Οι δυσκολίες αλλά και οι ευκαιρίες των Ελλήνων ερευνητών στις συνθήκες της πανδημίας αποτυπώνονται σε μια νέα έκδοση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ).
H μελέτη, με τίτλο «Covid-19 και νέοι Έλληνες ερευνητές: Η επίδραση της πανδημίας στην ερευνητική τους δραστηριότητα», παρουσιάζει τα ευρήματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το ΕΚΤ μεταξύ 15 Απριλίου-5 Μαΐου, σε ένα δείγμα 2.323 ατόμων, κυρίως νέων επιστημόνων, οι οποίοι αναπτύσσουν ερευνητική δραστηριότητα στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα. Είναι η πρώτη για τα ελληνικά δεδομένα μεγάλης κλίμακας πρωτογενής έρευνα σε αυτή την περιοχή και μια από τις λίγες του είδους της μέχρι σήμερα διεθνώς.
Όπως προκύπτει από τα ευρήματα, η πρόσβαση στην πληροφοριακή/ψηφιακή υποδομή της χώρας, καθώς και η διοικητική υποστήριξη από τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, αξιολογούνται από τους ερευνητές πολύ θετικά, όσον αφορά τη διασφάλιση της απρόσκοπτης διενέργειας της ερευνητικής δραστηριότητας τους. Το 65,1% των ερευνητών δηλώνει ότι αντιμετώπισε καθόλου ή μικρή αδυναμία στην υλοποίηση του ερευνητικού έργου, όσον αφορά την πρόσβαση στην πληροφοριακή υποδομή. Αντίστοιχα, η διοικητική υποστήριξη εκ μέρους των δημόσιων ιδρυμάτων που παρασχέθηκε προς τους ερευνητές, αξιολογήθηκε από πολύ μεγάλη έως μεγάλη (47% των απαντήσεων).
Από την άλλη, οι ερευνητές δηλώνουν ότι ο περιορισμός στη μετακίνηση επέδρασε σε σημαντικό βαθμό αρνητικά στη δυνατότητα πρόσβασης στην απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή (με το 41,7% να απαντά ότι αντιμετώπισε πολύ μεγάλη ή μεγάλη αδυναμία πρόσβασης στην υλικοτεχνική υποδομή), καθώς και στη δυνατότητα εκτέλεσης έρευνας πεδίου (το 53,4% των ερευνητών δηλώνει ότι αντιμετώπισε πολύ μεγάλη ή μεγάλη δυσκολία στην εκτέλεση τέτοιας έρευνας).
Ο περιορισμός στις μετακινήσεις έχει επιδράσει στη χρονική ολοκλήρωση του ερευνητικού έργου των ερευνητών, καθώς και στην ολοκλήρωση των σχεδιαζόμενων δημοσιεύσεων, συμμετοχών σε διεθνή και εθνικά συνέδρια, καθώς και στις επιστημονικές ανακοινώσεις. Το 36,6% των ερευνητών δηλώνει ότι η πανδημία έχει προκαλέσει μεγάλη ή πολύ μεγάλη χρονική καθυστέρηση στο ερευνητικό του έργο, ενώ το 43,2% δηλώνει ότι αντιμετωπίζει μεγάλη και πολύ μεγάλη καθυστέρηση στις επιστημονικές του εκροές.
Επίσης, το 53,3% δήλωσε ότι βίωσε πολύ μεγάλη ή μεγάλη προσωπική ψυχολογική επιβάρυνση λόγω των μέτρων περιορισμού, ενώ το 53,7% των ερευνητών δήλωσε ότι το οικογενειακό του περιβάλλον έχει εξίσου σημαντικά επιβαρυνθεί.
Παράλληλα όμως, η πανδημία αντιμετωπίζεται και ως ευκαιρία από το 60% των ερευνητών. Κυρίαρχοι επιμέρους λόγοι για αυτό είναι η ύπαρξη περισσότερου χρόνου για μελέτη και σχεδιασμό μελλοντικών ερευνητικών δραστηριοτήτων (78%), οι προοπτικές που ανοίγονται μέσω της αύξησης της ψηφιακής συνεργασίας (64%), καθώς και η δυνατότητα εκμάθησης νέων δεξιοτήτων (46%).
Σε εποχές έντονης παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων (fake news), οι ερευνητές σε πολύ μεγάλο ποσοστό κρίνουν ότι η θέση της επιστήμης θα αναβαθμιστεί στον δημόσιο διάλογο. Το 72,4% πιστεύει ότι η επιστήμη θα εξέλθει ενισχυμένη, ως πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας, μετά τη λήξη της πανδημίας.
