«Επενδύουμε στην πρόληψη» ανέφερε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας κατά την επεξεργασία επί της Αρχής του σχεδίου νόμου για την «Αναδιάρθρωση Πολιτικής Προστασίας - Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Διάσωσης και Αεροδιακομιδών και άλλες επείγουσες διατάξεις» που άρχισε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.
Ο κ. Κικίλιας, κάνοντας μια εκτενή παρουσίαση των διατάξεων του νομοσχεδίου, τόνισε πως αυτές «αποτελούν το απαύγασμα των προσπαθειών που έχουν γίνει εδώ και πολλές δεκαετίες και από πολλές παρατάξεις προκειμένου να μπορέσει να απλοποιηθεί, ομογενοποιηθεί και καθετοποιηθεί η δομή της Προστασίας των Πολιτών, ώστε να μπορεί πραγματικά να συντονίζει και να ελέγχει το έκτακτο γεγονός» . Υπογράμμισε πως το νομοσχέδιο αυτό « δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση ή την παράταξη μας την Νέας Δημοκρατία, αλλά είναι η δυνατότητα να μείνει μία παρακαταθήκη για πράγματα που οι υπηρεσιακοί παράγοντες ζητούσαν χρόνια και για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν».
Ο κ. Κικίλιας επισήμανε πως « είναι επιβεβλημένο να ξαναδούμε την εθνική στρατηγική μας και να προσαρμοστούμε στις συνθήκες και στις ανάγκες οι οποίες απαιτούνται». Ο υπουργός χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «εμπροσθοβαρές που επενδύει στην πρόληψη» με βάση τον Εθνικό Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, ώστε να προστατευθούν οι πολίτες.
Ο κ. Κικίλιας αναφέρθηκε στην αναβάθμιση του ρόλου του Εθνικού Αστεροσκοπίου και της συνεργασίας με την ΕΜΥ. Στην δυνατότητα που παρέχεται στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και την Γενική του Γραμματεία να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση μέτρων πρόληψης από τους ΟΤΑ. Η επικαιροποίηση της διάταξης για τους καθαρισμούς ιδιωτικών οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων. Η υποχρέωση από τους παρόχους της διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών σε δάση και δασικές εκτάσεις όπου περνάει το ηλεκτρικό τους δίκτυο. Η αυστηροποίηση της υφιστάμενης διάταξης του ν. 4662/2020 για την αναπροσαρμογή των προστίμων θερμών εργασιών, όπως το κάψιμο ξερών χόρτων, η χρήση τροχού κλπ. κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου και σε περίπτωση υποτροπής με ανώτατο όριο από τα 3.000 έως τα 50.000 ευρώ. Δημιουργείται μητρώο παρόχων μηχανημάτων, αλλά και χειριστών βάρδιας για παροχή υπηρεσιών ανά δήμο και περιφέρεια. Απλοποιούνται οι διαδικασίες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ώστε οι δήμοι και οι περιφέρειες να μπορούν να ανταποκρίνονται άμεσα στις απαιτήσεις της Πολιτικής Προστασίας. Παρέχονται πλέον εργαλεία σε δημάρχους, Περιφερειάρχες ή ακόμα και σε κοινοτάρχες προκειμένου να μπορούν όταν πρέπει να παρέμβουν για το έκτακτο. Επικαιροποιείται η σύνδεση και η λειτουργία των συντονιστικών οργάνων Πολιτικής Προστασίας.
Ο κ. Κικίλιας υπογράμμισε πως με το νομοσχέδιο αυτό, από δω και πέρα υποχρεούνται οι δήμοι και οι περιφέρειες να έχουνε τμήματα και διευθύνσεις πολιτικής προστασίας, ενώ χαρακτήρισε πολύ σημαντικές και τις διατάξεις του νομοσχεδίου για την σύσταση Ειδικής Θέσης Συντονιστή Διάσωσης Εγκλωβισμένων στο ΕΣΚΕΔΙΚ. Η σύνταξη προτύπων αντιμετώπισης κινδύνου ανά είδος φυσικής καταστροφής.
