Οι δύο κινήσεις αποκρατικοποίησης σε Eurobank-Alpha Bank και η επιτυχής έκβαση του placement της Εθνικής προκάλεσαν ντελίριουμ ενθουσιασμού και αγοραστικό πυρετό στο χρηματιστήριο. Το αποτέλεσμα ήταν ένα γρήγορο μίνι ράλι με τεράστια κέρδη και υπεραξίες, το οποίο μπορεί να έχει και συνέχεια με βραδύτερους ρυθμούς.
Μέσα σε μία εβδομάδα η συνολική χρηματιστηριακή αξία (κεφαλαιοποίηση) των τραπεζών αυξήθηκε κατά 2,2 δισ. ευρώ (!) - από 18,5 σε 20,7 δισ.
Είναι μιά ασφαλής ένδειξη της σημασίας που αποδίδουν οι αγορές στην πλήρη αποκρατικοποίηση των τραπεζών και στην αποκοπή του ομφάλιου λώρου που τις συνέδεε με το κράτος και εμμέσως με το πολιτικό σύστημα
Μετά από πολύχρονη βαθιά κρίση με διασώσεις, αναγκαστικές ανακεφαλαιοποιήσεις και ποταμούς κόκκινων δανείων που “έπνιγαν” για μεγάλο διάστημα τον κλάδο, οι ελληνικές τράπεζες επιστρέφουν στην κανονικότητα και ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον, έτοιμες και ικανές πλέον να επιτελέσουν τον βασικό τους ρόλο στην οικονομία.
Αλλάζουν ο μετοχικός χάρτης και η φυσιογνωμία
Ορόσημο για τον κλάδο οι διαδοχικές κινήσεις αποκρατικοποίησης, που ξεκίνησαν με την πώληση των συμμετοχών του ΤΧΣ στη Eurobank (1,4%) και στην Alpha Bank (9%), συνεχίστηκαν με τη διάθεση του 22% της Εθνικής και θα ολοκληρωθούν με την πώληση του 26,3% της Πειραιώς και την αλλαγή ιδιοκτησιακού σχήματος στην Attica Bank.
Με την πώληση των συμμετοχών του ΤΧΣ αλλάζουν άρδην ο μετοχικός χάρτης και η φυσιογνωμία του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος:
Ολες οι τράπεζες περνούν πλέον υπό τον έλεγχο ιδιωτών μετόχων – κίνηση που θα ολοκληρωθεί με την πώληση του πακέτου της Τρ. Πειραιώς (26,3%) και του υπόλοιπου 18,6% που κατέχει το ΤΧΣ στην Εθνική
- Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διεθνοποιείται, καθώς βασικοί μέτοχοι γίνονται διεθνή επενδυτικά χαρτοφυλάκια και χρηματοπιστωτικοί όμιλοι. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από το 22% των μετοχών της Εθνικής που διέθεσε το ΤΧΣ, το 17,6% πήγε σε διεθνή χαρτοφυλάκια. Ως αγοραστές εμφανίστηκαν η Fidelity, η Blackrock, ο οίκος Lazard, η σιγκαπουριανή GIC κλπ. Ουδείς όμως γνωρίζει για λογαριασμό τίνος αγόρασαν
Πέρα από τη διεύρυνση της μετοχικής βάσης, η διεθνοποίηση θα προχωρήσει περαιτέρω με επέκταση των δραστηριοτήτων των ελληνικών τραπεζών σε γειτονικές χώρες, απ όπου αναγκάστηκαν να αποσυρθούν κατ' επιταγή των ευρωπαϊκών εποπτικών φορέων στο πλαίσιο των προγραμμάτων ανακεφαλαιοποίησης-εξυγίανσης.
"Επιτυχία", με το Δημόσιο να... "πληρώνει τα σπασμένα"
Στο χρηματιστήριο οι κινήσεις αποκρατικοποίησης προκάλεσαν ευφορία, οι διεθνείς επενδυτές τις επιδοκίμασαν εμπράκτως ρίχνοντας φρέσκο χρήμα στις τραπεζικές μετοχές, ενώ η κυβέρνηση πανηγύρισε την “επιτυχία”, επισημαίνοντας ότι αποτελεί επιβεβαίωση εμπιστοσύνης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας στην ελληνική οικονομία και στις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών.
Μπορεί πράγματι να είναι επιτυχία ότι υπό τις παρούσες συνθήκες βρέθηκε ένας διεθνής χρηματοπιστωτικός οίκος (η ιταλική UniCredit) να διαθέσει 293 εκατ. ευρώ για να πάρει το 9% της Alpha, ή το γεγονός ότι η συνολική ζήτηση μετοχών Εθνικής ήταν 8πλάσια από την προσφορά.
Και οι δύο περιπτώσεις συναρτώνται προφανώς με το τίμημα: Το ΤΧΣ πούλησε “φτηνά” υπό την πίεση και με παρότρυνση της κυβέρνησης, που ήθελε να προχωρήσουν οπωσδήποτε οι αποκρατικοποιήσεις τραπεζών προκειμένου να δοθεί μήνυμα στις αγορές και να βελτιωθεί περαιτέρω το οικονομικό και επενδυτικό κλίμα.
