Τράπεζες: Ρεκόρ εσόδων από προμήθειες, πάνω από 1 δισ. το α' εξάμηνο

Στα ύψη εκτινάχθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2024 τα έσοδα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από προμήθειες, που ξεπέρασαν για πρώτη φορά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, με αύξηση 14% από την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Οι τραπεζικές διοικήσεις καταβάλλουν προσπάθεια, αφενός, να αυξήσουν τη συμμετοχή των προμηθειών στα συνολικά τους έσοδα, πλησιάζοντας τις τράπεζες της ευρωζώνης, και, αφετέρου, να αλλάξουν το μείγμα των προμηθειών, αυξάνοντας τα έσοδα από συναλλαγές μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, όπως η διαχείριση περιουσίας και λιγότερο από τις συναλλαγές της καθημερινότητας.

Όπως δείχνουν τα δημοσιευμένα στοιχεία α' εξαμήνου των τεσσάρων, μεγάλων τραπεζών (πίνακας), το α' εξάμηνο η «συγκομιδή» εσόδων από προμήθειες ήταν εξαιρετική και το σύνολο των προμήθειών που εμφάνισαν οι τράπεζες στις καταστάσεις αποτελεσμάτων ανήλθαν στα 1,009 δισ. ευρώ, από 884 εκατ. ευρώ το α' εξάμηνο του 2023.

Η Πειραιώς ήταν με διαφορά «πρωταθλήτρια» στα έσοδα από προμήθειες, τόσο σε απόλυτο ποσό, όσο και σε ρυθμό αύξησης. Τα έσοδά της ανήλθαν σε 324 εκατ. ευρώ, με αύξηση κατά 23,2%. Εθνική και Alpha παρουσίασαν περίπου ίδιους ρυθμούς αύξησης των προμηθειών τους, ενώ υστέρησε η Eurobank με αύξηση κατά 4,70%, κάτι που αποδόθηκε από τη διοίκηση της τράπεζας στις μειωμένες κατά 10% προμήθειες που εισέπραξε από εκταμιεύσεις νέων δανείων.

Τα έσοδα από προμήθειες α' εξαμήνου 2024

Οι ελληνικές τράπεζες προσπαθούν να απεγκλωβιστούν από ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν εδώ και πολλά χρόνια. Τα έσοδά τους από προμήθειες είναι πολύ χαμηλά ως ποσοστό των συνολικών εσόδων τους και του ενεργητικού τους, ενώ στα πιο προηγμένα τραπεζικά συστήματα της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ οι προμήθειες έχουν πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή στα τραπεζικά έσοδα.

Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες στηρίζουν σε υπερβολικό βαθμό την κερδοφορία τους στα έσοδα από τόκους, τα οποία όμως έχουν μεγάλες περιοδικές διακυμάνσεις, ανάλογα με τη διαμόρφωση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ. Έτσι, ενώ η παρούσα συγκυρία είναι πολύ καλή για τις τράπεζες με τα υψηλά επιτόκια και τα μεγάλα περιθώρια, στην αλλαγή του κύκλου της νομισματικής πολιτικής η κερδοφορία τους θα μπορούσε να επηρεασθεί δυσανάλογα, αν δεν υπάρχουν επαρκή έσοδα από προμήθειες για να καλύψουν τις απώλειες εσόδων από τόκους.

Όπως σημείωνε το ΔΝΤ σε παλαιότερη ανάλυσή του για τις ελληνικές τράπεζες, «τα έσοδα προέρχονται κυρίως από την παραδοσιακή τραπεζική διαμεσολάβηση που επηρεάζεται από το περιβάλλον των επιτοκίων. Το μερίδιο των καθαρών εσόδων από τόκους στα λειτουργικά έσοδα, το οποίο αντιπροσωπεύει την παραδοσιακή τραπεζική διαμεσολάβηση, ήταν μακράν η κυρίαρχη πηγή εσόδων για τις ελληνικές τράπεζες».

Οι τραπεζικές διοικήσεις προσπαθούν να καλύψουν αυτό το κενό εδώ και χρόνια και το πρώτο βήμα έγινε με την ξέφρενη ανάπτυξη των ηλεκτρονικών συναλλαγών, που έφερε σημαντικά έσοδα στις τράπεζες από επιβαρύνσεις σε καθημερινές συναλλαγές ρουτίνας. Οι υψηλές προμήθειες σε απλές συναλλαγές, όμως, δεν είναι μια βιώσιμη στρατηγική, αφού προκαλούν έντονη αντίδραση των συναλλασσόμενων, παρεμβάσεις της κυβέρνησης και συνεχή πίεση για τη μείωσή τους. Ήδη οι τράπεζες άρχισαν να προσφέρουν «πακέτα» πολλών προμηθειών για κάθε μήνα με μια μικρή εφάπαξ χρέωση, ενώ με νομοθετική ρύθμιση τέθηκε πλαφόν στις προμήθειες των POS για τις μικρές συναλλαγές.

Ένα πρόβλημα για τις τραπεζικές διοικήσεις ήταν ότι δυσκολεύονταν να αναπτύξουν τις εργασίες και τις προμήθειες σε συναλλαγές μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, όπως η διαχείριση περιουσίας και η διάθεση ασφαλιστικών προϊόντων, καθώς η οικονομία βρισκόταν σε παρατεταμένη περίοδο κρίσης και δεν υπήρχε σημαντική ζήτηση για αυτές τις υπηρεσίες. Μια άλλη κατηγορία προμηθειών, αυτές που συνδέονται με εκταμιεύσεις νέων δανείων, είχαν επίσης «αναιμικές» αυξήσεις τα προηγούμενα χρόνια, καθώς ήταν περιορισμένη η πιστωτική επέκταση.

Τα στοιχεία του α' εξαμήνου δείχνουν ότι αυτό το σκηνικό αρχίζει να αλλάζει. Οι τράπεζες αναφέρουν αυξήσεις των εσόδων από το asset management και το bankassurance, ενώ η αύξηση των εκταμιεύσεων δανείων, κυρίως προς τις επιχειρήσεις, αναμένεται φέτος να τονώσει και τις αντίστοιχες προμήθειες.

Η Eurobank ανέφερε αύξηση των προμηθειών από asset management και bankassurance κατά 7%, αν και οι προμήθειες από συναλλαγές δικτύου και κάρτες έτρεξαν με ταχύτερο ρυθμό 13% και οι προμήθειες από δάνεια μειώθηκαν κατά 10%. Η Alpha ανέφερε αύξηση των υπό διαχείριση κεφαλαίων πάνω από τις προσδοκίες και σημαντικά έσοδα από unit-linked προϊόντα ασφαλειών. Και στην Alpha, πάντως, τα έσοδα από κάρτες και πληρωμές αυξήθηκαν σημαντικά, καλύτερα από το αναμενόμενο.

Η Εθνική ανακοίνωσε ότι από τις προμήθειες στο κομμάτι της λιανικής τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν αυτές που προέρχονται από επενδυτικά προϊόντα (όπως τα αμοιβαία κεφάλαια), ενώ διψήφιους ρυθμούς αύξησης το β' τρίμηνο σημείωσαν οι προμήθειες από εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων. Η Πειραιώς, που όπως προαναφέρθηκε είχε τα πρωτεία στις προμήθειες α' εξαμήνου, ανέφερε ότι το δεύτερο τρίμηνο έφθασαν σε ιστορικό υψηλό τα έσοδά της από προμήθειες, με ώθηση από προμήθειες εκταμίευσης δανείων, συναλλαγές με κάρτες, μεταφορές κεφαλαίων και asset management.