Ο υπουργός , ειδικά για το θέμα της υπαγωγή της ΕΜΥ και του Εθνικού Αστεροσκοπείου στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας το χαρακτήρισε πολύ σημαντικό, καθώς όπως είπε «αυτοί θα συσκέπτονται υποχρεωτικά μαζί και δεν θα ακούμε μόνο αποσπασματικά και διάσπαρτα, την άποψή τους στα κανάλια. Αντίθετα, η επιστημονική τους άποψη, θα πηγαίνει μαζί με την υπογραφή τους στο όργανο, το οποίο συστήνεται για την πρόληψη και την πρόγνωση για τον κόσμο, για να συμβάλλουν στο ανώτατο αγαθό, που είναι προστασία της ανθρώπινης ζωής» και ξεκαθάρισε πως θα συνεχίσουν να έχουν την δυνατότητα να ασκούν το αναπτυξιακό και ερευνητικό τους έργο, θα συνεχίσουν να διαθέτουν ειδικό λογαριασμό και ΕΛΚΕ και τη δυνατότητα ίσως και πολλαπλάσιας χρηματοδότησής τους από το Υπουργείο Πολιτική Προστασίας.
Απαντώντας σε βουλευτές της Αντιπολίτευσης, ο υπουργός τους επισήμανε πως αυτό το νομοσχέδιο είναι από εκείνα που μπορεί να υπάρξουν συγκλίσεις προτάσεων. Ανέφερε πως το Υπουργείο και οι υπηρεσίες δούλεψαν τις διατάξεις του σχεδίου νόμου επί μήνες με συνεργασία όλων των φορέων.
Οι θέσεις των κομμάτων της Αντιπολίτευσης
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Συμεών Κεδίκογλου σχολίασε πως το νομοσχέδιο αυτό εισάγεται για επεξεργασία με πολύ βιασύνη. Διαφώνησε ότι το νομοσχέδιο έχει ως στόχο την προτεροποίηση των μέτρων πρόληψης, καθώς και για το πώς θα πρέπει να δουλεύει προληπτικά ο μηχανισμός πρόληψης της πολιτείας. Μίλησε για εμβαλωματικές τροποποίησης του ν.4662. Υποστήριξε πως πολλές από τις διατάξεις του νομοσχεδίου είναι κακογραμμένες που όπως σχολίασε το γεγονός αυτό εμένα αρχίζει να μου φαίνεται ύποπτο. Ο κ. Κεδίκογλου είπε πως σε επιμέρους θέματα μπορεί να υπάρξουν συμφωνίες αλλά όλη φιλοσοφία του νομοσχεδίου δεν είναι αυτό που περιμέναμε και, δυστυχώς, απογοητευτήκαμε.
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Απόστολος Πάνας ανέφερε πως «παρόλο που στον πυρήνα του νομοσχεδίου θα θέλουμε να είμαστε θετικοί, αυτό όμως δεν μας ικανοποιεί. Πρόκειται για ένα νομοθετικό μπάλωμα αντί ενός ολιστικού εθνικού σχεδιασμού για τη διαχείριση των ακραίων καιρικών φαινομένων που απαιτεί προηγούμενη διαβούλευση, διάλογο με τους φορείς και επίτευξη της ευρύτερης δυνατής κοινωνικής αποδοχής.» Καταλόγισε «πειραματισμούς, χωρίς προηγούμενη μελέτη των επιπτώσεων των διατάξεων που εισάγονται, καθώς και υιοθέτησης του δόγματος της ατομικής ευθύνης και της μετατόπισης ευθυνών στην τοπική αυτοδιοίκηση και σ' ένα πλήθος δυσλειτουργικών συλλογικών οργάνων και επιτροπών.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής δήλωσε πως το κόμμα του θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο υποστηρίζοντας πως στην ουσία του αυτό που επιχειρεί μία γενικευμένη τροποποίηση όσο και μία εκτεταμένη συμπλήρωση του βασικού νόμου περί «Πολιτικής Προστασίας, Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων», του ν. 4662 που ψηφίστηκε πάλι από την Κυβέρνηση της ΝΔ το 2020, όπως και του περσινού νόμου, περί «Εναέριας Διάσωσης και Αεροδιακομιδών», του ν. 4989/2022. Οι τροποποιήσεις και οι συμπληρώσεις όμως αυτές των δύο νόμων νόμου όχι μόνο δεν τους βελτιώνουν, αλλά ενισχύουν περαιτέρω τα αρχικά αντιλαϊκά τους χαρακτηριστικά. Το νομοσχέδιο είπε εξαντλείται σε