπει ότι το Ταμείο δεν θα διαθέσει νέα κεφάλαια για την άσκηση των δικαιωμάτων του στην αύξηση, αλλά μόνο όσα θα αντλήσει από την πώληση δικαιωμάτων σε ιδιώτες.
Αυτά τα σενάρια για την αύξηση κεφαλαίου μπορεί να μην αξιολογούνται αρνητικά από την αγορά, αφού οδηγούν στην εκ νέου ιδιωτικοποίηση και την κεφαλαιακή ενίσχυση της τράπεζας, όμως δεν παύουν να προκαλούν πολιτικούς «πονοκεφάλους» στην κυβέρνηση, καθώς η μεγάλη μείωση της συμμετοχής του ΤΧΣ στην Πειραιώς ουσιαστικά θα αποκρυσταλλώσει τις ζημιές του Δημοσίου από τη διαχρονική κεφαλαιακή υποστήριξη της τράπεζας, χωρίς την, έστω θεωρητική, πιθανότητα να ανακτηθεί ένα μέρος τους στο μέλλον, μέσα από τη μελλοντική αύξηση της αξίας των μετοχών.
Το θέμα αυτό είχε προκαλέσει θυελλώδεις πολιτικές συζητήσεις όταν είχε κατατεθεί η πρόταση Πόλσον για την αύξηση κεφαλαίου, που τελικά απορρίφθηκε, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προειδοποιεί τότε την κυβέρνηση:
- «Να μην παράσχει θεσμικά και νομικά ερείσματα σε σχεδιασμούς και μεθοδεύσεις αθέμιτου μετοχικού ακτιβισμού τωρινού ή μελλοντικού. Να μην προβεί σε θεσμικές ακροβασίες και παραπλανητικές νομοθετικές πρωτοβουλίες σε σχέση με το ΤΧΣ, με στόχο μια προσωρινή “κρατικοποίηση” που θα την διαδεχθεί σύντομα μια κεφαλαιακά επισφαλής ιδιωτικοποίηση. Η κυβέρνηση και οι εμπλεκόμενοι Υπουργοί έχουν υποχρέωση να διαφυλάξουν το δημόσιο συμφέρον αλλά και την βιωσιμότητα των λύσεων που θα επιλεχθούν και το σύνολο των ενεργειών τους θα πρέπει να κατατείνει προς αυτό».
Απρόθυμη η διοίκηση της Πειραιώς
Σε αυτή τη συζήτηση, που γίνεται ερήμην της, η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς είναι σαφές ότι δεν τάσσεται υπέρ της άμεσης προσφυγής σε αύξηση κεφαλαίου, παρά το γεγονός ότι έχει προσλάβει ως σύμβουλο την UBS για να εξετάσει τα σχετικά σενάρια. Ο διευθύνων σύμβουλος, Χρ. Μεγάλου, εξακολουθεί να επιμένει σε όσα είχε τονίσει κατά την παρουσίαση στους αναλυτές των οικονομικών αποτελεσμάτων 9μήνου, όταν τόνισε ότι υπάρχουν λύσεις για την κεφαλαιακή ενίσχυση χωρίς να χρειασθεί μια αύξηση κεφαλαίου μέσα στο 2021.
Ο κ. Μεγάλου είχε αναφέρει έξι πηγές ενίσχυσης των κεφαλαίων κατά 2 δισ. ευρώ συνολικά:
- Απόσχιση της δραστηριότητας της τράπεζας στον τομέα των καρτών με όφελος περίπου 300 εκατ. ευρώ.
- Δύο συναλλαγές συνθετικών τιτλοποιήσεων εξυπηρετούμενων δανείων με όφελος 300 εκατ. ευρώ.
- Όφελος 100 εκατ. ευρώ από την αναδιοργάνωση του χαρτοφυλακίου συμμετοχών.
- Όφελος 300 εκατ. ευρώ από την εξοικονόμηση μέσω της μη πληρωμής κουπονιών για τα CoCos.
- Όφελος 400 εκατ. ευρώ από την εγγραφή μη αναγνωρισμένων κερδών από το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της τράπεζας, μεταξύ άλλων και με ανταλλαγή ομολόγων με το Δημόσιο.
- Άλλα 600 εκατ. ευρώ πρόσθετων κεφαλαίων με την έκδοση ομολόγων Tier 1 και Tier 2.
