Η Γερμανία σε σταυροδρόμι, η Ευρώπη σε αμηχανία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία σε πλεονεκτική θέση. Αναμενόμενο το αποτέλεσμα το γερμανικών εκλογών, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει – αν λύνει κάποιο. Η αβεβαιότητα για τη επόμενη μέρα της “ατμομηχανής” της Ευρώπης επιτείνεται, τα ερωτηματικά για τις επιπτώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο πληθαίνουν.
Το δύσκολο τώρα είναι να συγκροτηθεί στο Βερολίνο μία κυβέρνηση που θα μπορέσει να κρατήσει τα ηνία της ΕΕ, να διαχειριστεί τα μεγάλα προβλήματα στην οικονομία και να διαδραματίσει ρόλο στις γεωπολιτικές εξελίξεις που δρομολογούνται με τον Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, πρόθυμο να συνεργαστεί με τη Ρωσία για την αναδιανομή σφαιρών επιρροής.
Η παρακμή του δικομματισμού
Το εκλογικό αποτέλεσμα “φουσκώνει τα πανιά” της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς και ενισχύει την Λεπέν. που ευελπιστεί να καταλάβει τον προεδρικό θώκο στις επόμενες εκλογές στη Γαλλία. Σίγουρα ικανοποιεί και τον πρόεδρο Τραμπ, που θέλει μιά Γερμανία αδύναμη και “υποταγμένη”, ανίκανη να αντισταθεί στους σχεδιασμούς του για τη νέα “παγκόσμια τάξη”.
Η έκπληξη έρχεται από τα αριστερά: Το Die Linke (“Η Αριστερά”) ανεβαίνει από το 4,9% στο 8,7%, ενώ η “Συμμαχία Σάρα Βάνγκεχνατ” (BSW) φαίνεται ότι μπάινει στη Βουλή συγκεντρώνοντας 5%. Στις προηγούμενες εκλογές αυτά τα δύο κόμματα αποτελούσαν ενιαίο πολιτικό φορέα, που είχε πάρει 4,9%. Τώρα αθροίζουν 13,7% - μία επιτυχία αντίστοιχη εκείνης του AfD.
Είναι μία ακόμη ένδειξη παρακμής του άλλοτε πανίσχυρου συστημικού δικομματισμού (CDU-SPD) που κυριάρχησε στη Γερμανία την τελευταία 50ετία.
Η επερχόμενη "αναρχία"
Τα μηνύματα από το Βερολίνο δεν είναι καθόλου ενθαρρυνικά και καθησυχαστικά για τις αγορές, που αρχίζουν να βλέπουν τώρα τον κίνδυνο μιάς επερχόμενης “αναρχίας” στις διεθνείς σχέσεις, με την Ευρώπη αποδυναμωμένη ανάμεσα σε συμπληγάδες. Το σενάριο φαίνεται μακρινό, αλλά οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και θ' αρχίσουν να “τιμολογούνται στις αγορές τις επόμενες εβδομάδες.
Προς το παρόν, με ενδιαφέρον αναμένεται σήμερα η πρώτη αντίδραση στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια και στη Wall Street, που θα εστιάσουν στις δυνατότητες και τις προοπτικές σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία.
Το “καλό σενάριο” για τις αγορές είναι η συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών σε μιά κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, με ιδανική λύση τη συμμετοχή και των φιλελευθέρων (Ελεύθερων Δημοκρατών-FDP) – εφόσον βέβαια εξασφαλίσουν τελικά εκπροσώπηση στη νέα Βουλή.
Προκλήσεις στην οικονομία και στα δημοσιονομικά
Το μεγάλο στοίχημα για τις αγορές είναι τι κυβέρνηση θα προκύψει τελικά, ποιές πολιτικές θα ακολουθήσει και πόσο θα επηρεάσει τις εξελίξεις στην Ευρώπη και τις σχέσεις με τις ΗΠΑ του Τραμπ;
Φρένο χρέους, κοινός δανεισμός των χωρών της Ευρωζώνης, χαλάρωση δημοσιονομικών κανόνων, αμυντική «συνεργασία» με τις ΗΠΑ, δασμοί Τραμπ, είναι ζητήματα τα οποία θα κληθεί να διαχειριστεί το νέο κυβερνητικό σχήμα στο Βερολίνο.
Την προεκλογική περίοδο τα γερμανικά κόμματα απέφυγαν να θίξουν αυτά τα θέματα. Ομως, όποια κυβέρνηση προκύψει θα κληθεί να τα αντιμετωπίσει. Στο κάδρο μπαίνουν επίσης η συνέχιση της οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία και η μεγάλη αύξηση των αμυντικών δαπανών. Ολοι πλέον ξέρουν ότι με την τεράστια αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών θα είναι αδύνατο να τηρηθεί ο κανόνας-ταμπού για το “φρένο χρέους” και τα μηδενικά ελλείμματα.
Ενα άλλο θέμα που ενδιαφέρει πολύ και την Ευρώπη, είναι η ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας, η οποία βρίσκεται σε ύφεση τα τελευταία δύο χρόνια. Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει ότι ο επικεφαλής του CDU Φρίντριχ Μερτς θα είναι ο νέος καγκελάριος και με συναίνεση-προτροπή των Σοσιαλδημοκρατών θα βρει τρόπο να παρακάμψει το “φρένο χρέους”, ώστε να δαπανήσει περισσότερο κρατικό χρήμα για την τόνωση της οικονομίας.
Δύο πολιτικές για την ανάπτυξη
Οι ελπίδες των επενδυτών για ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας στηρίζονται στο προεκλογικό πρόγραμμα του CDU και επίσης στην πρόθεση όλων των πιθανών κυβερνητικών εταίρων να προχωρήσουν σε άρση του συνταγματικά κατοχυρωμένου "φρένου χρέους". Για την άρση του χρειάζεται ενισχυμένη πλειοψηφία των δύο τρίτων της Βουλής, η οποία θεωρείται πως είναι πιθανό να υπάρξει.
Ο Μερτς υποστηρίζει τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων στο 25%, ώστε να ευθυγραμμιστεί με τον συντελεστή εταιρικής φορολογίας που ισχύει στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, Εχει ταχθεί επίσης υπέρ της χαλάρωσης του ρυθμιστικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν πιο ευέλικτα.
Οι σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι τάσσονται υπέρ επιδοτήσεων σε επιχειρήσεις για την τόνωση της οικονομίας, ενώ προτιμούν φορολογικές ελαφρύνσεις για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Το "κόμμα των επιχειρήσεων"
Διεθνείς οίκοι και αναλυτές εξέφραζαν μέχρι χθες την ελπίδα ότι οι κατ' εξοχήν εκφραστές του οικονομικού κατεστημένου και των μεγάλων επιχειρήσεων, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP), θα συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση και θα δώσουν τον τόνο στην οικονομική πολιτική της.
Φαίνεται όμως ότι το “κόμμα του επιχειρηματικού κόσμου” παθαίνει εκλογική συντριβή: Λίγο προτού ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων, συγκέντρωνε μόλις 4,4% - μένοντας εκτός Βουλής – ενώ στις προηγούμενες εκλογές είχε πάρει 11,4%.
