Παρά την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων από τη Βενεζουέλα έως τη Ρωσία, η παγκόσμια αγορά πετρελαίου αρνείται να αντιδράσει δυναμικά. Η υπερπροσφορά, η μεγαλύτερη από την πανδημία του 2020, λειτουργεί ως «μαξιλάρι», κρατώντας το Brent καθηλωμένο γύρω από τα 60 δολάρια το βαρέλι και δίνοντας στις ΗΠΑ μεγαλύτερο περιθώριο για επιθετικές κινήσεις χωρίς τον φόβο ενεργειακού σοκ.
Τις τελευταίες ημέρες οι εξελίξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα κινούν τις τιμές του πετρελαίου και προς τις δύο κατευθύνσεις, όμως πάντα πρόσκαιρα και με περιορισμένο εύρος. Σε μια «σφιχτή» ή ισορροπημένη αγορά, οι ίδιες ειδήσεις θα μπορούσαν να είχαν προκαλέσει έντονες ανατιμήσεις. Όχι όμως τώρα.
Η αγορά βρίσκεται ήδη σε καθεστώς πλεονάσματος, με τον όγκο πετρελαίου σε πλωτή αποθήκευση να φτάνει στα υψηλότερα επίπεδα από το 2020. Εκτιμάται ότι 1,3–1,4 δισ. βαρέλια βρίσκονται σήμερα αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια, ένδειξη ότι η προσφορά ξεπερνά αισθητά τη ζήτηση.
Βενεζουέλα: κυρώσεις χωρίς εκρηκτική αντίδραση τιμών
Η πρόσφατη κλιμάκωση της αμερικανικής εκστρατείας κατά των δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν πετρέλαιο από και προς τη Βενεζουέλα, με κατασχέσεις και αποκλεισμούς, οδήγησε σε άνοδο των τιμών, αλλά μικρότερη του 1%.
Το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να αφαιρεί βαρέλια από την αγορά χωρίς ισχυρό αντίκτυπο στις τιμές, δείχνει την αυτοπεποίθηση της κυβέρνησης Τραμπ ότι η υπερπροσφορά αμβλύνει τον κίνδυνο αύξησης των τιμών των καυσίμων στις ΗΠΑ.
Στο χειρότερο σενάριο για το Καράκας, με αυστηρότερους περιορισμούς και ελλείψεις σε διαλύτες για τη βαριά παραγωγή, η Βενεζουέλα θα μπορούσε να χάσει έως και 500.000 βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Reuters.
Ρωσία: κυρώσεις ή ειρήνη – δύο εντελώς αντίθετα σενάρια
Η Ρωσία αποτελεί τον δεύτερο μεγάλο αστάθμητο παράγοντα. Οι τιμές κατέρρευσαν προσωρινά όταν υπήρξαν ενδείξεις προόδου στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία. Λίγες ημέρες αργότερα, δημοσιεύματα περί προετοιμασίας νέων σκληρών κυρώσεων από τις ΗΠΑ έφεραν ξανά άνοδο.
Αναλυτές της ING επισημαίνουν ότι εντατικοποίηση των κυρώσεων στον ρωσικό ενεργειακό τομέα θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για την προσφορά, όμως το πλεόνασμα δίνει στον Ντόναλντ Τραμπ «χώρο» να κινηθεί πιο επιθετικά.
Ταυτόχρονα, μεγάλο μέρος του ρωσικού πετρελαίου που βρίσκεται σήμερα σε πλωτή αποθήκευση αναμένεται τελικά να απορροφηθεί, κυρίως από την Κίνα και δευτερευόντως από την Ινδία, καθώς οι αγοραστές ξεπερνούν σταδιακά τις επιφυλάξεις τους.
Η αγορά στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα
Παρά τον γεωπολιτικό «θόρυβο», ο βασικός οδηγός της αγοράς παραμένει η υπερπροσφορά. Οι κυρώσεις, οι αποκλεισμοί και οι στρατηγικές πιέσεις μεταφράζονται σε μικρές και βραχύβιες κινήσεις, χωρίς τη δυναμική που χαρακτήριζε αντίστοιχες κρίσεις στο παρελθόν.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το Brent θα κινηθεί κατά μέσο όρο στα 60 δολάρια ή και χαμηλότερα το 2026, λόγω:
- υψηλών αποθεμάτων,
- αυξημένης προσφοράς,
- εποχικά ασθενέστερης ζήτησης στο πρώτο τρίμηνο του έτους.
Εν ολίγοις, η γεωπολιτική μπορεί να «εισβάλλει» στην αγορά πετρελαίου, αλλά προς το παρόν σκοντάφτει στην υπερπροσφορά. Για όσο διάστημα η αγορά παραμένει πλημμυρισμένη από βαρέλια, ακόμα και οι πιο επιθετικές κινήσεις σε Βενεζουέλα και Ρωσία δύσκολα θα πυροδοτήσουν μια πραγματική ανοδική ανατροπή.