Το αποτέλεσμα ικανοποιεί την αγορά, τους τραπεζίτες και την κυβέρνηση. Το αν είναι “επιτυχία” ή ατυχής κατάληξη των ανακεφαλαιοποιήσεων, αμφισβητείται εντόνως:
- Σ' αυτή την ιστορία υπάρχει ένας μεγάλος χαμένος. Είναι το ελληνικό Δημόσιο που χάνει μέχρι στιγμής δεκάδες από τα δισεκατομμύρια που διέθεσε για να ανακεφαλαιοποιήσει και να στηρίξει τις τράπεζες στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Θα χάσει δε ακόμη περισσότερα στα δύο επόμενα βήματα αποκρατικοποίησης, με την πώληση του πακέτου μετοχών Τρ Πειραιώς και του εναπομείναντος 18,6% της Εθνικής.
Τι έδωσε, πόσα παίρνει
Σε ανάλυση της η Moody’s επισημαίνει ότι το Δημόσιο έχει δαπανήσει 46 δισ. για να στηρίξει τις τράπεζες - ποσό που “φούσκωσε” το κρατικό χρέος. Εναντι αυτής της δαπάνης πήρε τα πακέτα μετοχών που πουλάει τώρα το ΤΧΣ.
Ο αμερικανικός οίκος εκτιμά ότι από την πώληση αυτών των συμμετοχών το Ταμείο θα εισπράξει συνολικά 3 με 4 δισ. ευρώ Ετσι η συνολική ζημιά για το Δημόσιο θα ανέλθει σε 42-43 (!) δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε απώλεια περίπου 92%(!) επί του επενδυθέντος κεφαλαίου.
Τα στοιχεία δαπάνης -εσόδων (τιμήματος) ανά τράπεζα:
- Στην Eurobank το Δημόσιο/ΤΧΣ διέθεσε συνολικά 9,920 δισ. ευρώ, με εισφορά σε ΑΜΚ και για κάλυψη χρηματοδοτικού κενού. Εναντι αυτού το κολοσσιαίου ποσού βρέθηκε να κατέχει μόλις 1,4% της τράπεζας, καθώς δεν συμμετείχε στις τελευταίες ΑΜΚ που έγιναν σε χαμηλές τιμές.
Από την πώληση αυτού του πακέτου πήρε 93,65 εκατ. ευρώ – μόλις το 1% του ποσού που δαπάνησε. Η ζημιά ανέρχεται σε 9,83 δισ. ευρώ!
2. Στην Alpha Βank το ΤΧΣ έχει διαθέσει συνολικά 3,96 δισ. και έναντι αυτού του ποσού κατείχε το 9% των μετοχών. Από την πώληση τους στην UniCredit πήρε 293,4 εκατ. ευρώ. Ετσι το Δημόσιο υφίσταται ζημία 3,67 δισ. ευρώ.
3. Στην Εθνική το ΤΧΣ εισέφερε συνολικά 9,38 δισ. σε ΑΜΚ και για κάλυψη του funding gap από την απορρόφηση μικρότερων τραπεζών (Probank, FBBank κλπ). Εναντι αυτού του ποσού βρέθηκε να κατέχει το 40,34% της τράπεζας. Για το 22% που διέθεσε με placement αντιστοιχεί κόστος κτήσης 5,11 δισ. ευρώ. Από την πώληση το πακέτου εισέπραξε 1,06 δισ. Προκύπτει λοιπόν ζημία 4,05 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε απώλεια 79,2% επί του επενδυθέντος κεφαλαίου. Η ζημία θα αυξηθεί όταν το ΤΧΣ αποφασίσει να πουλήσει και την υπόλοιπη συμμετοχή του (18,34%)
4. Η Τρ. Πειραιώς “κατάπιε” τα περισσότερα χρήματα του Ταμείου: “Εφαγε” συνολικά κοντά στα... 17,9 δισ. σε ΑΜΚ, ομόλογα CoCos και για κάλυψη του funding gap από την απορρόφηση τραπεζών (Αγροτικής, Γενικής, Κύπρου, Marfin, Millenium). Εναντι αυτυ του ποσού κατέχει το 26,3%, που έχει τώρα χρηματιστηριακή αξία 1,03 δισ.
Για να πάρει τα λεφτά του πίσω το ΤΧΣ, η τιμή της μετοχής της Τρ. Πειραιώς πρέπει να... 20πλασιαστεί και να φτάσει τα... 63 ευρώ! Αν πουλήσει το πακέτο στην τρέχουσα τιμή, το Δημόσιο θα υποστεί ζημία σχεδόν 17 δισεκατομμύρια!
Αυτό πιθανότατα θα γίνει στην επόμενη κίνηση αποκρατικοποίησης...