γραφειοκρατικού τύπου ρυθμίσεις και αναδιατάξεις μιας πληθώρας συντονιστικών Οργάνων και επιχειρησιακών Κέντρων μονάχα πάνω στο χαρτί. Διευρύνει και θεσμοθετεί την παρέμβαση του Υπουργείου και σε άλλα αντικείμενα με στόχο την συρρίκνωση των ίδιων των αντικειμένων των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών. Μετατρέπει τις έκτακτες ανάγκες και τις κρίσεις σε κερδοφορία επιχειρηματικών ομίλων. Ο βουλευτής μεταξύ άλλων ανέφερε ότι το νομοσχέδιο οδηγεί την επιστημονική έρευνα του Αστεροσκοπείου σε έναν ολισθηρό δρόμο συρρίκνωσης και χειραγώγησης,
Η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης Μαρία Αθανασίου αν και αναγνώρισε πως είναι απαραίτητη η οργάνωση των σχετικών μηχανισμών, ώστε να είναι σε ετοιμότητα και σε ισχύ, να παράσχει, ανά πάσα στιγμή, επαρκή προστασία στους πολίτες όμως αυτό δεν φαίνεται να υπηρετείται από τις διατάξεις του νομοσχεδίου. Υποστήριξε πως τα άρθρα του νομοσχεδίου δίνουν το βάρος μόνο σε μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν μετά τις καταστροφές, αλλά όχι για προληπτικά μέτρα. Επισήμανε πως απουσιάζει και πάλι ο έλεγχος στην εφαρμογή των προληπτικών μέτρων καθώς και η αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων μεταξύ υπηρεσιών και φορέων .
Ο ειδικός αγορητής των Σπαρτιατών Γιάννης Δημητροκάλλης ανέφερε ότι το νομοσχέδιο αυτό διακρίνεται από παθογένειες του παρόντος νομοσχεδίου. Δήλωσε πως το κόμμα του θα ψηφίσει κάποια από τα άρθρα του νομοσχεδίου αλλά στην πραγματικότητα δεν κάνει καμία μεταρρύθμιση και αναδιάρθρωση της πολιτικής προστασίας. Αντίθετα θεσμοθετεί και άλλες επιτροπών με εμφανή την τάση κρατικού συγκεντρωτισμού.
Ο ειδικός αγορητής της Νίκης Νίκος Βρεττός καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι έχει ανύπαρκτες πολιτικές και στρατηγικές αντιμετώπισης των κρίσεων. Υποστήριξε πως το νομοσχέδιο αυτό είναι λανθασμένο στο πυρήνα του και δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα αντιμετώπισης οποιωνδήποτε προβλημάτων. Πρόσθεσε πως και ο πιο επιεικής αναγνώστης, θα κατέκρινε την προχειρότητα ενός βιαστικά εμφανιζόμενου κειμένου. Για αυτό και είμαστε κατ' αρχήν είμαστε αρνητικοί.
Η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας Τζώρτζια Κεφάλα είπε πως «από τη μια χαιρόμαστε που αυτή η νομοθετική πρωτοβουλία επιτέλους αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά, αλλά από την άλλη είμαστε και κάπως απογοητευμένοι από τη σύνταξή του νομοσχεδίου και τον τρόπο που έρχεται για συζήτηση και ψήφιση στην Βουλή» Επισήμανε πως υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από τους ανθρώπους, από απλούς πολίτες οι οποίοι έθεσαν και μια σειρά από σοβαρά και εύλογα ερωτήματα που δεν απαντώνται από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου. Αναρωτήθηκε πως μπορεί να γίνουν προληπτικά έργα, όταν οι τεχνικές υπηρεσίες των περιφερειών και των δήμων δεν έχουν μηχανήματα και χειριστές ή οι διανοίξεις σε δασικούς δρόμους όταν οι δασικές υπηρεσίες δεν έχουν μηχανήματα και πόρους ή η κατάσβεση των πυρκαγιών, όταν οι πυροσβεστικές υπηρεσίες δεν έχουν χωματουργικά μηχανήματα. Παρατήρησε πως δυστυχώς υπάρχουν πολλές αποσπασματικές και ρυθμίσεις, χωρίς κωδικοποίηση που δυσχεραίνουν τη χάραξη ενιαίας και αποτελεσματικής στρατηγικής.
